حق تقدم خرید سهام چیست و چگونه می توان آن را به سهام عادی تبدیل کرد؟

حق تقدم خرید سهام یکی از مفاهیم کلیدی در بازار سرمایه است که اغلب سهامداران با آن مواجه می‌شوند. این حق، به سهامداران فعلی شرکت‌ها امکان می‌دهد تا در فرآیند افزایش سرمایه شرکت، قبل از دیگران اقدام به خرید سهام جدید کنند. به عبارتی، هدف اصلی حق تقدم، حفظ درصد مالکیت سهامداران فعلی و جلوگیری از کاهش سهم آنان در شرکت است. در این مقاله از مجله دونگی به بررسی دقیق مفاهیم مرتبط با حق تقدم، نحوه استفاده از این موضوع و چگونگی تبدیل آن به سهام عادی خواهیم پرداخت. 

فهرست مطالب:

• حق تقدم سهام چیست؟
• فرمول محاسبه سهام حق تقدم
• نحوه استفاده از حق تقدم سهام
• معایب حق تقدم خرید سهام
• مزایای حق تقدم خرید سهام
• دامنه نوسان حق تقدم
• مراحل ثبت حق تقدم خرید سهم
• تبدیل حق تقدم به سهام عادی
• استفاده از خدمات دونگی 
• سخن پایانی 

حق تقدم سهام چیست؟

حق تقدم سهام نوعی امتیاز است که به سهامداران فعلی شرکت‌ها اعطا می‌شود. این حق در زمان افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات سهامداران به وجود می‌آید. بر اساس این امتیاز، سهامداران فعلی می‌توانند قبل از عرضه سهام جدید به سایرین، نسبت به خرید آن اقدام کنند. هدف اصلی از اعطای این حق، حفظ درصد مالکیت سهامداران در ساختار سهام شرکت و جلوگیری از کاهش سهم آنان است. این امتیاز معمولاً با پرداخت مبلغی مشخص به عنوان مبلغ اسمی سهام فعال شده و پس از طی مراحلی به سهام عادی تبدیل می‌شود.

فرمول محاسبه سهام حق تقدم

محاسبه قیمت تئوریک سهام حق تقدم به صورت زیر انجام می‌شود:

قیمت تئوریک = (قیمت سهم قبل از افزایش سرمایه + مبلغ دریافتی شرکت بابت حق تقدم) ÷ تعداد سهام پس از افزایش سرمایه

در این فرمول، قیمت سهم قبل از افزایش سرمایه، همان قیمت پایانی سهام در روز قبل از اعمال افزایش سرمایه است. همچنین، مبلغ دریافتی شرکت معمولاً برابر با مبلغ اسمی سهام (1000 ریال به ازای هر سهم) خواهد بود. این فرمول به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا ارزش تقریبی حق تقدم و سهم را پیش‌بینی کنند و تصمیم‌گیری بهتری برای حق تقدم خرید سهام داشته باشند.

بیشتر بخوانید: وام بانک مسکن چیست؟ معرفی انواع وام های بانک مسکن

نحوه استفاده از حق تقدم سهام

سهامدار برای استفاده از حق تقدم سهام در یک سیستم معاملات باید اطلاعیه افزایش سرمایه شرکت را مطالعه کند. پس از اعلام گواهی افزایش سرمایه، شرکت فرم مخصوص استفاده از حق تقدم را برای سهامداران ارسال می‌کند. سهامداران باید مبلغ اسمی سهام حق تقدم را پرداخت کرده و فرم مذکور را در مهلت تعیین‌شده تکمیل و ارسال کنند. این فرآیند معمولاً از طریق سامانه‌های آنلاین کارگزاری یا مراجعه حضوری به بانک‌های مختلف انجام می‌شود. پس از پرداخت مبلغ و ارسال فرم، سهام حق تقدم به سهام عادی تبدیل شده و به پرتفو سهامدار اضافه می‌شود.

