حباب طلا چیست؟ بررسی علت ایجاد و نحوه محاسبه آن

در بازار سرمایه‌گذاری طلا و سکه اصطلاحات و مفاهیم زیادی وجود دارد که یکی از آن‌ها حباب طلا و سکه است. تورم به ‏عنوان بلای جان اقتصاد را بارها تجربه‌ کرده‌ایم و همزمان با بالا رفتن نرخ دلار، شاهد افزایش و افت ناگهانی قیمت طلا و سکه ‏هم بوده‌ایم. سرمایه‌گذارانی که وارد بازار انواع طلا و مسکوکات می‌شوند، بر روی حباب قیمتی حساسیت زیادی دارند تا با زیان ‏مواجه نشوند.

اگر شما هم جزء کسانی هستید که تصمیم گرفته‌اید وارد این بازار شوید، باید نسبت به حباب سکه و طلا ‏اطلاعات کافی داشته باشید. سودهای نجومی و یا زیان‌های غیرقابل جبران نتیجه نداشتن اطلاعات در مورد افزایش یا کاهش ‏یکباره قیمت طلاست. در ادامه این مطلب مجله دونگی قصد داریم به همین موضوع بپردازیم.‏

فهرست مطالب:

• تعریف حباب طلا
• حباب مثبت و حباب منفی
• بررسی حباب قیمت در انواع طلا
• فرمول محاسبه حباب طلا
• نمودار حباب طلا در ایران
• حباب سکه چیست؟
• دلیل تفاوت حباب طلا و حباب سکه چیست؟
• حباب سکه بیشتر است یا حباب طلا؟
• سرمایه گذاری امن کرادفاندینگ به جای طلا!
• سخن آخر

تعریف حباب طلا

هر دارایی اعم از محصولات و کالاهایی که در بازار مشاهده می‌کنیم یک ارزش واقعی و ذاتی دارند. این ارزش به معنای قیمت ‏اصلی همان کالا یا محصول است و براساس استانداردهای مشخصی تعیین می‌شود. اما گاهی تعادل بازار بر هم می‌خورد به ‏یکباره قیمت یک محصول بالا می‌رود و بعد از مدت کوتاهی دوباره کاهش می‌یابد تا به قیمت واقعی نزدیک شود.‏

طلا و مسکوکات نیز دارای ارزش ذاتی و واقعی هستند و به همین دلیل حباب قیمتی هم برای این نوع دارایی وجود دارد. اما ‏حباب طلا چیست؟ ‏

وقتی قیمت طلا از قیمت ذاتی آن بیشتر یا کمتر شود، حباب قیمتی ایجاد می‌شود. حباب قیمت طلا بارها در بازار ایران ‏اتفاق افتاده است و قیمت این فلز گرانبها به یک‌بار افزایش می‌یابد. به طوری که همه را به حیرت می‌اندازد و بعد از مدت ‏کوتاهی دوباره قیمت آن پایین می‌آید. ‏

حباب قیمت طلا با کمک اختلاف قیمت بازاری این کالا از قیمت ذاتی آن بدست می‌آید. برای مثال فرض کنید:‏

قیمت یک گرم طلا در بازار = 5 میلیون تومان

ارزش ذاتی آن (بر اساس قیمت طلای جهانی) = 4 میلیون تومان

طبق این مثال باید تفاوت قیمت بازار (5 میلیون) از ارزش ذاتی طلا (4 میلیون) را بدست آوریم که 1 میلیون تومان می‌شود. ‏بنابراین حباب قیمت هر گرم طلا 1 میلیون تومان است. یعنی طلا 1 میلیون تومان بیشتر از ارزش واقعی خود فروخته ‏می‌شود.‏

شاید برایتان جالب باشد که بدانید نه تنها در ایران بلکه در کل دنیا هم قیمت انس جهانی طلا حباب را تجربه می‌کند. برای ‏مثال در سال 2011، قیمت جهانی طلا به بالاترین حد خود ( 1896.5 دلار) رسید. اما 4 سال بعد، در دسامبر 2015 دوباره ‏قیمت آن افت کرد و به 800 دلار رسید.‏

