فرق سکه بانکی و غیر بانکی چیست؟ بررسی 6 تفاوت مهم
بسیاری از افرادی که به دنبال سرمایه گذاری روی مسکوکات طلا هستند، می خواهند فرق سکه بانکی و غیر بانکی را بدانند. تفاوت بین این دو سکه به عیار، وزن و مرجع سازنده ارتباط دارد. به طوری که سکه بانکی توسط بانک مرکزی ضرب می شود و همیشه استاندارد عیار و وزن مشخصی دارد، اما سکه غیر بانکی توسط کارگاه های خصوصی ساخته می شود و استانداردهای سکه بانکی را ندارد.
البته تفاوت سکه های بانکی و سکه های غیر بانکی بیشتر از این موارد است. به طوری که مقایسه درست و کامل بین آن ها می تواند شما را از قرار گرفتن در یک مسیر ناپایدار به سمت سرمایه گذاری امن هدایت کند. در ادامه این مقاله از مجله دونگی قصد داریم به تفاوت های بین این دو سکه بپردازیم و یک مقایسه کامل سکه بانکی و غیر بانکی را ارائه دهیم.
فهرست مطالب:
- 6 فرق سکه بانکی و غیر بانکی
- آیا سکه غیر بانکی اعتبار دارد؟
- بهترین نوع سکه برای خرید و سرمایه گذاری
- بررسی روش های جایگزین سرمایه گذاری روی سکه
- نتیجه گیری
6 فرق سکه بانکی و غیر بانکی
سکه بانکی به سکه ای گفته می شود که توسط بانک مرکزی به عنوان ضرابخانه رسمی، ضرب شده است و گواهی رسمی دارد. اما در مقابل سکه غیربانکی توسط کارگاه های خصوصی یا ضرابخانه های دولتی (گاهی حتی غیرمجاز) ضرب می شود. سکه های غیربانکی ممکن است از نظر ظاهر، شباهت زیادی به سکه بانکی داشته باشند، اما در واقعیت بدون پشتوانه رسمی هستند.
اما چگونه سکه بانکی را از غیر بانکی تشخیص دهیم؟ در ادامه تفاوت سکه های بانکی و سکه های غیر بانکی را بررسی کرده ایم.
1. تفاوت ضرب سکه بانکی و غیر بانکی
اولین تفاوت سکه های بانکی و سکه های غیر بانکی به محل ضرب آن ها مرتبط است. در واقع سکه بانکی فقط توسط بانک مرکزی یا ضرابخانه رسمی تولید می شود و به این معناست که یک مرجع یا نهاد دولتی در پشت آن قرار دارد. اما از آنجا که سکه غیربانکی در کارگاه های خصوصی یا همان ضرابخانه های غیردولتی ساخته می شود، هیچ نهاد رسمی در پشت آن ها قرار ندارد. حتی گفته می شود تعدادی از این سکه ها بدون مجوز کامل هستند.
اما چرا این فرق سکه بانکی و غیر بانکی اهمیت زیادی دارد؟ محل ضرب سکه نشانه ای از اعتبار است و به خریدار اطمینان می دهد سکه دارای مهر و گواهی رسمی است.
2. تفاوت عیار و وزن در سکه ها
دومین تفاوت سکه های بانکی و سکه های غیر بانکی در وزن و عیار آن هاست. در مورد اینکه عیار سکه بانکی چقدر است، باید گفت سکه های بانکی دارای وزن و عیار مشخص و ثابت هستند. برای مثال سکه بهار آزادی بانکی با عیار 900 و با وزن 8.133 گرم و قطر 22 میلیمتر در بازار عرضه می شود. اما در مورد سکه غیربانکی عیار و وزن مشخصی وجود ندارد و وزن و عیار آن در مقایسه با سکه های بانکی کمتر است.
در مورد این معیار مقایسه سکه بانکی و سکه های کارگاهی باید گفت وزن و عیار تا حد زیادی تعیین کننده ارزش مسکوکات هستند. هر چقدر عیار یک سکه کمتر باشد، به معنای ریسک بیشتر در معامله است. برای مثال اگر سکه بانکی روی ترازو 8.133 گرم باشد، سکه غیربانکی ممکن است وزنی در حدود 7.9 تا 8.0 گرم داشته باشد و عیار آن نیز پایین تر باشد. این ویژگی به معنای ارزان تر بودن سکه غیربانکی است.