تبدیل حق تقدم به سهم

برای تبدیل حق تقدم به سهم، ابتدا سهامدار باید مبلغ اسمی سهام را بپردازد. پس از پرداخت این مبلغ، فرایند تبدیل توسط شرکت انجام می‌شود. فرآیند ثبت نام ممکن است چند هفته یا حتی چند ماه زمان ببرد تا سهام جدید به حساب سهامداری اضافه شود. در این مدت، نماد حق تقدم در بازار فعال است و در صورت تمایل، امکان فروش آن وجود دارد. پس از اتمام فرآیند تبدیل، نماد حق تقدم بسته شده و سهام جدید در پرتفو قابل مشاهده خواهد بود. هدف از این فرآیند، تبدیل امتیاز خرید سهام جدید به سهام عادی و بهره‌مندی از مزایای آن است.

حق تقدم در بازار بورس

حق تقدم سهام یکی از ابزارهای مهم در بازار بورس است که برای تأمین مالی شرکت‌ها استفاده می‌شود. این ابزار، فرصتی مناسب برای سهامداران فعلی است تا بدون کاهش مالکیت خود، در افزایش سرمایه شرکت مشارکت کنند. در بازار بورس، نمادهای مربوط به حق تقدم با علامت ح در کنار نماد اصلی شرکت نمایش داده می‌شوند. این نمادها دارای دامنه نوسان خاص خود هستند و به صورت جداگانه معامله می‌شوند. حق تقدم خرید سهام نه تنها به حفظ حقوق سهامداران کمک می‌کند، بلکه به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا سرمایه لازم برای توسعه فعالیت‌های خود را تأمین کنند.

بیشتر بخوانید: بازار مالی چیست و چگونه طبقه بندی می شود؟

فروش حق تقدم

در صورتی که سهامدار تمایلی به استفاده از حق تقدم خود نداشته باشد، می‌تواند آن را در بازار بورس بفروشد. برای فروش حق تقدم، می‌توان نماد مربوطه را از طریق سامانه معاملات آنلاین کارگزاری‌ها انتخاب و عرضه کرد. قیمت فروش حق تقدم در بازار بورس تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله قیمت سهام اصلی، زمان باقی‌مانده تا پایان مهلت معامله و انتظارات بازار تعیین می‌شود. فروش حق تقدم یک گزینه مناسب برای سهامدارانی است که نمی‌خواهند مبلغ اسمی را پرداخت کنند اما قصد دارند از امتیاز خود سود خوبی به دست بیاورند.

خرید حق تقدم

خرید حق تقدم یکی از فرصت‌های جذاب سرمایه‌گذاری است که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد سهام جدید یک شرکت را با قیمتی کمتر از قیمت بازار خریداری کنند. برای خرید حق تقدم، باید به نماد حق تقدم شرکت موردنظر که با علامت ح در سامانه معاملات بورس مشخص شده است، مراجعه کرد. معامله حق تقدم‌ها از طریق سامانه آنلاین کارگزاری‌ها انجام می‌شود. خریدار باید به مهلت خرید و فروش توجه داشته باشد، زیرا پس از پایان این مهلت، نماد حق تقدم از بازار حذف می‌شود. پس از خرید، پرداخت مبلغ اسمی خاصی برای تبدیل حق تقدم به سهام عادی الزامی خواهد بود.

بیشتر بخوانید: بیشترین سود بانکی در کدام بانک پرداخت می شود؟

نحوه خرید سهام حق تقدم استفاده نشده

حق تقدم استفاده‌نشده به حق تقدمی اشاره دارد که سهامداران فعلی از آن استفاده نکرده‌اند. این حق در قالب مزایده عمومی به فروش می‌رسد و هر فردی می‌تواند آن را خریداری کند. برای حق تقدم خرید سهام، لازم است اطلاعیه منتشرشده توسط شرکت در سامانه کدال بررسی شود. پس از انجام مزایده و پرداخت مبلغ اسمی، این موارد نیز مانند سایر حق تقدم‌ها به سهام عادی تبدیل می‌شوند. خرید حق تقدم‌های استفاده‌نشده فرصتی برای ورود به شرکت‌هایی است که در حال افزایش سرمایه هستند و ممکن است بازدهی خوبی داشته باشند.

بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری دلاری با سود روزانه

معایب حق تقدم خرید سهام

اگرچه حق تقدم فرصتی برای حفظ مالکیت سهامداران فراهم می‌کند، اما معایبی نیز دارد. یکی از معایب مهم، نیاز به پرداخت مبلغ اسمی سهام است و شاید این امر برای برخی از سهامداران محدودیت ایجاد کند. تأخیر در فرآیند تبدیل حق تقدم به سهام عادی نیز می‌تواند باعث از دست رفتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری شود. علاوه بر این، در صورتی که سهامداران از حق تقدم خود استفاده نکنند یا آن را نفروشند، این امتیاز ارزش خود را از دست می‌دهد. همچنین، در شرایط بازار نزولی، ممکن است قیمت حق تقدم کاهش یابد و فروش آن با زیان همراه باشد.

مزایای حق تقدم خرید سهام

حق تقدم مربوط به خرید سهام مزایای متعددی برای سهامداران به همراه دارد. این ابزار به سهامداران فعلی اجازه می‌دهد سهم مالکیت خود را در شرکت حفظ کرده و از کاهش درصد سهام خود جلوگیری کنند. علاوه بر این، حق تقدم فرصتی برای خرید سهام جدید با قیمتی پایین‌تر از قیمت بازار را فراهم می‌آورد. سهامداران می‌توانند با فروش حق تقدم در بازار، سودی معقول کسب کنند. این ویژگی‌ها حق تقدم را به ابزاری جذاب برای سهامداران تبدیل کرده است که نه‌تنها منافع مالی به همراه دارد، بلکه به تقویت ارتباط میان سهامداران و شرکت کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: سهام خزانه (Treasury stock) چیست و چرا در ایران ممنوع است؟

دامنه نوسان حق تقدم

دامنه نوسان حق تقدم خرید سهام معمولاً محدودتر از سهام عادی است. این دامنه در بازار بورس ایران به‌طور معمول 10 درصد بیشتر یا کمتر از قیمت پایانی روز قبل تعیین می‌شود. این محدودیت به منظور کنترل نوسانات شدید قیمتی و حفظ تعادل بازار اعمال خواهد شد. تغییرات قیمت حق تقدم به عواملی مانند قیمت سهام اصلی، زمان باقی‌مانده تا پایان مهلت معامله و اخبار مرتبط با شرکت بستگی دارد. سرمایه‌گذاران باید به این دامنه نوسان توجه داشته باشند و با تحلیل دقیق، به خرید یا فروش حق تقدم اقدام کنند تا از فرصت‌های سودآور بهره‌مند شوند.

استراتژی خرید حق تقدم سهام

خرید حق تقدم سهام نیازمند استراتژی و تحلیل دقیق است. سرمایه‌گذاران باید پیش از خرید، عملکرد شرکت، چشم‌انداز افزایش سرمایه و ارزش سهام اصلی را بررسی کنند. انتخاب زمان مناسب برای خرید نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ معمولاً در ابتدای دوره معاملات حق تقدم، قیمت آن کمتر است. همچنین، بررسی مهلت باقی‌مانده تا پایان معامله و امکان فروش یا تبدیل به سهم عادی از دیگر مواردی است که باید مدنظر قرار گیرد. خرید حق تقدم برای افرادی که به دنبال سرمایه گذاری بلندمدت هستند، می‌تواند گزینه‌ای جذاب و پرسود باشد.

نحوه تخصیص حق تقدم سهام

حق تقدم بر اساس تعداد سهام موجود در پرتفو سهامداران فعلی شرکت تخصیص داده می‌شود. پس از تصویب افزایش سرمایه در مجمع عمومی فوق‌العاده، شرکت درصد مشخصی از سهام جدید را به سهامداران تعلق می‌دهد. برای مثال، اگر افزایش سرمایه 50 درصد باشد، به ازای هر دو سهم، یک حق تقدم تخصیص داده می‌شود. این حق تقدم در قالب نماد جداگانه‌ای در بازار بورس قابل معامله است. تخصیص حق تقدم خرید سهام به صورت خودکار انجام می‌شود و نیازی به انجام اقدامات خاص توسط سهامداران حس نمی‌شود، البته به جز پرداخت مبلغ اسمی برای تبدیل حق تقدم به سهام عادی.