بیشتر بخوانید: حباب سکه چیست؟ نحوه محاسبه درصد و تعریف آن به زبان ساده

حباب مثبت و حباب منفی

اگرچه ما در سال‌های اخیر همیشه افزایش قیمت و گرانتر شدن قیمت طلا را تجربه کرده‌ایم، اما در دنیای اقتصاد واقعیت ‏چیز دیگریست. حباب قیمت گاهی مثبت (به معنای افزایش قیمت و گران شدن) و گاهی منفی (به معنای کاهش قیمت و ‏ارزان شدن) است. ‏

در ایران به دلیل تورم همیشه حباب مثبت رخ داده و اندکی بعد حباب ایجاد شده تخلیه شده و قیمت به ارزش ذاتی نزدیک ‏شده است. حباب منفی در مواقعی که تورم منفی باشد (نرخ ارز کاهش یابد)، رخ می‌دهد. ‏

عوامل موثر در ایجاد حباب مثبت طلا

وقتی قیمت طلا به یکباره بالا می‌رود و همه را متعجب می‌کند، ممکن است به دلایل زیر باشد:‏

• پیشی‌گرفتن تقاضا نسبت به عرضه
• تورم و افزایش نرخ ارز
• سیاست‌گذاری‌های دولت از جمله کاهش نرخ بهره یا حذف مالیات
• اخبار سیاسی و تحولات منطقه‌ای مثل اخبار جنگ

عوامل موثر در ایجاد حباب منفی طلا

کاهش ناگهانی قیمت طلا هم می‌تواند تحت تاثیر عوامل زیر اتفاق بیفتد:‏

• سبقت گرفتن میزان عرضه نسبت به تقاضا
• رونق بازارهای موازی کم ریسک و کاهش تقاضا برای خرید طلا
• سیاستگذاری‌های دولت مثل تعیین مالیات بر عایدی سرمایه و یا ایجاد محدودیت در معاملات طلا
• اخبار و شایعات سیاسی
• کاهش انتظارات تورمی یا تورم منفی

بیشتر بخوانید: قیمت دلار آزاد امروز ، محاسبه اقساط تسهیلات و سود وام بانکی

بررسی حباب قیمت در انواع طلا

انواع مختلف طلا شامل مسکوکات (ربع سکه، نیم سکه و تمام سکه)، زیورآلات، طلای آب شده و شمش است. حباب در هر ‏یک از این طلاها به شکل متفاوتی خود را نشان می‌دهد. به همین دلیل انتخاب هر یک از این بازارها برای سرمایه‌گذاری به ‏داشتن اطلاعات کافی نیاز دارد و باید خیلی هوشمندانه عمل کنید.‏

• حباب قیمت در زیورآلات طلا: در این نوع طلا همزمان با افزایش قیمت هر گرم طلا، اجرت ساخت و سود فروشنده نیز بالا ‏می‌رود. همچنین باید مالیات بر ارزش افزوده را هم به آن اضافه کنید. این نوع طلا به دلیل هزینه‌های ساخت و تقاضای ‏مصرفی حباب زیادی دارد.‏
• حباب قیمت طلای آب شده: این نوع طلا بدون اجرت ساخت و مالیات است. به همین دلیل حباب کمتری نسبت به سایر ‏طلاها دارد. البته باز هم ناپایداری را تجربه می‌کند.‏
• حباب قیمت شمش طلا: این قطعات با قالب و اندازه‌های استاندارد هستند و حباب قیمت آن‌ها نسبت به زیورآلات طلا کمتر ‏است. البته سرمایه‌گذاری در این نوع طلا برای کسب سود به زمان زیادی نیاز دارد. حباب قیمت در این نوع طلا بیشتر تحت ‏تاثیر هیجانات بازار است.‏
• حباب سکه: انواع مختلف مسکوکات طلا وجود دارد که در ادامه مطلب به طور کامل به آن می‌پردازیم.‏