3. ارزش و قیمت سکه بانکی نسبت به غیر بانکی
سومین فرق سکه بانکی و غیر بانکی این است که سکه بانکی قیمت بالاتری نسبت به سکه های غیربانکی دارد. البته بالاتر بودن قیمت آن به دلیل استفاده بیشتر از طلا نیست؛ بلکه چون خریداران آن بیشتر هستند و این نوع سکه در بازار اعتبار بیشتری دارد. سکه های غیربانکی اغلب ارزان تر هستند و ریسک معامله آن ها به دلیل احتمال در اختلاف عیار و فروش دشوارتر، بالاتر است.
بررسی ارزش سکه بانکی یا غیربانکی از این جهت اهمیت دارد که اعتماد و دوری از ریسک برای خریداران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای مثال اگر سکه بهار آزادی امروز با قیمت 90 میلیون تومان فروخته می شود، اگر اختلاف بازار 1% باشد، در این صورت سکه غیربانکی ممکن است با قیمت حدود 900 هزار تومان ارزان تر فروخته شود. البته این تفاوت سکه های بانکی و سکه های غیر بانکی در قیمت تا حد زیادی به بازار نوسانات آن بستگی دارد و می تواند از چند دهم درصد تا چند درصد باشد.
4. فرق سکه بانکی و غیر بانکی در اعتبار و نقدشوندگی
در مورد این تفاوت سکه های بانکی و سکه های غیر بانکی باید گفت سکه های بانکی نقدشوندگی سریعی دارند و بانک ها، صرافی ها و حتی بسیاری از طلافروشان آن ها را می پذیرند. اما در مورد سکه های غیربانکی وضعیت کمی متفاوت است؛ چرا که خریداران کمتری دارند و اغلب آن ها را با تردید و یا کسر قیمت می خرند. پس اعتبار سکه بانکی رسمی قاعدتا بیشتر است. این معیار مقایسه کامل سکه بانکی و غیر بانکی، درست زمان فروش آن ها اهمیت پیدا می کند. همچنین شما می توانید از سکه بانکی به عنوان وثیقه هم استفاده کنید.
5. بسته بندی سکه بانکی مقابل غیر بانکی
مسکوکات بانکی با دقت بسیار بالایی ضرب می شوند و اگر به نوشته ها و نقوش روی آن ها دقت کنید، واضح و مشخص هستند. همچنین این سکه ها با بسته بندی و یا فاکتور رسمی در بازار عرضه می شوند. این در حالی است که سکه های غیربانکی گاهی ظاهری نامرتب تر دارند. به طوری که لبه های نامنظم تراش می خورد و نوشته های آن ها در برخی مواقع واضح نیستند. حتی تعداد زیادی از آن ها بدون بسته بندی رسمی در بازار عرضه می شوند. اگرچه بسته بندی و ظاهر خوب روی قیمت سکه بانکی و غیر بانکی تاثیر ندارد، اما تا حد زیادی از اصالت و قابل اعتماد بودن سکه های بانکی حکایت دارد.
6. ریسک سرمایه گذاری کدام کمتر است؟
ریسک خرید سکه غیر بانکی در مقایسه با سکه های بانکی بیشتر است. به همین دلیل است که سرمایه گذاران حرفه ای وقتی قصد نگهداری بلندمدت سکه را دارند، به سراغ مسکوکات بانکی می روند. استاندارد بودن، پذیرش بالاتر، نقدشوندگی بیشتر و قابلیت استفاده از این سکه ها به عنوان وثیقه دلیل محکمی برای فروش بیشتر آن ها در بازار است.
در مقابل سکه غیر بانکی ریسک بیشتری دارد و احتمال پذیرش پایین تر، اختلاف در عیار یا وزن و حتی احتمال تقلب یا تولید غیرمجاز معامله گران را نسبت به این نوع سکه دچار تردید می کند. پس اگر می خواهید بدانید که سکه بانکی برای سرمایه گذاری بهتر است یا غیر بانکی، باید در جواب بگوییم سکه بانکی را انتخاب کنید.
آیا سکه غیر بانکی اعتبار دارد؟
خرید سکه غیر بانکی می تواند بسته به هدف شما، ریسک ها و مزایای زیادی داشته باشد. اگر به یک طلافروشی یا صرافی مراجعه کنید و از فروشنده بپرسید آیا سکه غیر بانکی قانونی است یا خیر، حتما در جواب می گوید سکه غیربانکی غیرقانونی نیست. این جواب کاملا درست است و نباید تصور کنید مسکوکات غیربانکی قانونی نیستند. اما با این حال اعتبار کافی را هم ندارند.
اجازه دهید به طور کامل در مورد مزایا و معایب خرید سکه غیر بانکی صحبت کنیم تا بیشتر متوجه این موضوع شوید. مزایای خرید سکه غیر بانکی عبارتند از:
- قیمت اولیه پایین تری دارند؛ بنابراین برای کسی که فقط می خواهد طلای خالص بخرد و کارمزدی کمتر بدهد، این نوع سکه ها می توانند جذاب باشند.
