بررسی مفهوم ارزش خالص دارایی و چگونگی محاسبه NAV

محاسبه ارزش خالص دارایی (NAV یا Net Asset Value) یکی از شاخص‌های مهم در بازارهای اقتصادی و مالی است که معمولا به‌منظور تحلیل و ارزیابی شرکت‌ها، صندوق‌ های سرمایه‌گذاری و سایر نهادهای مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شاخص نشان‌دهنده ارزش واقعی دارایی‌های هر کدام از بسترهای اقتصادی گفته شده، پس از کسر بدهی‌ها و هزینه‌های مرتبط با آن‌ها است که به عنوان معیاری کلیدی برای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران و مدیریت مالی سازمان‌ها عمل می‌کند. در این مقاله از مجله دونگی قصد توضیح بهتر و بیشتر این مفهوم را داریم و در مورد چگونگی محاسبه و کاربردهای ارزش خالص دارایی صحبت خواهیم کرد. همراه ما باشید.

فهرست مطالب:

• محاسبه NAV (Net Asset Value) به چه معناست؟
• مثالی برای درک بهتر ارزش خالص دارایی
• اهمیت محاسبه ارزش خالص دارایی 
• محاسبه ارزش خالص دارایی در چه زمینه‌هایی کاربرد دارد؟
• صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک
• شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها
• املاک و مستغلات
• سرمایه‌گذاری جمعی 
• دیگر روش های محاسبه ارزش خالص دارایی (NAV)
• NAV شرکت‌های سرمایه‌گذاری
• ارزش خالص دارایی (NAV‌) در صندوق های سرمایه گذاری
• راهکارهای محاسبه NAV با توجه به تنوع شرکت‌های سرمایه‌گذاری
• محدودیت محاسبه NAV
• دونگی، بهترین بستر سرمایه‌گذاری براساس ارزش خالص دارایی‌ها
• سخن پایانی

محاسبه NAV (Net Asset Value) به چه معناست؟

در علم حسابداری و اقتصاد، دارایی به هر چیز مشهود یا ناملموسی که امکان استفاده از آن برای تولید ارزش اقتصادی وجود داشته باشد، گفته می‌شود. به عبارت دیگر پول نقد، زمین، ملک، خودرو و... هرکدام می‌توانند دارایی‌های یک فرد یا مجموعه باشند. در این میان گاهی عواملی وجود دارند که میزان دارایی‌ها را کم‌تر می‌کنند. برای مثال اگر بدهی سنگینی داشته باشید، تا زمان پرداخت کامل آن دارایی نقدی شما کاهش پیدا می‌کند در این شرایط از مفهوم دیگری استفاده می‌کنند و آن، خالص ارزش دارایی است. 

خالص ارزش دارايی‌ها در واقع اختلاف میان کل دارایی‌های یک شرکت یا صندوق سرمایه‌گذاری و بدهی‌های آن را مشخص می‌کند. به عبارت دیگر بدهی‌ها و مواردی که باعث کاهش دارایی‌ها شده حذف می‌شوند و در نهایت ارزش خالص دارایی مشخص می‌شود. از این مفهوم برای محاسبه و تعیین ارزش خالص دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و هر شرکت یا مجموعه‌ای که مالک دارایی‌های متنوعی باشد، استفاده می‌کنند. محاسبه nav فرآیند سختی ندارد و در حالت کلی با استفاده از یک فرمول می‌توان آن را انجام داد که به شرح زیر است:

بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری با ضمانت‌نامه بانکی تعهد پرداخت و سود تخمینی

فرمول گفته شده کلی است و نحوه محاسبه ارزش خالص دارایی‌ به ازای هر سهم با محاسبه کلی آن متفاوت است. در فرمول زیر روش محاسبه خالص ارزش دارایی‌ها صرفا برای یک سهم را توضیح داده‌ایم: 

خالص ارزش دارایی تعیین‌کننده حباب قیمت‌ها نیز است. برای مثال اگر سهم یک شرکت با قیمتی بالاتر از خالص ارزش دارایی آن عرضه شود، نشان‌دهنده حباب قیمتی است و در صورت شکسته شدن، قیمت آن کاهش پیدا می‌کند. 

