تامین بودجه برای کسب و کار

تامین بودجه به مجموعه فرایندی گفته می شود که طی آن کسب و کار یا شرکت برای ایجاد منابع جدید مالی اقدام می کند. در حالت کلی به نظر می رسد که تامین بودجه مفهومی برابر با تامین سرمایه باشد، اما اگر بخواهیم کمی دقیق تر به این موضوع نگاه کنیم خواهیم دانست که تامین بودجه و تامین سرمایه دو مفهوم کاملا مجزا در دنیای اقتصاد محسوب می شود.

تامین بودجه فرایندی است که در طی آن برنامه ریزی برای ایجاد منابع مالی در جهت اجرای طرح های اقتصادی و اهداف مالی کسب و کار صورت می گیرد. به نوعی می توان گفت که تأمین بودجه مفهومی گسترده تر از تامین سرمایه دارد. در کلام ساده تر تامین سرمایه جزئی از مفهوم بودجه و تامین آن محسوب می شود.
حال در ادامه می خواهیم مفهوم تامین بودجه و شرایط مربوط به آن را مورد بررسی قرار دهیم. در این بین به مفاهیمی مانند کسری بودجه، روش های تامین کسری بودجه و ... اشاره خواهیم کرد.

فهرست مطالب: 

• تامین بودجه از نظر مفهوم
  • ویژگی های بودجه در اقتصاد
  • مزایای استفاده از بودجه
  • در تعیین بودجه به چه نکاتی باید توجه کرد؟
• تامین بودجه و معنای واقعی آن
• تفاوت تامین بودجه با تامین سرمایه
• تعریفی دقیق از کسری بودجه
• راه های تامین کسری بودجه
• ایجاد منبع مالی جدید، تامین سرمایه
• تامین بودجه از طریق مدیریت هزینه ها
• بودجه، تابلویی از وضعیت مالی

تامین بودجه از نظر مفهوم

تامین بودجه از جمله مفاهیم مهم دنیای اقتصاد و تجارت است. برای درک این مفهوم بهتر است ابتدا کمی از عنصر و مفهوم بودجه و کارایی آن در دنیای اقتصاد صحبت کنیم. بودجه یک روش یا یک متد خاص در دنیای اقتصاد و کسب و کار محسوب نمی شود، بلکه بودجه فرایندی از روش مدیریتی سرمایه است که به شکل های مختلف اجرایی می شود. اگر بخواهیم ساده تر بیان کنیم در بودجه عنوان می شود که چه منابع درآمدی و چه سرمایه هایی وجود دارد و بر اساس این منابع درآمدی و سرمایه های موجود چه هزینه هایی می توان داشت.

می توان از زاویه دیگری نیز بودجه را تعریف کرد. در واقع بودجه می تواند تعیین برنامه و اهداف مالی باشد که باید برای آن منابع مالی و سرمایه ای مشخصی تامین شود. بگذارید با یک مثال این مسئله را توضیح دهیم. یکی از مهم ترین کارکردهای هر دولت در جامعه تعیین بودجه سالانه برای آن جامعه است. دولت با تعریف هزینه های مختلف مانند تامین نیازهای اجتماعی، افزایش حقوق و ... سعی می کند منابع درآمدی مناسبی نیز معرفی کند. به طور مثال دولت اعلام می کند که در بودجه سال آینده می خواهد به حقوق کارمندان خود 20 درصد اضافه کند که از محل افزایش درآمد مالیاتی اتفاق می افتد. بنابراین دولت قصد دارد با افزایش مالیات در سال جدید منبع درآمد جدیدی برای افزایش حقوق ایجاد کند.

بیشتر بخوانید: آموزش اصول بازار سرمایه [گام های پایه و اولیه در سرمایه گذاری]

به واسطه این مثال می توان بودجه را اینگونه تعریف کرد که بودجه یک نوع برقراری تناسب میان منابع درآمدی و سرمایه ای با هزینه های تعریف شده است. حال بر این اساس می توان ویژگی های مختلفی را برای بودجه در نظر گرفت.