- شکل و طرح آن ها متنوع است. بعضی کارگاه ها طرح های متنوع یا اندازه های خاص می زنند که برای هدیه یا مصرف شخصی جالب هستند.
- اگر عیار آن ها درست باشد، از نظر ارزش ذاتی طلا، ارزشمندتر هستند و قیمت آن ها همزمان با قیمت روز طلا بالا می رود.
البته در کنار این مزایا نباید معایب و ریسک های مسکوکات غیربانکی را فراموش کنید که عبارتند از:
- پذیرش و نقدشوندگی کمتری دارند و برخی طلافروشان یا صرافی ها حاضر نیستند سکه غیر بانکی را به قیمت روز بخرند یا حتی ممکن است درصدی از قیمت آن ها را کسر کنند یا اصلا نخرند.
- در این نوع سکه به دلیل نبود نظارت رسمی بانک مرکزی، احتمال اختلاف وزن یا عیار وجود دارد. همین موضوع باعث ریسک سرمایه گذاری می شود.
- در مسکوکات غیربانکی احتمال ریسک تقلب یا جعل سکه وجود دارد. برخی کارگاه های غیرمجاز یا بی نام می توانند سکه هایی بزنند که شبیه سکه رسمی است، اما کیفیت یا عیار پایینی دارد.
به طور کلی سکه غیربانکی برای کسانی که فقط به دنبال طلای خام ارزان تر برای مصرف یا هدیه هستند و فروش فوری یا وثیقه گذاری برای آن ها مهم نیست، می تواند صرفه اقتصادی داشته باشد. البته به شرطی که سکه را از فروشنده معتبر و با فاکتور دقیق بخرد. اما اگر هدف شما سرمایه گذاری بلندمدت، نقدشوندگی سریع، یا استفاده به عنوان تضمین مالی است، ریسک بالا و دردسر احتمالی این نوع سکه را در نظر داشته باشید.
بهترین نوع سکه برای خرید و سرمایه گذاری
کارشناسان و فعالان بازار برای سرمایه گذاری بلندمدت در بازار طلا، این ترتیب را پیشنهاد می کنند:
- سکه تمام بهار آزادی بانکی (طرح جدید): این نوع سکه محبوبیت زیادی دارد و توسط بانک مرکزی و ضرابخانه رسمی ضرب می شود. از سوی دیگر وزن و عیار استاندارد (حدود 8٫133 گرم با طلای 22 عیار) برای تمامی طلافروشان و صرافی ها اعتبار دارد. این سکه برای سرمایه گذاری بلندمدت، انتخاب اول بیشتر خریداران است.
- نیم سکه و ربع سکه بانکی: اگر سرمایه کمتری دارید و می خواهید وارد بازار سرمایه شوید، نیم سکه و ربع سکه بانکی گزینه های مناسب تری هستند. این سکه ها نقدشوندگی نسبتا خوبی دارند. البته باید در نظر داشته باشید که اجرت ساخت آن ها در مقایسه با وزن طلا کمی بالاتر است و نسبت به سکه تمام بهار، بازدهی خالص آن ها کمتر خواهد بود.
- سکه های کارگاهی یا غیربانکی: همانطور که در بالاتر هم گفتیم این مسکوکات طلا توسط کارگاه های خصوصی ضرب می شوند و پشتوانه رسمی ندارند. با این حال چون ارزان تر هستند، برای برخی معامله گران محبوبیت دارند. اما ریسک آن ها همچنان بالاست.
- سکه های پارسیان: این نوع سکه ها در واقع قطعات کوچک طلای 24 عیار هستند که با وزن های مختلف (از 0٫2 تا چند گرم) در بسته بندی های رسمی برخی شرکت ها عرضه می شوند. این نوع سکه ها غیربانکی محسوب می شوند و پشتوانه بانک مرکزی ندارند، اما از شرکت های معتبر طلافروشی می آیند و برای هدیه یا خرید مبالغ بسیار کم مناسبند.
در همین رابطه پیشنهاد می دهیم مقاله دیگر ما با عنوان راهنمای انتخاب بهترین سکه برای سرمایه گذاری در سال 1404 را مطالعه کنید.
سکه پارسیان و سکه بانکی چه تفاوتی دارند؟
سکه پارسیان و سکه بانکی دو اصطلاح متفاوت در بازار طلای ایران هستند و به دو نوع سکه با ویژگی و اعتبار متفاوت اشاره دارند. در ادامه به فرق سکه بانکی و غیر بانکی پارسیان پرداخته ایم.