بیشتر بخوانید: قیمت دلار آزاد امروز ، محاسبه اقساط تسهیلات و سود وام بانکی

مثالی برای درک بهتر ارزش خالص دارایی

برای درک بهتر تغییرات ارزش دارایی‌ها و اهمیت آن برای سازمان‌ها، این مفهوم را با یک مثال توضیح می‌دهیم. تصور کنید سهمی با قیمت 5000 ریال معامله می‌شود و بعد از محاسبه nav آن، ارزش خالص دارایی مجموعه ارائه‌دهنده سهم 6000 ریال تخمین زده شده باشد. در این حالت سهام ارائه شده قطعا ارزش خرید دارد زیرا شرکت‌ها در بلندمدت ارزش سهام خود را به nav می‌رسانند، در نتیجه احتمال افزایش ارزش سهام بسیار زیاد است. 

در مقابل اگر سهام مجموعه با قیمتی بالاتر از ارزش خالص دارایی آن معامله شود، نشان‌دهنده حباب قیمت‌ها است و احتمال کم‌تر شدن ارزش سهام وجود دارد. در نتیجه سرمایه‌گذاران باید خرید خود را به تعویق انداخته یا هشیارانه عمل کنند تا دچار ضرر و زیاد شدیدی نشده و اصل سرمایه آن‌ها حفظ شود.

بیشتر بخوانید: تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش چیست و چگونه کار می کند؟

اهمیت محاسبه ارزش خالص دارایی 

برآورد ارزش خالص دارایی اهمیت زیادی داشته و تمام سرمایه گذاران حرفه‌ای که به دنبال کسب بیشترین بازده و سود از سرمایه‌گذاری و خرید سهم شرکت‌ها هستند، باید با روش و چگونگی انجام آن آشنایی داشته باشند. از طریق محاسبه nav می‌توان زمان حدودی خرید و فروش یک سهم را مشخص کرد و مزایای دیگری که در ادامه گفته شده و عبارتند از:

• معیار ارزش‌گذاری دقیق: محاسبه ارزش خالص دارایی ابزار دقیقی برای ارزیابی ارزش واقعی یک شرکت یا صندوق سرمایه‌گذاری است. برخلاف قیمت سهام که تحت تأثیر عوامل بازار قرار دارد، NAV به دارایی‌ها و بدهی‌های واقعی تکیه دارد.‌
• تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران: سرمایه‌گذاران از NAV برای تعیین اینکه آیا یک سهم یا واحد صندوق سرمایه‌گذاری به‌درستی ارزش‌گذاری شده است، استفاده می‌کنند. اگر قیمت بازاری کمتر از NAV باشد، ممکن است آن دارایی کمتر از ارزش واقعی خود ارزش‌گذاری شده باشد.
• معیار عملکرد: NAV معیار مهمی برای ارزیابی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است. افزایش NAV نشان‌دهنده رشد سود و افزایش ارزش دارایی‌های صندوق است.

بیشتر بخوانید: گره معاملاتی چیست؟ و نحوه رفع آن

محاسبه ارزش خالص دارایی در چه زمینه‌هایی کاربرد دارد؟

حالا که با مفهوم دقیق خالص ارزش دارایی و چگونگی محاسبه محاسبه NAV صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری آشنا شدید، شاید این سوال برای شما ایجاد شود که این محاسبه در چه زمینه‌هایی کاربرد دارد و در کدام نوع از معاملات، توجه بیشتری به نتیجه این محاسبه می‌شود. در پاسخ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

بیشتر بخوانید: با 200 میلیون در سال 1403 چیکار کنم؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک

هرچند امکان به کارگیری این مفهوم برای تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری با هر سبک کار و هر نوع دارایی وجود دارد اما اصلی‌ترین صندوقی که می‌توان ارزش خالص دارایی‌ها را برای آن محاسبه کرد، صندوق سرمایه گذاری مشترک است. در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، NAV نشان‌دهنده ارزش دارایی‌های خالص صندوق در پایان روز معاملاتی است و به عنوان مبنای خرید یا فروش واحدهای سرمایه‌گذاری عمل می‌کند.