ویژگی های بودجه در اقتصاد

بودجه عموما به صورت کوتاه مدت و یک ساله تعریف می شود. یعنی نمی توان بودجه را برای مدت طولانی تر از یک سال در نظر گرفت. علت این موضوع این است که هزینه و درآمد طی دوره مشخصی تغییر می کند، از این رو لازم است بازنگری به صورت سالانه یا شش ماهه در بودجه رخ دهد.

ویژگی مهم دیگر بودجه این است که جامعیت بالایی در خصوص مسائل مالی دارد. در واقع بودجه تمامی روش های جذب و تامین مالی، حفظ منابع مالی، هزینه ها و نحوه مدیریت هزینه ها را در برمی گیرد. به نوعی می توان گفت که در بودجه باید به نحوه جذب و مدیریت سرمایه و استفاده از آن برای مدیریت هزینه ها عنوان شود. این اصلی ترین کارکرد و ویژگی یک بودجه محسوب می شود.

بیشتر بخوانید: آشنایی با صندوق سرمایه گذاری + راهنمای انتخاب بهترین صندوق ها

ویژگی مهم دیگری که در خصوص بودجه وجود دارد این است که درصدی از آن بر اساس پیش بینی های آتی صورت می گیرد. به طور مثال دولت بر اساس پیش بینی که از قیمت نفت و دلار در سال جاری دارد سعی می کند بودجه خود را تدوین کند.

مزایای استفاده از بودجه

چرا باید یک شرکت یا سازمان از بودجه استفاده کند؟ به طور کلی بودجه باعث ایجاد شفافیت در وضعیت مالی می شود. در بودجه مشخص می شود که چه سطح درآمدی و منابع مالی در اختیار شرکت یا سازمان قرار دارد، بنابراین این سازمان یا شرکت می تواند بر اساس این منابع هزینه های مختلفی را برای خود تعریف کند.

از مهم ترین مزایای بودجه افزایش بهره وری مالی و کنترل هزینه ها در یک دوره حداکثر یک ساله است. از طرف دیگر بودجه می تواند ریسک مدیریت مالی را کاهش دهد. به نوعی بودجه یک روند و یک مسیر مشخص را برای درآمد ها و استفاده درست از منابع مالی در اختیار فرد، سازمان یا شرکت قرار می دهد.

بیشتر بخوانید: صندوق درآمد ثابت چیست + نحوه فعالیت، مزایا و معایب

نکته بعدی این است که اگر یک بودجه به درستی تنظیم شده باشد می تواند انعطاف خوبی داشته باشد و در موقعیت های لازم امکان تغییر روند را فراهم بیاورد. داشتن یک بودجه مشخص و روندی شفاف در مسائل مالی باعث می شود که شما تعهد به اجرای آن داشته باشید و بر اساس ان هزینه های خود را مدیریت کنید.
در واقع هدف اصلی از بودجه این است که بتواند مسیری مشخص کند که بتوانیم به واسطه آن به اهداف مالی تعیین شده برسیم. این اهداف می تواند شامل پرداخت هزینه های جاری، تعیین منابع مالی و پرداخت هزینه های مربوط به طرح های اقتصادی پیش رو باشد.

در تعیین بودجه به چه نکاتی باید توجه کرد؟

داشتن بودجه مانند داشتن یک برنامه ریزی در حوزه مالی است. حال سوال اینجاست که چه زمانی یک بودجه به شکل درست و کامل تدوین شده است؟ اگر بخواهیم واقع بینانه به این موضوع نگاه کنیم باید بگوییم که زمانی یک بودجه کامل و درست است که دچار کسری نشود. کسری بودجه بدین معنی است که منابع مالی تعیین شده توانایی پاسخ به نیازها و هزینه ها را نداشته باشد. به طور مثال دولت بر اساس پیش بینی هایی که برای افزایش درآمد خود دارد می تواند هزینه های جدیدی را به لیست بودجه خود اضافه کند. حال اگر این پیش بینی محقق نشود و یا این که هزینه هایی خارج از هزینه های تعیین یا پیش بینی شده بر وضعیت مالی تحمیل شود، عملا دولت دچار کسری بودجه می شود. یعنی نمی تواند منابع مالی لازم برای هزینه های تعیین شده را تامین کند.