بیشتر بخوانید: معرفی بهترین سهام بانکی برای خرید در بورس سال 1403

نماد حق تقدم در بورس چیست؟

نماد حق تقدم در بورس با اضافه شدن حرف ح به انتهای نماد اصلی شرکت مشخص می‌شود. به عنوان مثال، اگر نماد شرکت خودرو باشد، آگهی حق تقدم آن به صورت خودروح نمایش داده می‌شود. این نمادها در یک بازه زمانی مشخص و محدود قابل معامله هستند و پس از اتمام مهلت، از بازار حذف می‌شوند. نمادهای حق تقدم در تابلوی جداگانه‌ای در بورس نمایش داده می‌شوند و دارای قیمت، حجم معاملات و دامنه نوسان مخصوص به خود هستند. سرمایه‌گذاران می‌توانند این نمادها را از طریق سامانه معاملاتی مشاهده و معامله کنند.

مهلت خرید و فروش حق تقدم

مهلت خرید و فروش حق تقدم به‌طور معمول 60 روز از زمان بازگشایی نماد آن است. این مهلت در اطلاعیه‌های رسمی شرکت که از طریق سامانه کدال منتشر می‌شود، اعلام خواهد شد. در این دوره، سهامداران می‌توانند حق تقدم خود را به فروش برسانند یا با پرداخت مبلغ اسمی، آن را به سهام عادی تبدیل کنند. در صورتی که سهامداران در این مهلت از حق تقدم خود استفاده نکنند، این امتیاز از دست می‌رود و حق تقدم‌های استفاده‌نشده به مزایده عمومی گذاشته می‌شوند. توجه به این مهلت برای بهره‌مندی از مزایای حق تقدم و دستیابی به مطالبات ضروری است.

بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری با ضمانت‌نامه بانکی تعهد پرداخت و سود تخمینی

حق تقدم استفاده‌نشده

حق تقدم استفاده‌نشده به حق تقدمی اطلاق می‌شود که سهامداران از آن استفاده نکرده یا به فروش نرسانده‌اند. این حق تقدم‌ها پس از پایان مهلت معامله، توسط شرکت در قالب مزایده عمومی به فروش می‌رسند. درآمد حاصل از این فروش، پس از کسر هزینه‌ها، به حساب سهامداران واریز می‌شود. حق تقدم خرید سهام استفاده‌نشده برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال فرصت‌های جدید هستند، بهترین پیشنهاد برای برداشت سود است. برای مشاهده این حق تقدم‌ها، باید اطلاعیه‌های شرکت در سامانه کدال را دنبال کرد. این فرآیند امکان مشارکت سرمایه‌گذاران جدید را در زمینه افزایش سرمایه شرکت فراهم می‌کند.

نحوه مشاهده نمادهای دارای حق تقدم

سرمایه‌گذاران می‌توانند برای مشاهده نمادهای دارای حق تقدم، به سامانه معاملاتی کارگزاری خود مراجعه کنند. این نمادها معمولاً با اضافه شدن حرف ح به انتهای نماد اصلی مشخص می‌شوند. همچنین، اطلاعیه‌های منتشرشده در سامانه کدال اطلاعات کاملی درباره نمادهای دارای حق تقدم ارائه می‌دهد. در صفحه اختصاصی هر نماد در سامانه TSETMC، اطلاعاتی مانند قیمت، حجم معاملات و مهلت معامله حق تقدم درج شده است. سرمایه‌گذاران باید به این اطلاعات توجه کنند تا بتوانند تصمیمات آگاهانه‌ای درباره خرید یا فروش حق تقدم بگیرند.