بیشتر بخوانید: کرادفاندینگ چیست؟ آنچه که در مورد تامین مالی جمعی باید بدانید

شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها

به جز صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بسیاری از هلدینگ‌ها و شرکت‌ها نیز می‌توان از فرمول برآورد ارزش خالص دارایی استفاده کرد و با تعیین ارزش خالص دارایی آن‌ها، برنامه‌های آتی شرکت یا ارزش خرید سهام آن را مشخص کرد. شرکت‌های هلدینگ و سرمایه‌گذاری که دارایی‌های متنوعی دارند، محاسبه ارزش خالص دارایی را برای برآورد ارزش پرتفوی و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک مورد استفاده قرار می‌دهند.

بیشتر بخوانید: مدیریت ریسک چیست؟ دلایل اهمیت و مراحل مدیریت کردن ریسک

املاک و مستغلات

به جز بسترهای گفته شده، در حوزه املاک و مستغلات هم از مفهوم ارزش خالص دارایی استفاده می‌شود تا ارزش واقعی یک ملک مشخص شده و خریداران سود یا زیان احتمالی در صورت خرید ملک یا مستغلات را محاسبه کنند. همچنین در این حوزه از ارزش خالص دارایی برای تعیین ارزش سهام شرکت‌های فعال در ساخت و ساز هم استفاده می‌شود. در صنعت املاک و مستغلات، NAV برای ارزیابی شرکت‌هایی که مالکیت پروژه‌ها یا دارایی‌های مختلف دارند، به کار می‌رود.

بیشتر بخوانید: اهداف سرمایه گذاری و الزامات آن

سرمایه‌گذاری جمعی 

از  دیگر کاربردهای برآورد ارزش خالص دارایی می‌توان به محاسبه ارزش طرح‌ های سرمایه‌ گذاری جمعی اشاره کرد. در پلتفرم‌های فعال در این زمینه طرح‌های مختلفی وجود دارند که هرکدام دارایی مشخصی داشته و روی یک طرح یا پروژه سرمایه‌ گذاری می‌کنند. با محاسبه ارزش دارایی خالص طرح یا مجموعه‌ای که پلتفرم پیشنهاد سرمایه‌گذاری روی آن را ارائه می‌دهد، می‌توان ارزش واقعی پروژه را مشخص کرد و برای سرمایه‌ گذاری در آن به یک تصمیم قطعی و مناسب رسید.

بیشتر بخوانید: سود سپرده 30 درصد و مقایسه آن با کرادفاندینگ؛ کدام بهتر است؟

دیگر روش های محاسبه ارزش خالص دارایی (NAV)

محاسبه و تعیین ارزش خالص دارایی‌ها با روش‌های دیگری هم امکان‌پذیر است که در این بخش به سه مورد از آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

• روش اول: در روش اول برای محاسبه ارزش دارایی‌ها از فرمول زیر استفاده می‌کنند. این روش به محاسبه ارزش دارایی غیرجاری و سرمایه در گردش خالص کمک می‌کند و فرمول آن به شرح زیر است:

NAV = ارزش افزوده دارایی غیرجاری + سرمایه در گردش خالص + ارزش افزوده سرمایه‌گذاری‌ها

آخرین مورد یعنی ارزش افزوده سرمایه‌گذاری‌ها را از کم کردن بهای تمام شده سرمایه‌گذاری از ارزش روز آن محاسبه می‌کنند. 

• روش دوم: در دومین روش برای محاسبه ارزش خالص دارایی از ارزش روز بدهی‌ها استفاده می‌کنند که فرمول آن به شرح زیر است: 

NAV = ارزش روز بدهی ها- (مجموع ارزش روز دارایی جاری + ارزش روز سرمایه گذاری + ارزش روز دارایی جاری)

• روش سوم: سومین و آخرین روش محاسباتی که معمولا در ایران هم مورد استفاده قرار می‌گیرد، فرمول زیر است: 

NAV = ارزش افزوده سرمایه‌گذاری + بهای تمام شده حقوق صاحبان سهم

• روش چهارم: ساده‌ترین روش برآورد ارزش خالص دارایی اما محاسبه nav آنلاین است. برای انجام این روش کافی است به سایت‌های ارائه دهنده این خدمات مراجعه کرده، نوع دارایی و شرکت را مشخص کنید و با وارد کردن اطلاعات لازم، منتظر نتیجه نهایی باشید. دقت کنید که این روش مناسب افرادی است که توانایی کار با فرمول‌ها را نداشته یا قصد محاسبه مقادیر بالای ارزش سهام و دارایی را دارند.

