شرکت دانش بنیان چیست؟ مزایا، معایب و نحوه ثبت انواع آن

سال‌ها است که علم را در مقابل ثروت قرار می‌دهند و با مقایسه مزایا و معایب هرکدام به برتری علم نسبت به ثروت می‌رسند. البته اهمیت علم و دانش بر کسی پوشیده نیست اما امروزه از همین دانش و پیشرفت‌های علمی برای رسیدن به ثروت استفاده می‌شود. یکی از روش‌های کسب ثروت از طریق علم و دانش، تاسیس شرکت‌های دانش بنیان است که علاوه بر ایجاد فرصت‌های شغلی برای گروهی از افراد، به بهبود وضعیت اقتصادی جوامع نیز کمک می‌کنند. در این مطلب به این سوال که شرکت دانش بنیان چیست و تاسیس آن چه مزایا و معایبی دارد، پاسخ خواهیم داد. با ما همراه باشید.

فهرست مطالب:

• منظور از شرکت های دانش بنیان چیست؟ 
• مزایا و معایب شرکت دانش بنیان چیست؟
• انواع شرکت های دانش بنیان
• مراحل ایجاد شرکت دانش بنیان
• جمع‌بندی

منظور از شرکت های دانش بنیان چیست؟ 

شرکت دانش بنیان به انگلیسی Knowledge based company نوعی از شرکت‌هایی است که در کشور ثبت می‌شوند با این تفاوت که بنیان‌گذار آن‌ها یا فرد یا افرادی که ثبت شرکت را انجام می‌دهند، دارای سطح علمی بالا بوده و حتی جزو نخبگان محسوب می‌شوند. در واقع زمانی که کارآفرین و موسس شرکت چه از نوع موسسه خصوصی و چه از نوع تعاونی، افرادی باشند که از سطح علمی بالایی برخوردار هستند و شرکت در پایه علم و فناوری فعالیت کند، گفته می‌شود که شرکت از نوع شرکت دانش بنیان است. 

هدف از تاسیس شرکت دانش بنیان، افزایش علم و فناوری و تحقیقات بیشتر در این زمینه است اما رویکرد اصلی آن کسب ثروت از طریق تحقیقات علمی و پژوهش‌هایی است که در شرکت انجام می‌گیرد. در واقع موفقیت در شرکت های دانش بنیان زمانی حاصل می‌شود که شرکت قادر به ارائه یک پروژه علمی کارآمد باشد که در آن سود مناسبی نیز کسب شود. 

بیشتر بخوانید: راه اندازی کسب و کار با 300 میلیون تومان [8 ایده پرسود]

در این شرکت‌ها توسعه کسب و کار و رشد اقتصادی جزو اهداف اصلی است. تمام فعالیت‌های انجام شده در شرکت‌های دانش بنیان مبنای علمی دارند و اقداماتی مانند ایجاد اختراعات جدید، ارائه طرح‌های دارای نوآوری در حوزه فناوری و... را شامل می‌شوند. بسته به نوع شرکت و موضوع تاسیس آن، بعضی شرکت‌ها صرفا ارائه دهنده ایده و پژوهشگران حوزه فناوری هستند و بعضی شرکت‌ها محصولات جدید نیز تولید کرده و در بازار عرضه می‌کنند.

بیشتر بخوانید: محاسبه سود سپرده بانکی

مزایا و معایب شرکت های دانش بنیان

حال که می‌دانید شرکت دانش بنیان چیست و در چه زمینه‌ای فعالیت دارد، در مورد مزایا و معایب اینگونه شرکت‌ها صحبت خواهیم کرد.