یک بودجه درست کمتر دچار کسری بودجه می شود، اما باید این مسئله را نیز در نظر داشته باشید که کسری بودجه برای هر شرکت و سازمانی ممکن است پیش بیاید. چرا که درصدی از مسئله بودجه وابسته به پیش بینی ها و ریسک های سیستماتیک است که عملا در اختیار فرد یا سازمان قرار ندارد. 

بیشتر بخوانید: ریسک سرمایه گذاری چیست؟ راه های شناسایی ریسک های سرمایه گذاری

نکته مهم دیگری که در تدوین بودجه باید در نظر داشته باشید این است که باید به صورت کاملا شفاف و واقعی تدوین شده باشد. دست انداختن به رویاهای دور و تدوین بودجه ای غیر واقعی عملا هیچ کاربردی ندارد و می تواند نتایج عکسی داشته باشد. همچنین بودجه ای منطقی است که پویایی درستی داشته باشد. پویایی بدین معنی است که بودجه در زمان مقتضی امکان تغییر روند را به فرد یا سازمان دهد. به طور مثال اگر بودجه بتواند در برابر نوسان های ارزی پویا باشد کمتر دچار کسری می شود.

تامین بودجه و معنای واقعی آن

در ابتدای این مقاله تامین بودجه را به معنای تامین منابع مالی و ایجاد سرمایه برای برقراری تناسب با هزینه های پیش بینی شده دانستیم. حال بر اساس تعاریفی که از بودجه داشتیم می توانیم این تعریف را گسترده کنیم.

تامین بودجه تنها به معنای تامین مالی و ایجاد منابع سرمایه ای مناسب نیست، بلکه روی دیگر تامین بودجه تعریف هزینه های مناسب بر اساس منابع و دارایی ها می باشد. در کلام ساده تر تامین مالی بودجه تنها به معنای ایجاد منابع مالی برای هزینه ها و طرح های اقتصادی نیست. شما باید بتوانید در سوی دیگر این معادله، هزینه ها و طرح های خود را مورد بررسی قرار دهید و هزینه هایی متناسب با دارایی های خود تعریف کنید.

بیشتر بخوانید: سرمایه گذار فرشته کیست و چه ویژگی ها و وظایفی دارد؟

بگذارید با یک مثال این تعریف را کامل کنیم، فرض کنیم که شما مدیر یک شرکت تجاری هستید و می خواهید بودجه خود را تعریف و تامین کنید. برای این کار ابتدا بهتر است بدانید چه منابع مالی در اختیار دارید و چه منابعی در بودجه جدید می توانید پیش بینی کنید، بر اساس این منابع می توانید هزینه های جاری و طرح های اقتصادی که دارید را تعریف کنید. شما شاید بخواهید یک خط تولید جدید برای شرکت خود راه اندازی کنید، اما اگر منابع درستی برای آن تعریف نکرده باشید عملا تامین بودجه مناسبی ندارید و مسلما با کسری بودجه روبرو خواهید شد.

تفاوت تامین بودجه با تامین سرمایه

یکی از مهم ترین سوالاتی که از همان ابتدای این مقاله به آن اشاره کردیم و در ذهن همه ما وجود دارد این است که تامین مالی (سرمایه) چه تفاوت هایی با تامین بودجه دارد؟ همانطور که گفتیم در ابتدا این دو مفهوم به نوعی هم معنی به نظر می رسد، اما بر اساس تعاریفی که ارائه کردیم می توانیم دید بهتری نسبت به این دو مفهوم داشته باشیم.

تامین مالی یا تامین سرمایه تنها در یک سوی معادله قرار دارد. در کلام ساده تر شما به واسطه تامین سرمایه تنها موظف به تامین منابع مالی مناسب برای هزینه ها و طرح های مورد نظر هستید. این در حالی است که در تامین بودجه علاوه بر تامین مالی و ایجاد منابع مالی مناسب باید در نظر داشته باشید چه هزینه هایی را برای مدت یک ساله یا کمتر تعریف می کنید.

بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری با سود 50 درصد از چه روشی امکان پذیر است؟

بنابراین عملا تامین سرمایه یا تامین مالی بخشی (نیمی) از تامین بودجه را در برمی گیرد. از این رو می توان گفت که سیاست های کلی یک شرکت یا کسب و کار را همان بودجه نشان می دهد.