- تفاوت در مرجع ضرب و پشتوانه: سکه بانکی توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ضرب می شود و دارای پشتوانه رسمی دولت و بانک مرکزی است. اما سکه پارسیان توسط کارگاه های طلاسازی و واحدهای خصوصی زیر نظر اتحادیه طلا و جواهر تولید می شود؛ بنابراین پشتوانه بانکی ندارد و در واقع نوعی طلای آب شده به صورت سکه یا پلاک است.
- تفاوت در کارکرد و هدف خرید: سکه بانکی بیشتر برای سرمایه گذاری و معاملات رسمی به کار می رود. اما سکه پارسیان بیشتر به عنوان هدیه، پس انداز خرد یا جایگزین طلای گرمی استفاده می شود.
- قیمت سکه بانکی و غیر بانکی پارسیان: قیمت سکه بانکی به طور مستقیم با نرخ رسمی سکه و حباب بازار تعیین می شود. پس اجرت ساخت ندارد و فقط مالیات و سود فروشنده در آن لحاظ می شود. اما قیمت سکه پارسیان بر پایه قیمت روز طلای 18 عیار به اضافه اجرت ساخت و مالیات تعیین می شود.
بررسی روش های جایگزین سرمایه گذاری روی سکه
با توجه به بازار پرنوسان طلا و سکه، نباید به عنوان تنها روش سرمایه گذاری به آن نگاه کنید. برای یک سرمایه گذاری امن و مدیریت ریسک، تنوع بخشی به پرتفوی اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل باید به فکر پیدا کردن جایگزین سرمایه گذاری باشید و در کنار خرید سکه، روش های دیگر را هم امتحان کنید. در اینجا به تعدادی از این روش ها اشاره کرده ایم.
- کرادفاندینگ: طرح تامین مالی جمعی روشی است که در آن به عنوان یک سرمایه گذار خرد در کنار سایر سرمایه گذاران، وجوه مورد نیاز برای رشد و توسعه کسب و کارها را تامین می کنید. در این روش درست مثل بورس، در سود شرکت های کرادفاندینگ شریک می شوید. البته با این تفاوت که در ضرر آن ها شریک نیستید و سود خود را دریافت می کنید. دونگی یکی از مجریان کرادفاندینگ، با کسب و کارهای با بازدهی بالا همکاری می کند که ریسک سرمایه گذاری به حداقل می رسد.
- سپرده های بانکی و اوراق بدهی: در این روش کم ریسک می توانید با خرید اوراق بدهی و یا سپرده گذاری در بانک از سرمایه خود سود ثابت بگیرید.
- صندوق های سرمایه گذاری مشترک (سهام یا درآمد ثابت): یکی دیگر از روش های جایگزین خرید مسکوکات بانکی و غیربانکی، انتخاب صندوق های سرمایه گذاری است. برای مثال با انتخاب صندوق درآمد ثابت تا 26 درصد سود سالانه دریافت کنید.
- ورود به بازار بورس: در این روش با خرید سهام شرکت های بورسی می توانید از سود چند برابری بهره مند شوید. البته نباید ریسک بورس را از یاد ببرید و باید با احتیاط وارد این بازار شوید.
- املاک و مستغلات: با ورود به این بازار هم می توانید در عین حفظ دارایی خود در برابر تورم، به سود بالایی دست پیدا کنید.
- ارزهای دیجیتال و دارایی های رمز ارزی: این بازار جذابیت زیادی برای سرمایه گذاران بزرگ و حرفه ای دارد و برخی از آن ها در این بازار به سودهای کلان دست پیدا می کنند.
چرا کرادفاندینگ دونگی می تواند گزینه بهتری باشد؟
در بالاتر گفتیم دونگی یکی از تیم های اجرای کرادفاندینگ در کشور است که سرمایه مورد نیاز برای توسعه کسب و کارهای کوچک، متوسط و بزرگ را تامین می کند. دونگی با مجوز سازمان فرابورس و تحت نظر سبدگردان مالی فیروزه فعالیت دارد و به عنوان یکی از مجریان معتبر کرادفاندینگ شناخته می شود.
از سوی دیگر این مجموعه نه برای استاتاپ ها، بلکه برای مشاغل و کسب و کارهای زودبازده، سرمایه مورد نیاز را جمع آوری می کند. وجود تیم ارزیابی برای بررسی وضعیت مالی سرمایه پذیران و نهایت نظارت بر نحوه مصرف سرمایه، ریسک سرمایه گذاری در کرادفاندینگ دونگی را کاهش می دهد.