مزایای شرکت دانش بنیان 

در سال 1389، قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و از همان زمان، کسب و کارهایی که به صورت دانش بنیان روی کار آمدند از مزایای زیادی بهره‌مند شدند. به‌طور کل ثبت شرکت دانش بنیان در کشور امتیازات زیادی داشته و مزایای فراوانی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حمایت‌های دولتی از شرکت‌ های دانش بنیان که نیاز به سرمایه بالا برای تاسیس این شرکت‌ها را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. 
• معافیت از مالیات و پرداخت عوارض گمرک حداقل تا 15 سال بعد از تاسیس شرکت
• امکان دریافت وام با بهره پایین 
• اولویت داشتن این شرکت‌ها برای اقداماتی مانند راه‌اندازی آزمایشگاه، واحدهای فناوری و...
• ارائه جواز تاسیس و پروانه بهره‌برداری
• بیمه شدن محصولات تولیدی این شرکت‌ها از همان ابتدا
• حمایت سازمان بورس برای عرضه سهام این شرکت‌ها
• حمایت بخش دولتی و خصوصی برای حضور این شرکت‌ها در نمایشگاه‌ها و همایش‌های داخلی و خارجی
• حمایت سازمان استاندارد برای ارائه مجوزهای لازم جهت عرضه محصولات در این شرکت‌ها 
• و...

بیشتر بخوانید: کسب و کارهای کوچک پرسود و زود بازده

معایب شرکت دانش بنیان 

با وجود تمام امتیازاتی که ثبت و تاسیس شرکت‌های دانش بنیان به همراه دارند، نباید از معایب این‌گونه شرکت‌ها نیز غافل شد. موارد زیر را می‌توان به عنوان مهم‌ترین معایب این شرکت‌ها عنوان کرد:

• بازاریابی برای محصولات دانش بنیان نسبت به دیگر محصولات سخت‌تر است زیرا جامعه شناخت کمتری نسبت به اینگونه تولیدات دارد. 
• شرکت‌های دانش بنیان چه برای فعالیت در بازار داخلی و چه برای فعالیت در بازارهای خارجی چالش‌های زیادی به همراه دارند. 
• همان‌طور که در بخش منظور از شرکت دانش بنیان چیست گفته شد، این شرکت‌ها بر پایه تکنولوژی و فناوری فعالیت دارند و تولید محصولات آن‌ها نیاز به تکنولوژی‌های پیشرفته دارد که با توجه به تحریم بودن ایران، تامین آن‌ها بسیار دشوار است.
• جذب سرمایه برای شرکت‌های دانش بنیان نسبت به دیگر استارتاپ‌ها سخت‌تر است زیرا توجیه سرمایه‌گذاران برای سودمند بودن این شرکت‌ها صرفا باید با ارائه اسناد علمی انجام شود و نمونه‌ای از پیش تولید شده برای اثبات سودمندی ایده‌ها نیست. 
• راه‌اندازی شرکت‌های دانش بنیان معمولا برای افرادی که در حوزه‌های مختلف علمی، کارشناسان مطرحی باشند ساده است و دیگر افراد به سختی می‌توانند شرکت دانش بنیان تاسیس کنند.

بیشتر بخوانید: بهترین سرمایه گذاری با سود بالای 30 درصد چیست؟

انواع شرکت های دانش بنیان

شرکت‌ های دانش بنیان و نوآوری انواع مختلفی دارند. برای تاسیس و راه‌اندازی یک شرکت با این موضوع ابتدا باید با دسته‌بندی‌های مختلف این شرکت‌ها آشنایی داشته باشید. قوانین و مقررات شرکت دانش بنیان بسته به اینکه شرکت از چه نوعی باشد، متفاوت است. همچنین مسائلی مانند خصوصیات شرکت دانش بنیان نیز در انواع مختلف شرکت‌ها تفاوت دارند. بنابراین اگر قصد راه‌اندازی یک شرکت دانش بنیان را دارید، ابتدا باید با انواع آن‌ها، خصوصیات هرکدام از شرکت‌های دانش بنیان و تفاوت‌هایی که دارند آشنا شوید. در ادامه توضیحات کامل‌تری در این زمینه ارائه خواهیم کرد:

بیشتر بخوانید: اصول و مراحل راه اندازی کسب و کار در ایران

دسته‌بندی اول شرکت‌های دانش بنیان

اولین و رایج‌ترین دسته از شرکت‌های دانش بنیان که در حوزه تجارت هم مطرح بوده و بیشتر افرادی که قصد راه‌اندازی اینگونه شرکت‌ها را دارند، ابتدا به سراغ آن می‌روند، شرکت‌های خصوصی هستند. سهم واحدهای علمی در این شرکت‌ها کمتر از 50 درصد است و بیشتر از واحدهای علمی، به قوانین و واحدهای تجاری وابسته هستند اما نوع دوم شرکت دانش بنیان چیست؟ در نوع دوم شرکت‌هایی که سهم دانشگاه در آن‌ها بیش از 50 درصد است هم قرار دارند که در این صورت شرکت‌های دولتی محسوب شده و وابستگی زیادی به مراجع دانشگاهی و وزارت‌های علمی دارند. 