تعریفی دقیق از کسری بودجه

یکی دیگر از مفاهیم بسیار مهم و مرتبط با بودجه را می توان کسری بودجه دانست. مفهومی که سال هاست در ایران به آن آشنایی داریم و دولت بارها و بارها از آن استفاده کرده است. حال سوالی که وجود دارد این است که تعریف اقتصادی کسری بودجه چیست و دقیقا چه ویژگی هایی دارد؟ همانطور که در بخشی از این مقاله اشاره کردیم، کسری بودجه زمانی ایجاد می شود که فرد، شرکت یا دولت نتواند هماهنگی ایجاد شده میان منابع مالی و درآمد ها را با هزینه ها حفظ کند. بگذارید کمی دقیق تر این موضوع را بیان کنیم.

در بودجه سعی می شود که میان دو طرف معادله (منابع مالی و هزینه) تعادل ایجاد شود. اصولا بودجه ای دقیق و شفاف است که برای هر هزینه، منبع درآمدی مشخصی تعیین شده باشد. به طور مثال دولت برای تامین مالی هزینه ای مانند ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال منابع متعددی مانند درصدی از فروش نفت، درصدی از درآمدهای مالیاتی و ... را مشخص کرد.

حال اگر به هر دلیل هزینه های واقعی بیش از برآورد های انجام شده باشد و یا این که منبع درآمدی پیش بینی شده ایجاد نشود، کسری بودجه در خصوص آن هزینه پیش می آید. در این مثال اگر قیمت نفت پایین تر از چیزی باشد که دولت پیش بینی کرده بود و یا اگر هزینه های ساخت و ساز به دلیل تورم و نوسانات قیمتی بیش از چیزی بود که تصور می شد، عملا در این پروژه کسری بودجه اتفاق می افتد.

بیشتر بخوانید: بهترین سرمایه گذاری با پول کم؛ سهام، صندوق یا کرادفاندینگ

کسری بودجه می تواند محدود به یک پروژه (هزینه) باشد و یا این که کلیت بودجه را درگیر خود کند. در هر صورت بودجه دچار مشکل می شود و امکان ادامه دادن پروژه (ها) از بین می رود.

راه های تامین کسری بودجه

کسری بودجه اتفاق چندان بعید و دوری نیست و بسیاری از شرکت ها، افراد و دولت ها ممکن است درگیر آن شود. حال سوالی که وجود دارد این است که چگونه می توان کسری بودجه اتفاق افتاده را جبران کرد؟ هر نهادی که با کسری بودجه مواجه می شود راه های مختلفی برای تامین آن می تواند پیش بگیرد.

به طور مثال دولت غالبا با ایجاد منبع مالی جدید و یا با استقراض از بانک مرکزی (به واسطه چاپ پول و ...) سعی می کند کسری بودجه را ایجاد کند. در ادامه هر کدام از روش های تامین کسری بودجه را به تفصیل مورد بررسی قرار می دهیم.

ایجاد منبع مالی جدید، تامین سرمایه

به طور کلی دو راه اصلی برای تامین بودجه و فرار از کسری آن وجود دارد. اولین راه ایجاد منبع مالی جدید و بالا بردن سوی مثبت معامله است. در واقع زمانی که یک نهاد با کسری بودجه مواجه می شود بهترین حالت این است که بتواند منبع مالی جدیدی برای بودجه خود ایجاد کند. در مثال بالا دولت برای فرار از کسری بودجه می تواند با افزایش مالیات یا اختصاص درصد بیشتری از درآمد های حاصل از فروش نفت کاستی پیش آمده را جبران کند و امکان ادامه پروژه را فراهم بیاورد. همچنین مسیر دیگر دولت برای تامین بودجه می تواند استقراض از منبع بانک مرکزی یا بانک جهانی باشد.

بیشتر بخوانید: پرسودترین سرمایه گذاری در ایران؛ شناسایی بهترین سرمایه گذاری های پرسود

به طور کلی دو حالت برای تامین بودجه از طریق ایجاد منبع مالی جدید قابل پیش بینی است که عبارتند از استفاده از منابع مالی داخلی یا استفاده از منابع مالی خارجی. در ادامه هر کدام از این دو مسیر را توضیح خواهیم داد.