سرمایه‌گذاران حرفه‌ای برای اینکه میزان ریسک ناشی از حباب قیمت را کمتر کند، روی چند نوع مختلف طلا تمرکز می‌کنند. به ‏هر حال نباید تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد گذاشت! ‏

فرمول محاسبه حباب طلا

بخشی از قیمت طلا در ایران براساس نرخ طلای جهانی مشخص می‌شود. هر چند عوامل دیگری مثل احتکار، اخبار و تحولات ‏سیاسی، تورم و نرخ ارز روی آن تاثیر می‌گذارد. قیمت طلای جهانی بر اساس واحد اونس و با واحد پولی دلار تعیین می‌شود و به ‏همین دلیل باید تبدیل واحد هم صورت بگیرد تا بتوان به قیمت ذاتی طلا رسید.‏

یک نکته مهم دیگر در فرمول حباب قیمت طلا توجه به عیار است. در ایران طلای 18 کاربرد دارد و طلای جهانی با عیار 24 ‏شناخته می‌شود. به همین دلیل وقتی می‌خواهید قیمت طلای جهانی را به قیمت طلا در ایران تبدیل کنید، باید طلای 24 را به 18 ‏عیار تبدیل کنید.‏

بیشتر بخوانید: سود سپرده 30 درصد و مقایسه آن با کرادفاندینگ؛ کدام بهتر است؟

روش محاسبه حباب طلا

برای بدست آوردن حباب قیمتی این فلز با ارزش ابتدا باید قیمت ذاتی یا واقعی آن را بدست آورید. بنابراین ابتدا قیمت طلای ‏جهانی را در قیمت هر دلار در ایران ضرب کنید.‏

تبدیل انس به گرم ‏

با توجه به اینکه قیمت طلای جهانی بر حسب انس است، پس باید عدد بدست آمده را از انس به گرم تبدیل کنید. برای این کار عدد ‏حاصل از ضرب را در عدد 31/3 تقسیم کنید. ‏

تبدیل عیار 24 به 18‏

قیمت محاسبه شده را باید بر ‏‏1000 تقسیم کنید؛ زیرا میزان طلای خالص 24 عیار 1000 گرم در نظر گرفته می‌شود. سپس عدد ‏حاصل را در عدد 750 ضرب کنید؛ چون میزان خلوص وزنی طلا 18 ‏عیار 750 گرم است.‏

عدد بدست آمده قیمت واقعی و ذاتی طلاست. حالا می‌توانید آن را از مظنه بازار کم کنید تا به حباب قیمتی این فلز گرانبها برسید. ‏

پس طبق آنچه که در بالا گفتیم فرمول حباب طلا به صورت زیر است:‏

قیمت دلار × قیمت طلای جهانی = اونس طلای جهانی (ریال)‏

‎ ‎‏31/3 ÷ ‏‎انس طلای جهانی به ریال = گرم طلای جهانی (ریال)‏

‏750‏‎ × ‎‏(1000/ گرم انس جهانی) = گرم طلای 18 عیار (ریال)‏

اما محاسبه حباب قیمت طلا به همین‌جا ختم نمی‌شود و تا اینجا فقط قیمت هر گرم طلا بدون اجرت ساخت، مالیات و سود ‏فروشنده را محاسبه کرده‌اید. برای مثال حباب قیمت طلای آبشده که بدون مالیات و اجرت ساخت است، فقط با این فرمول + سود ‏فروشنده بدست می‌آید.‏

اما اگر قرار باشد حباب مسکوکات طلا یا زیورآلات را بدست آورید، باید ارزش ذاتی بدست آمده را با اجرت ساخت، مالیات و سود ‏فروشنده جمع ببندید. در مورد حباب سکه هم باید به هزینه ساخت سکه‌ها و مالیات نیز دقت داشته باشید.‏

بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری با ضمانت‌نامه بانکی تعهد پرداخت و سود تخمینی

نمودار حباب طلا در ایران

در زیر می‌توانید نمودار قیمت طلا از بهمن 1397 تا بهمن 1403 (طی 6 سال) را ‏مشاهده کنید:‏