دسته‌بندی دوم شرکت‌های دانش بنیان 

شرکت‌های دانش بنیان براساس نوع جذب سرمایه نیز به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. برخی از شرکت‌های دانش بنیان، سرمایه خود را از طریق اساتید و سهامداران علمی تامین می‌کنند. این شرکت‌ها که اغلب در بخش دولتی قرار دارند، تا حدودی تحت حمایت دولت نیز هستند. نوع دوم شرکت‌هایی هستند که تامین سرمایه را از طریق حضور در بازار بورس و دیگر بازارهای مالی انجام می‌دهند. این شرکت‌ها عموما خصوصی بوده و تامین‌کنندگان آن‌ها می‌توانند هر کدام از اقشار جامعه باشند. 

بیشتر بخوانید: بهترین ایده های راه اندازی کسب و کار تولیدی پر سود در ایران

دسته‌بندی سوم شرکت‌های دانش بنیان 

سومین دسته‌بندی شرکت‌های دانش بنیان، براساس اهداف تاسیس این شرکت‌ها است که از این نظر شرکت‌ها را می‌توان در 5 دسته مختلف قرار دارد که عبارتند از: 

• شرکت‌های نوپا نوع 1: این شرکت‌ها نتیجه مالی به دست نیاورده و اظهارنامه مالیاتی ندارند. اینگونه شرکت‌ها 1 سال فرصت دارند تا محصول اولیه خود را تولید کرده و در سطح یک شرکت‌های دانش بنیان قرار بگیرند.
• شرکت‌های نوپا نوع 2: این شرکت‌ها نیز هنوز به درآمد نرسیده اما محصولات پیشرفته‌تری نسبت به نوع قبل دارند. این شرکت‌ها در صورت تولید محصول خود تا یک سال، در سطح دو شرکت‌های دانش بنیان قرار می‌گیرند.
• شرکت‌های تولیدی نوع 1: این شرکت‌ها دارای اظهارنامه مالیاتی بوده و تولید را آغاز کرده‌اند. این شرکت‌ها معمولا در سطح یک قرار دارند و محصول آن‌ها برای ورود به بازار آماده می‌شود.
• شرکت‌های تولیدی نوع 2: در ادامه پاسخ به سوال شرکت دانش بنیان چیست، به معرفی شرکت‌های نوع 2 تولیدی می‌رسیم. این شرکت‌ها محصولات را برای ورود به بازار آماده کرده و حتی آن را تجاری‌سازی هم کرده‌اند. 
• شرکت‌های مستعد نوع 3: این شرکت‌ها لزوما شرکت دانش بنیان نیستند اما ممکن است ایده‌هایی را ارائه کنند که در صورت اجرا، در دسته محصولات و خدمات دانش بنیان قرار بگیرند.

بیشتر بخوانید: مشاهده قیمت دلار آزاد همین امروز

مراحل ایجاد شرکت دانش بنیان

ثبت و ایجاد شرکت‌های دانش بنیان، فآیند چندان پیچیده‌ای ندارد و با وجود مراحل خاصی که برای انجام این کار وجود دارد، به‌دلیل حمایت دولت، در صورت داشتن شرایط لازم می‌توان این شرکت‌ها را در مدت زمان کوتاهی ثبت کرد. تنها نکته‌ای که برای ثبت شرکت‌های دانش بنیان باید در نظر داشته باشید، رعایت نکات و جزئیاتی است که در هر مرحله برای ثبت این شرکت‌ها باید به آن‌ها توجه داشته باشید. در ادامه مراحل ثبت شرکت‌های دانش بنیان و جزئیاتی که در هر مرحله حائز اهمیت است را بررسی خواهیم کرد. 