استفاده از منابع مالی داخلی

همانطور که گفتیم یکی از مهم ترین ویژگی های بودجه، کوتاه مدت (یک ساله) بودن آن است. بنابراین عملا منابع مالی ساکن مانند دارایی های ملکی، زمین، سهام شرکت ها و ... در این بودجه مورد بررسی قرار نمی گیرد. این دارایی ها به عنوان پشتوانه حضور دارند و در بسیاری از موارد دولت یا هر نهاد شرکتی و فردی دیگر دوست ندارد از این دارایی ها برای تامین هزینه های خود استفاده کند.

بیشتر بخوانید: سود سپرده 30 درصد

فرض کنید که فردی در زندگی عادی خود برای تامین بودجه هزینه یک میلیون تومانی منزل یا خودروی خود را به عنوان منبع مالی در نظر می گیرد؟ مسلما خیر.
اما زمانی که کسری بودجه اتفاق بیفتد دارایی های داخلی و منابع مالی که در اختیار فرد، شرکت یا دولت وجود دارد این امکان را در اختیار آن  قرار می دهد که بتواند نسبت به تامین بودجه مورد نظر خود اقدام کند. این منابع شامل دارایی های ساکن (مانند ملک، زمین، سرمایه سپرده گذاری شده و ....) و سهام مالکیت می شود.

حقوق صاحبان سهام

استفاده از دارایی های ساکن یک مسیر کاملا مشخص و البته نسبتا تلخ برای تامین بودجه محسوب می شود. فرض کنید که دولت برای تامین بودجه ساخت مسکن بخواهد بخشی از کشور را به فروش برساند و یا اینکه درصدی از سهم خود از دریای جنوب را به کشور دیگری اجاره دهد. این ها مسیری نیست که از نظر اقتصادی صرفه چندانی داشته باشد.

اما فروش سهام یا استفاده از حقوق صاحبان سهام راه منطقی تری برای استفاده از منابع داخلی محسوب می شود. در این روش مالک شرکت بخشی از سهام شرکت را به فروش می رساند و بدین ترتیب امکان جذب سرمایه و سرمایه گذار ایجاد می شود.

بیشتر بخوانید: راهنمای اصول سرمایه گذاری موفق در ایران را فقط اینجا بخوانید!

ورود شرکت به بازار سهام و خرید و فروش درصدی از سهام خود دقیقا مسیری است که برای تامین بودجه استفاده می شود. دولت نیز می تواند از طریق مالکیتی که در خصوص شرکت های مهمی مانند پتروشیمی و بانک ها و ... دارد نسبت تامین سرمایه و برقراری تعادل در بودجه خود بهره ببرد.

البته کاملا مشخص است که کسب و کارها و شرکت های کوچک تر عملا امکان استفاده از چنین مسیری را ندارند و نمی توانند و شاید سخت بتوانند سرمایه گذاری را پیدا کنند که بخواهد درصدی از سهام و مالکیت آن ها را خریداری کند. این اصلی ترین مشکلی است که در این مسیر وجود دارد.

استفاده از منابع مالی خارجی

راه اصلی دوم برای تامین بودجه و کنار زدن کسری ایجاد شده استفاده از منابع مالی خارجی است. منابع مالی خارجی به منابعی گفته می شود که مالکیت آن در اختیار فرد، دولت یا شرکت قرار ندارد و صرفا برای مدت زمان مشخص و محدودی امکان استفاده از این منابع در اختیار آن قرار می گیرد.

بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری کوتاه مدت چیست + بهترین انواع آن در ایران

در همان مثال، دولت برای جبران کسری بودجه می تواند از بانک مرکزی یا بانک جهانی میزان مشخصی سرمایه به عنوان وام دریافت کند. در قبال آن دولت مکلف است این وام را در زمان مقرر به بانک بازگرداند. همچنین استفاده از این منابع مالی به معنای ایجاد یک بدهی در ترازنامه مالی است که باید در بودجه بعدی به آن توجه شود و به عنوان یک هزینه باید به آن نگاه کنیم. از نظر اقتصادی راه های متنوعی برای استفاده از منابع مالی خارجی وجود دارد که در ادامه به مهم ترین آن ها اشاره خواهیم کرد.