به جز روش‌های گفته شده، محاسبه و برآورد ارزش خالص دارایی را می‌توان به صورت مجزا برای صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری هم انجام داد که در ادامه به توضیح آن می‌پردازیم. 

بیشتر بخوانید: بهترین سرمایه گذاری در ایران: 6 تا از پرسودترین

NAV شرکت‌های سرمایه‌گذاری

همان‌طور که گفته شد، از محاسبه خالص دارایی می‌توان برای تعیین ارزش دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز استفاده کرد اما در ایران مفهوم سرمایه‌گذاری شرکتی با نوع اصلی آن متفاوت است. به عبارتی فرمول کلی محاسبه NAV برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری ایرانی چندان اثربخش نبوده و نتیجه دقیقی به همراه ندارد. از مشکلات محاسبه NAV برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

• بیشتر شرکت‌ها در ایران علاوه بر سهام بورسی، سهام غیربورسی را نیز دارند، در نتیجه محاسبه ارزش دارایی آن‌ها به طور دقیق امکان‌پذیر نیست. 
• بعضی از شرکت‌های ایرانی به صورت هلدینگ فعالیت می‌کنند. محاسبه ارزش خالص دارایی هلدینگ‌ها به دلیل وجود سهام کنترلی دو یا چند مجموعه پیچیدگی خاصی دارد. 
• بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌گذاری دارای سرمایه بلوکه شده هستند و به این دلیل محاسبه دارایی‌های خالص آن‌ها امکان‌پذیر نیست. 
  شرکت‌های ایرانی دارای درآمدهای غیرعملیاتی هم هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به درآمد خدمات پیمانکاری و... اشاره کرد. این تنوع فرآیند محاسبه را سخت می‌کند.

با این حال در مورد شرکت‌هایی که از قوانین کلی شرکت‌های سرمایه‌گذاری پیروی می‌کنند، امکان محاسبه خالص ارزش دارایی وجود دارد.

بیشتر بخوانید: چرا سود سرمایه گذاری کرادفاندینگ حلال و سود بانکی حرام است؟

ارزش خالص دارایی (NAV‌) در صندوق های سرمایه گذاری

محاسبه NAV صندوق‌های سرمایه‌گذاری به مراتب ساده‌تر از شرکت‌های سرمیه‌گذاری است و انجام آن یکی از معیارهای ارزیابی عملکرد صندوق‌ها است. با توجه به اینکه سرمایه‌گذاران بعد از خرید واحدهای سرمایه‌گذاری هر صندوق، جزو سهام‌داران آن محسوب شده و  در سود و زیان صندوق سهیم خواهند بود، محاسبه ارزش دارایی خالص و اطلاع از آن اهمیت زیادی دارد. 

در مورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید به این نکته توجه کرد که بخشی از دارایی هر صندوق به شرکت‌ها تعلق دارد و افزایش یا کاهش قیمت این بخش از دارایی‌ها، به عملکرد بازار و شرکت وابسته است. به علاوه سود سهام تقسیم شده یا سود تقسیمی نیز بعد از برگزاری مجمع سالیانه شرکت‌ها به منابع صندوقی که سهام آن شرکت را در پرتفوی خود دارا اضافه می‌شود که در این صورت ارزش دارایی‌ها افزایش پیدا خواهد کرد. 

به همین دلیل ارزش خالص دارایی به ازای هر سهم (NAVPS )در صندوق‌ها، در پایان روز کاری مشخص و از طریق سایت یا مراجع رسمی صندوق به سهام‌داران اعلام می‌شود. بعد از این اعلام و از طریق فرمول‌ها و روش‌های گفته شده که روش دوم یا کسر بدهی‌ها بهترین شیوه محاسبه ارزش خالص دارایی صندوق‌ها است، می‌توان دارایی را برآورد کرد و برای سرمایه‌گذاری در صندوق، تصمیم لازم را اتخاذ کرد.