بیشتر بخوانید: راه اندازی کسب و کار اینترنتی چه مراحلی دارد؟ | راهنمای قدم به قدم

ثبت شرکت

در مرحله اول باید اقدام به ثبت شرکت کنید. در این مرحله گزینه‌های مختلفی وجود دارند که براساس شرایط خود می‌توانید یکی از آن‌ها را انتخاب کنید. برای مثال می‌توانید شرکت دانش بنیان را به صورت خصوصی تاسیس کرده یا از امتیازات دولت و واحدهای علمی برای تاسیس آن استفاده کنید. در اینجا باید به یک نکته دقت داشته باشید و آن، عدم تفاوت مراحل ثبت در شرکت‌های مختلف است. در واقع همه انواع شرکت‌های دانش بنیان یک فرآیند ثبت کلی دارند و نوع شرکت در عملکرد بعدی آن و نحوه فعالیت تاثیرگذار است. 

ثبت درخواست دانش‌ بنیان کردن شرکت 

در ادامه توضیح شرکت دانش بنیان چیست، به مرحله بعدی یعنی ثبت درخواست برای تبدیل شرکت به شرکتی دانش بنیان می‌رسیم. در این مرحله باید درخواست خود مبنی بر دانش بنیان بودن شرکت را در سامانه مربوطه ثبت نمایید. در این مرحله باید تمام اطلاعات لازم مانند مشخصات مالک شرکت، هدف از تاسیس، برنامه‌های شرکت و... به طور دقیق مشخص شوند. هرگونه نقص یا مشکل در ورود اطلاعات این مرحله باعث بروز مشکل در نهایی شدن ثبت شرکت می‌شود. 

ارزیابی شرکت 

بعد از ثبت درخواست برای دانش بنیان کردن شرکت، کارگروه ارزیابی صندوق نوآوری و شکوفایی، وضعیت درخواست و شرکت را بررسی می‌کند. در این ارزیابی معیارها و شاخص‌های متعددی مورد بررسی قرار می‌گیرند که در نهایت تعیین‌کننده این موضوع هستند که شرکت شما قابلیت دانش بنیان بودن را دارد یا نه. برای جلوگیری از رد شدن درخواست در این مرحله بهتر است پیش از ارائه درخواست دانش بنیان کردن شرکت، شاخص‌هایی که یک شرکت دانش بنیان را از شرکت‌های دیگر تمایز می‌دهند را بررسی کرده و از وجود آن‌ها در اهداف شرکت خود اطمینان حاصل کنید. 

ارزیابی ثانویه

در مرحله بعد، ارزیابی ثانویه برای تبدیل شرکت، به شرکت دانش بنیان انجام می‌شود. در این مرحله تا حدودی از امتیازات شرکت‌های دانش بنیان برخوردار خواهید شد اما برای برخورداری کامل باید نمونه آزمایشگاهی خود را تولید کنید. معمولا یک سال زمان داده می‌شود تا از ایده خام به نمونه آزمایشگاهی رسیده و آن را تولید کنید. 

بیشتر بخوانید: تاثیر فناوری بر کسب و کار چیست؟

دقت کنید که در این مرحله صرفا ارائه نمونه آزمایشگاهی کافی است و نیازی به تولید انبوه محصول نیست. اما شاید این سوال ایجاد شود که تکلیف برای انواع پژوهشی شرکت دانش بنیان چیست؟ در صورتی که شرکت از نوع پژوهشی بوده و صرفا در زمینه تحقیق و توسعه فعالیت می‌کند هم باید یک نمونه آزمایشگاهی براساس تحقیقات خود داشته باشید تا شرکت به نوع یک ارتقا پیدا کرده و امتیازات لازم مانند امکان دریافت وام و تسهیلات را دریافت نماید. 

جمع‌بندی

شرکت‌های دانش بنیان، شرکت‌های تاسیس شده براساس علم و فناوری هستند که با ایده‌های خلاقانه و رعایت نوآوری، محصولاتی تولید می‌کنند که به رفع نیاز جامعه کمک می‌کند. این شرکت‌ها با فعالیت مناسب نه تنها برای بازارهای داخلی، بلکه برای بازار خارجی و کسب ثروت ارزی نیز سودمند هستند. آیا تجربه‌ای از کار با این شرکت‌ها دارید؟ نظر شما در مورد تاثیر این شرکت‌ها در اقتصاد چیست؟