همچنین با سرمایه گذاری در کرادفاندینگ دونگی، از نوسانات بازار سکه طلا دور می مانید. اگرچه نوسان قیمت مسکوکات برای برخی سرمایه گذاران با سود زیادی همراه است، اما تعداد زیادی نیز بخشی از سرمایه خود را از دست می دهند.
از سوی دیگر مالیات، اجرت ساخت و حتی سود فروشنده در سکه طلا باعث کاهش سود سرمایه گذاری می شود. این در حالی است که در کرادفاندینگ دونگی هیچ یک از این هزینه ها وجود ندارند و شما سود خالص خود را به صورت دوره ای دریافت می کنید. مهم ترین مزایای سرمایه گذاری در کرادفاندینگ دونگی عبارتند از:
- سرمایه گذاری شفاف و صرف آن در پروژه های واقعی و تولیدی
- کمک به رشد و توسعه اقتصادی کشور
- جلوگیری از ورود بی رویه سرمایه گذاران به بازار طلا و افزایش بی رویه قیمت مسکوکات
- نداشتن هزینه های پنهان (اجرت، سود فروشنده، مالیات سنگین و...)
- تنوع پروژه ها و امکان انتخاب چند مورد آن ها
- امکان سرمایه گذاری با مبالغ کم (حداقل یک میلیون تومان)
در نهایت می توانید از مشاوره رایگان تیم پشتیبانی و مشاوران دونگی نیز استفاده کنید تا بهترین انتخاب را برای پروژه سرمایه گذاری داشته باشید.
نتیجه گیری
با توجه به بالا بودن نرخ تورم در کشور ما، سرمایه گذاری روی طلا و سکه یکی از روش های شناخته شده برای حفظ ارزش پول است. با این حال نباید همه مسکوکات طلا یکسان شمرده شوند و باید با فرق سکه بانکی و غیر بانکی آشنا باشید. در اینجا با ارائه این تفاوت ها در بازار آزاد تلاش کردیم بهترین گزینه را برای سرمایه گذاری معرفی کنیم.
در اینجا گفتیم سکه بانکی دارای پشتوانه رسمی بانک مرکزی، وزن و عیار دقیق و نقدشوندگی سریع است. اما باید مالیات، اجرت و وابستگی شدید به نوسانات بازار طلا را هم در نظر داشته باشید. این در حالی است که قیمت سکه غیربانکی پایین تر است و طرح های متنوع تری دارد. با این حال زمان فروش سکه غیر بانکی در طلافروشی ممکن است با مشکل مواجه شوید.
با توجه به تمامی این مزایا و معایب باید به فکر انتخاب گزینه های دیگری هم برای افزایش سرمایه خود باشید. در این رابطه از صندوق های سهام و اوراق گرفته تا کرادفاندینگ (تامین مالی جمعی) که سرمایه را وارد پروژه های واقعی و مولد می کند، می توانند گزینه های مناسبی باشند. اما کرادفاندینگ دونگی به دلیل ارائه سرمایه گذاری با ریسک کنترل شده گزینه مناسب تری به نظر می رسد.
اگر به دنبال راهی نوین و قابل دسترس برای تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری خود هستید، حالا زمان آن رسیده است که پروژه های فعال در دونگی را ببینید و نخستین قدم را به سوی سرمایه گذاری جمعی بردارید. مشاوره سرمایه گذاری را با ما تجربه کنید.
سوالات متداول
بله، اما امکان تقلب در آنها بسیار کمتر است و به شدت به اعتبار محل خرید بستگی دارد. سکه های بانکی اصل دارای هولوگرام اتحادیه طلا هستند که به عنوان یک ابزار امنیتی و تضمین کننده اصالت سکه عمل می کند.
چون حاشیه سود بالاتری برای آنها دارد و تهیه این نوع مسکوکات راحت تر است و ارزان تر خریده می شوند و در نهایت طلافروشان می توانند آنها را با قیمت نزدیک به سکه بانکی بفروشند.
خیر، بانک ها فقط سکه های بانکی با مهر رسمی را می خرند و سکه غیر بانکی را باید به طلافروش یا صرافی خصوصی بفروشید.
بله، هنگام خرید سکه بانکی و غیر بانکی مالیات و کارمزد (اجرت ضرب) اعمال می شود، اما سکه بانکی شفاف تر و با نرخ مشخص است، در حالی که سکه غیر بانکی ممکن است هزینه ها و کسر قیمت بیشتری هنگام فروش داشته باشد.
سرمایه گذاری در طرح های دونگی
بهترین فرصت برای سرمایه گذاری در طرح های دونگی، دارای نماد از فرابورس ایران
ثبت نام رایگان