مراحل ثبت حق تقدم خرید سهم

ثبت حق تقدم خرید سهم شامل چند مرحله اساسی است. ابتدا شرکت پس از تصویب افزایش سرمایه در مجمع عمومی فوق‌العاده، اطلاعیه‌ای درباره تخصیص حق تقدم و پذیره ‌نویسی منتشر می‌کند. سپس، سهامداران باید مبلغ اسمی سهام را از طریق فرم افزایش سرمایه یا سامانه‌های کارگزاری پرداخت کنند. پس از پرداخت، شرکت مراحل اداری تبدیل حق تقدم به سهام عادی را آغاز می‌کند. در نهایت، سهام عادی به پرتفو سهامدار اضافه می‌شود. رعایت بازه‌های زمانی تعیین‌شده برای تکمیل این فرآیند اهمیت زیادی دارد و عدم انجام مراحل در زمان مقرر ممکن است منجر به از دست دادن حق تقدم شود.

بیشتر بخوانید: قیمت دلار آزاد امروز ، قیمت یورو امروز ،قیمت طلای 18 عیار در بازار امروز ، محاسبه اقساط تسهیلات و سود وام بانکی

تبدیل حق تقدم به سهام عادی

برای تبدیل حق تقدم به سهام عادی، سهامدار ابتدا باید مبلغ اسمی تعیین‌شده (معمولاً 1000 ریال به ازای هر سهم) را پرداخت کند. پس از پرداخت مبلغ، گواهینامه سهامداران به شرکت ارائه شده و فرآیند تبدیل آغاز می‌شود. این فرآیند ممکن است چند هفته زمان ببرد و در این مدت، حق تقدم خرید سهام به عنوان نمادی جداگانه معامله خواهد شد. پس از تکمیل مراحل اداری، سهام عادی به پرتفوی سهامدار اضافه شده و امکان معامله آن مانند سایر سهام عادی فراهم می‌شود. این فرآیند یکی از راه‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت در شرکت‌های در حال رشد است.

مراحل تبدیل حق تقدم به سهام عادی

تبدیل حق تقدم به سهام عادی در چند مرحله انجام می‌شود. ابتدا، شرکت پس از تصویب افزایش سرمایه، اطلاعیه‌ای صادر می‌کند و حق تقدم به‌طور خودکار به سهامداران تخصیص می‌یابد. سپس، سهامداران باید مبلغ اسمی سهام را در مهلت تعیین‌شده پرداخت کنند. پس از اتمام مهلت، شرکت فرآیند تبدیل حق تقدم به سهام عادی را آغاز می‌کند که ممکن است چند هفته یا ماه طول بکشد. در پایان، سهام عادی به پرتفوی سهامدار اضافه می‌شود و در بازار بورس قابل معامله خواهد بود. این فرآیند باید با نهایت دقت انجام بگیرد. 

بیشتر بخوانید: سود سپرده 30 درصد و مقایسه آن با کرادفاندینگ؛ کدام بهتر است؟

استفاده از خدمات دونگی 

دونگی یک پلتفرم نوآورانه محسوب شده که به سرمایه‌گذاران امکانی می‌دهد تا در فرصت های سرمایه گذاری‌ و طرح‌های توسعه کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ از طریق کرادفاندینگ شرکت نمایند. اوراق منتشر شده توسط این کسب و کار معمولاً ریسک پایینی داشته و پیش بینی سود بالا به همراه پتانسیل رشد خوبی نسبت به دیگر اوراق قرضه به همراه می‌آورند. طرح‌های ارائه شده در این پلتفرم معمولاً با مدت‌زمان کوتاه‌تری (یک سال یا کمتر) به سود سالانه بالای 42 درصد دست می‌يابند.  

سخن پایانی 

حق تقدم جهت خرید سهام یکی از ابزارهای مهم سرمایه‌گذاری در بازار بورس است که به سهامداران امکان حفظ مالکیت و کسب سود را ارائه می‌دهد. این ابزار فرصتی برای مشارکت در افزایش سرمایه شرکت و خرید سهام با قیمت پایین‌تر از بازار را فراهم می‌کند. آگاهی از بازه‌های زمانی مختلف، نحوه استفاده و قوانین مربوط به حق تقدم برای بهره‌برداری مناسب از این امتیاز ضروری است. بررسی دقیق و مدیریت سرمایه هوشمندانه می‌تواند به افزایش سود و کاهش ریسک کمک کند. مشاوره سرمایه گذاری را با ما تجربه کنید.