در نمودار زیر هم می‌توانید حباب قیمت طلا از بهمن 1402 تا بهمن 1403 (طی یک سال) را مشاهده کنید:‏

حباب سکه چیست؟

در کنار حباب قیمتی که برای طلا وجود دارد، سکه هم از آن در امان نمانده است. به طوری که این مسکوکات به عنوان ‏بازاری برای سرمایه گذاری تحت تاثیر رکود و تورم به طور مداوم کاهش و افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند. با افزایش تورم و ‏انتظارات تورمی شاهد افزایش بی‌رویه قیمت سکه بوده‌ایم و همین که شرایط بازار به تعادل می‌رسد، حباب قیمت می‌شکند و ‏قیمت به ارزش ذاتی نزدیک می‌شود.‏

اما تعدیل قیمت زمانی اتفاق می‌افتد که میزان عرضه و تقاضا به هم نزدیک شوند و قیمت سکه تقریباً به ارزش واقعی رسیده ‏باشد. اما متاسفانه بسیاری از افراد بی‌تجربه بدون توجه به حباب قیمت دست به سرمایه‌گذاری در این بازار می‌زنند. به همین ‏دلیل باید ابتدا با فرمول محاسبه حباب طلا، فاصله قیمت بازار و ارزش ذاتی را بدست آورید. در صورتی که حباب قیمت بسیار ‏کم بود برای سرمایه‌گذاری اقدام کنید.‏

بیشتر بخوانید: تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش چیست و چگونه کار می کند؟

حباب انواع سکه

میزان حبابی که برای قیمت سکه اتفاق می‌افتد، براساس نوع و وزن آن‌ها متفاوت است. سکه‌های کم وزن مثل سکه‌های گرم ‏به دلیل بالا بودن تقاضا در بازار، افزایش قیمت زیادی را تجربه می‌کنند. ‏

علاوه بر تورم و بالا رفتن نرخ ارز عوامل دیگری هم بر روی قیمت طلا تاثیر می‌گذارد که عبارتند از:‏

• کمیاب شدن طلا و کاهش عرضه
• افزایش تقاضا به خصوص برای ربع سکه و سکه‌های بانکی
• محدودیت ضرب یا عرضه توسط بانک مرکزی

کدام سکه حباب کمتری دارد؟

سکه‌های سنگین و گران‌قیمت که معمولا تقاضای کمتری دارند، در شرایط تورم، افزایش قیمت کمتری را تجربه می‌کنند. هر ‏چند حباب قیمت در این سکه‌ها نیز به وضوح دیده می‌شود، اما در مقایسه با حباب قیمتی که در ربع سکه و سکه گرمی وجود ‏دارد، افزایش قیمت آن‌ها کمتر است.‏

بیشتر بخوانید: بیشترین سود بانکی در کدام بانک پرداخت می شود؟

حباب سکه چند درصد است؟

تا اینجا مطلب در مورد اینکه حباب طلا چیست و چطور محاسبه می‌شود، صحبت کردیم. شاید شما هم شنیده باشید که ‏برخی در مورد حباب قیمت سکه و طلا با درصد صحبت می‌کنند. برای مثال وقتی فرض کنید قیمت سکه 60 میلیون تومان ‏است، میزان حباب آن 10 میلیون تومان محاسبه شده است. ‏

در این صورت باید 10 میلیون را در عدد 60 میلیون تقسیم کنید که نتیجه عدد 0.16 می‌شود. حالا باید این عدد را در 100 ‏ضرب کنید تا درصد حباب قیمت سکه بدست آید که در این مثال 16 درصد می‌شود.‏

به طور کلی گفته می‌شود درصد حباب انواع سکه عبارت است از:

• در سکه‌های امامی بین 5 تا 10 درصد
• در سکه‌های تمام بهار آزادی 10 درصد
• در نیم سکه 20 درصد
• در ربع سکه 35 تا 40 درصد