وام و تسهیلات بانکی

بانک مهمترین و اصلی ترین تامین کننده سرمایه برای شرکت های تجاری و حتی دولت محسوب می شود. بدین ترتیب کسب و کار یا شرکت تجاری برای جبران کسری بودجه ایجاد شده می تواند نسبت به دریافت وام و تسهیلات بانکی اقدام کنند.

مسئله ای که وجود دارد این است که بانک بر اساس اعتباری که کسب و کار یا فرد از نظر مالی دارد می تواند به وی وام اعطا کند. همچنین این وام دارای دوره مشخص برای پرداخت اصل سرمایه و سود تعیین شده است. بنابراین شما در دوره ای مشخص علاوه بر اصل سرمایه باید سود تعیین شده توسط بانک را پرداخت کنید. کاملا مشخص است که شرکت های کوچک و کسب و کارهای متوسط برای استفاده از این روش اثبات اعتبار مالی خود با مشکل مواجه خواهند بود.

کرادفاندینگ، بر اساس اعطای وام

کرادفاندینگ به معنای سرمایه گذاری جمعی است، یعنی دقیقا همان اتفاقی که در دنیای بورس رخ می دهد را می توان به عنوان کرادفاندینگ در نظر گرفت. در این روش تعدادی سرمایه گذار خرد و کلان در کنار یک دیگر اقدام به خرید و فروش سهام شرکت های مختلف می کنند.

بیشتر بخوانید: کرادفاندینگ چیست؟ آنچه که در مورد تامین مالی جمعی باید بدانید

اما در خصوص کرادفاندینگ بر اساس اعطای وام جریان کمی متفاوت است. در این روش سرمایه گذاران خرد و کلان در کنار یک دیگر اقدام به تامین مالی از طریق اعطای وام می کنند. در این روش (درست مانند بانک) اصل سرمایه برای سرمایه گذاران حفظ می شود، یعنی شرکت پذیرنده سرمایه تعهد می کند که در دوره مشخص (یک سال یا کمتر) اصل سرمایه را به صاحبان آن بازگرداند.

در کنار این مسئله، شرکت یا کسب و کار سرمایه پذیر برای جذب تامین کننده مالی اقدام به تعیین درصد مشخصی سود می کند، بدین ترتیب سودآوری نسبتا خوبی نیز برای سرمایه گذار ایجاد می شود. یکی از مهم ترین مزایای این روش این است که امکان استفاده از آن برای شرکت ها و کسب و کارهای کوچک تر وجود دارد. بنابراین کسب و کارهای مختلف می توانند از این روش برای تامین بودجه خود استفاده کنند.

دونگی، پلتفرم کرادفاندینگ در ایران

شاید برای شما این سوال ایجاد شده باشد که چگونه می توان از مسیر کرادفاندینگ در ایران استفاده کرد و آیا اساسا چنین چیزی در ایران وجود دارد یا خیر؟

دونگی از جمله پلتفرم های معتبری است که در این حوزه فعالیت می کند. در این پلتفرم شرکت های تجاری با ارائه طرح های اقتصادی خود عملا عنوان می کنند که برای تامین بودجه مورد نظر خود به چه میزان سرمایه ای نیاز دارند. همچنین بیان می شود که با تامین این سرمایه و اجرایی شدن طرح چه سودی می تواند برای شرکت و به تبع آن برای سرمایه گذاران ایجاد شود.

بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری چیست و انواع روش های سرمایه گذاری کدام است؟

نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد این است که این سرمایه گذاری بدون پرداخت کارمزد و مالیات برای دوره های مختلف دو تا دوازده ماهه صورت می گیرد. برای اطلاعات بیشتر درباره سرمایه گذاری در طرح‌های کرادفاندینگ می‌توانید به صفحه مشاوره سرمایه گذاری دونگی مراجعه کنید و با کارشناسان ما در تماس باشید.