بیشتر بخوانید: بهترین سرمایه گذاری میان مدت در سال 1403

راهکارهای محاسبه NAV با توجه به تنوع شرکت‌های سرمایه‌گذاری

برای محاسبه دارایی‌ها و ارزش خالص آن‌ها در شرکت های سرمایه گذاری به دلیل تنوع بالای پرتفوی و مشکلات گفته شده باید به نکات زیر توجه کرد: 

• دسته‌بندی دارایی‌ها بر اساس نوع پیش از شروع محاسبه
• استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت مالی 
• اعمال روش‌های خاص برای شرکت‌های با ساختار پیچیده
• تفکیک بدهی‌ها و تعهدات مالی
• تعیین ارزش منصفانه  (Fair Value)
• در نظر گرفتن هزینه‌ها و کارمزدها
• گزارش‌دهی شفاف و استانداردسازی فرآیندها
• استفاده از شاخص‌های مکمل

بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری روی طلا بهتر است یا سکه

محدودیت محاسبه NAV

محاسبه ارزش دارایی‌ها به صورت خالص با محدودیت‌هایی هم مواجه است که گاهی باعث نتایج اشتباه در این روش محاسباتی می‌شوند. از مهم‌ترین محدودیت‌ها و عواملی که این فرمول را با مشکل مواجه می‌کنند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تاثیر شرایط اقتصادی کلان در نتایج محاسبه
• محدودیت در پیش‌بینی سودآوری آینده
• تأثیر تغییرات نرخ ارز در نتایج محاسبه
• عدم شفافیت در روش‌های ارزش‌گذاری
• تأثیر هزینه‌ها و کارمزدها بر NAV
• زمان‌بر بودن به‌روزرسانی اطلاعات
• تاثیرگذاری بدهی‌های بالقوه و تعهدات خارج از ترازنامه شرکت‌ها

بیشتر بخوانید: بهترین مشاغل پردرآمد بدون سرمایه یا با سرمایه کم

دونگی، بهترین بستر سرمایه‌گذاری براساس ارزش خالص دارایی‌ها

همان‌طور که گفته شد یکی از بسترهایی که می‌توان با برآورد ارزش خالص دارایی‌ها برای سرمایه‌گذاری در آن اقدام کرد، سرمایه‌گذاری جمعی است. دونگی به عنوان یکی از بهترین پلتفرم‌ها در این زمینه طرح‌های متنوعی را ارائه می‌کند که بعد از بررسی و برآورد ارزش خالص دارایی هر کدام از طرح‌ها می‌توان به ارزشمندی آن‌ها برای سرمایه‌گذاری پی برد. 

برای مثال یکی از طرح‌ های سرمایه گذاری دونگی تامین سرمایه در گردش تولید اسنک است. با محاسبه ارزش خالص دارایی این پروژه که از تمامی مجوزها و مدارک احراز هویت برخوردار است، می‌توان به پیش بینی سود رسانی آن رسید. مطابق اطلاعات مالی، دارایی‌های این مجموعه در سه سال گذشته همواره رشد داشته‌اند و فروش آن در طول این سال‌ها افزایش بوده است. در نتیجه از حاشیه سود مطمئنی برخوردار است. همچنین میزان بدهی‌ها در این مجموعه حداقلی است که نشان از امنیت بالای آن برای سرمایه‌گذاری دارد. 

بیشتر بخوانید: بررسی بهترین استارتاپ ایرانی: موفق ترین کسب و کارها

سخن پایانی

ارزش خالص دارایی شاخص مفیدی برای ارزیابی وضعیت مالی و عملکرد شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری است، اما محدودیت‌های آن نشان می‌دهد که استفاده از NAV به‌تنهایی کافی نیست. برای تحلیل دقیق‌تر، باید NAV با شاخص‌ها و معیارهای دیگری مانند جریان نقدی، نسبت‌های مالی، و تحلیل کیفی ترکیب شود تا تصویری کامل‌تر از وضعیت شرکت یا صندوق ارائه دهد. همچنین، درک دقیق روش‌های محاسبه و محدودیت‌های NAV برای تصمیم‌گیری هوشمندانه سرمایه‌گذاران ضروری است. با دونگی مشاوره سرمایه گذاری را تجربه کنید.