بیشتر بخوانید: کرادفاندینگ چیست؟ آنچه که در مورد تامین مالی جمعی باید بدانید

دلیل تفاوت حباب طلا و حباب سکه چیست؟

وقتی در بازار از حباب قیمت طلا صحبت به میان می‌آید، به طلای 18 عیار بدون اجرت ساخت، سود فروشنده و مالیات بر ‏ارزش افزوده اشاره دارد. در حالی که حباب سکه با همه این فاکتورها همراه است و بنابراین قیمت آن با آنچه که به عنوان ‏‏«حباب قیمت طلا» عنوان می‌شود، کمی تفاوت دارد و بیشتر است.‏

به طوری که افزایش ناگهانی قیمت مسکوکات همیشه بیشتر از هر گرم طلای 18 عیار بوده است.‏

حباب سکه بیشتر است یا حباب طلا؟

دو نوع سکه بانکی و غیربانکی همیشه مورد توجه سرمایه‌گذاران بوده‌اند. با این حال خرید آن‌ها در شرایطی که بازار دچار حباب ‏شده است، ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد. ‏

این موضوع در مورد سایر طلاها (زینتی، طلای آبشده و شمش) هم وجود دارد. به طوری که با افزایش قیمت ارز به یکباره شاهد ‏رشد قیمت این فلز گرانبها نیز هستیم. ‏

در پاسخ به این سوال که حباب قیمت در طلا بیشتر یا سکه باید بگوییم در سکه بیشتر است. ‏

بیشتر بخوانید: معرفی بهترین سهام بانکی برای خرید در بورس سال 1403

سرمایه گذاری امن کرادفاندینگ به جای طلا!

طلا یکی از بازارهای مورد توجه همه افراد است و برای حفظ ارزش دارایی خود در برابر تورم آن را انتخاب می‌کنند. با این حال ‏حباب قیمت طلا در شرایطی که تورم بالا می‌رود و قیمت ارز افزایش می‌یابد، باعث زیان در سرمایه‌گذاری می‌شود. ‏

وقتی حباب قیمت وجود دارد و طلا را با 6 تا 10 درصد اختلاف قیمت بازار با ارزش واقعی می‌خرید، بعد از مدتی که حباب شکافته ‏شد، قیمت پایین‌تری از دل آن بیرون می‌آید. پس برای فروش باید یا ضرر را بپذیرید یا ماه‌ها منتظر بمانید تا دوباره قیمت طلا ‏افزایش یابد.‏

اما یک راه بهتر برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرادفاندینگ یا تأمین مالی جمعی در دونگی است. در این روش برای توسعه کسب و ‏کارهای معتبر، سرمایه جمع‌آوری می‌شود. به عبارت دیگر شما دارایی خود را برای رشد و توسعه یک صنعت سرمایه‌گذاری می‌کنید ‏و در مقابل، با پیش‌بینی 44% سود، سالانه درآمد ثابت خواهید داشت و میزان سرمایه خود را افزایش می‌دهید. ‏

در جدول زیر به مقایسه سرمایه‌گذاری در طلا با کرادفاندینگ پرداخته‌ایم که بهتر شما را راهنمایی می‌کند:‏

سخن آخر

در بازار طلا و سکه ریسک‌های زیادی برای فرصت های سرمایه گذاری‌ وجود دارد که یکی از آن‌ها حباب قیمت است. ممکن است براساس ‏شانس و اقبال به یکباره در شرایط حباب طلا بتوانید سود زیادی بدست آورید، اما همیشه اتفاق نمی‌افتد. به طوری که ‏سرمایه‌گذاران بی‌تجربه ممکن است گرفتار ریسک ناشی از حباب قیمت شوند. در مقابل کرادفاندینگ روش بهتر و مطمئن‌تری برای ‏سرمایه‌گذاری است و با اعتماد می‌توانید سالانه به سود قابل توجهی دست پیدا کنید. در عین حال در رشد کسب و کارها و توسعه ‏اقتصادی کشور هم سهیم می‌شوید.‏