تامین بودجه از طریق مدیریت هزینه ها

همانطور که گفتیم دو راه اصلی برای تامین کسری بودجه وجود دارد که یک راه آن ایجاد منابع مالی جدید (تامین سرمایه) است که در بالا به تفصیل آن را مورد بررسی قرار دادیم. راه دیگری که در این مسیر وجود دارد راهی جز مدیریت هزینه ها و تغییر در آن ها نیست.

در واقع زمانی که یک کسب و کار دچار کسری بودجه می شود یا باید بتواند منابع جدیدی برای ایجاد تعادل و از بین بردن این کسری پیدا کند یا هزینه هایی که باعث ایجاد عدم توازن در بودجه شده را حذف یا تعدیل کند.

به نوعی بخش دوم تامین کسری بودجه این است که بازنگری در هزینه های ایجاد شده شود و با حذف یا تغییر آن هزینه ها این عدم توازن برطرف شود. این مسیر زمانی استفاده می شود که مشخص شود اولا هزینه ایجاد شده غیر ضروری یا غیر منطقی بوده و دوما می توان آن را در بودجه دیگر یا در موقعیتی دیگر مورد بررسی مجدد قرار داد.

بیشتر بخوانید: مدیریت ریسک چیست؟ دلایل اهمیت و مراحل مدیریت کردن ریسک

به طور مثال اگر دولت در خصوص ساخت یک میلیون واحد مسکونی دچار کسری بودجه شود می تواند تا جایی که می تواند منابع مالی جدید را به آن اختصاص دهد، اما اگر هزینه ساخت به اندازه ای باشد که منابع جدید زیادی را بخواهد و یا این که عملا امکان تامین هزینه های آن وجود نداشته باشد، پس بهتر است تعدیلی در روند تامین هزینه و بازنگری در کلیت هزینه اتفاق بیفتد.

به طور مثال دولت می تواند اعلام کند که به جای یک میلیون واحد مسکونی می تواند ده هزار واحد را به عنوان پروژه قابل اجرا پیش ببرد و بدین ترتیب امکان اجرای آن را بدون کسری بودجه فراهم بیاورد. یکی از تفاوت هایی که میان تامین بودجه و تامین سرمایه وجود دارد نیز دقیقا در همین نقطه است که شما در تامین سرمایه تنها به ایجاد منابع مشغول هستید در حالی که در تامین بودجه علاوه بر ایجاد منابع شما می توانید از طریق کنترل هزینه و یا کاهش و تعدیل آن نسبت به فرار از کسری بودجه و تامین آن اقدام کنید.

بودجه، تابلویی از وضعیت مالی

بودجه را نه یک روش، بلکه می توان یک تابلو و چیزی شبیه به ترازنامه مالی دانست. تفاوت بودجه با ترازنامه مالی این است که شما در ترازنامه مالی هر آن چه که به عنوان دارایی و هزینه وجود دارد ذکر می کنید اما در بودجه شما بر اساس اهدافی که دارید و به صورت کوتاه مدت (حداکثر یک ساله) وضعیت مالی را نشان می دهید.

بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری با سود بالاتر از سود بانکی (با ضمانت نامه بانکی تعهد پرداخت اصل و سود)

بودجه یک روند ثابت و مشخص را برای رسیدن به اهداف تعیین شده و پرداخت هزینه ها بر اساس دارایی ها و منابع ایجاد شده در حال یا آینده نشان می دهد. از این رو غالبا شرکت ها و کسب و کارهای مختلف سعی می کنند به صورت سالانه بر اساس این مفهوم پیش بروند و شرایط مالی خود را بر اساس اهدافی که دنبال می کنند به یک تناسب برساند.

نکته ای که وجود دارد این است که بودجه از دو بخش منابع و هزینه تشکیل شده است. بنابراین شما برای هزینه های تعریف شده باید منابع مختلفی را نیز ایجاد کنید. تامین بودجه بدین معنی است که شما بتوانید هزینه ها و منابع مالی را به صورت متناسب با یک دیگر تعریف کنید. یعنی مشخص کنید که برای هر هزینه ای چه منبع یا منابعی وجود دارد. اگر این تناسب به هر دلیل به هم بخورد کسری بودجه اتفاق می افتد که راه های تامین این کسری را در این مقاله به تفصیل عنوان کردیم.