خانه / وبلاگ و مقالات / بورس کالا چیست؟آشنایی کامل با بورس کالای ایران

بورس کالا چیست؟آشنایی کامل با بورس کالای ایران

۱۴۰۳/۱۱/۱۷ مقالات

بورس کالا چیست؟آشنایی کامل با بورس کالای ایران

بازار بورس، محلی برای خرید و فروش سهام، اوراق قرضه و کالاهای مختلف است و بسیاری از افراد این بازار مالی را برای ‏سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند. این بازار مالی تاثیر چشمگیری روی شفاف‌سازی قیمت‌ کالاها و تسهیل معاملات داشته است. ‏با این حال برای سرمایه‌گذاری با محدودیت‌ها و چالش‌هایی نیز همراه است. همین عامل باعث شده است تا بورس کالا در ‏مقایسه با روش کرادفاندینگ دونگی، انتظارات کمتری برای کسب سود در این بازار ایجاد شود. البته ما تصمیم داریم در ادامه ‏به مقایسه بین آن با کرادفاندینگ بپردازیم. در نهایت با خواندن این مطلب از مجله دونگی در انتخاب یکی از این دو روش برای ‏سرمایه‌گذاری می‌توانید تصمیم بهتری بگیرید.‏

فهرست مطالب:

بورس کالا چیست؟

بورس یک بازار سازمان‌یافته و رسمی است که در آن کالاها و محصولات مختلف به‌طور عمومی و طبق قوانین خاص ‏معامله می‌شوند. در این بازار، کالاهایی همچون فلزات، محصولات کشاورزی، نفت، گاز، شیمیایی، محصولات پتروشیمی و سایر ‏کالاهای اساسی خرید و فروش می‌شود.‏

در این بازار مالی هم درست مثل سایر بازارها خرید و فروش انجام می‌شود. به این صورت که عرضه‌کنندگان محصولات خود را ‏وارد بورس کالای ایران می‌کنند. در مقابل خریداران قرار می‌گیرند که در مورد خرید این کالاهای عرضه‌شده تصمیم می‌گیرند. ‏

معامله در این بازار به اشکال مختلفی انجام می‌شود و شاید به دلیل همین تنوع است که بورس ایران را جذاب‌تر می‌کند. ‏قراردادهای آتی و یا سلف که برای خرید و فروش کالاهای آینده انجام می‌شود، یکی از اشکال معامله در این بازار است. در ‏ادامه مطلب به شکل کامل‌تر به این موضوع ‏پرداخته‌ایم.

بیشتر بخوانید: نحوه دریافت کد بورس کالا برای افراد حقیقی (سجامی)

مهم‌ترین اهداف بورس کالا و نقش آن در اقتصاد

این بازار مالی به منظور توزیع عادلانه سرمایه، مشخص شدن قیمت در معاملات مالی و رشد اقتصادی شکل گرفته است. با این ‏حال اهداف دیگری را هم دنبال می‌کند که عبارتند از:‏

  • ایجاد یک بازار سازمان‌یافته و قانونمند برای تسهیل دادوستد
  • سازمان‌دهی معامله کالاهای خاص و ضروری مثل محصولات کشاورزی، انواع فلزات، انرژی و پتروشیمی
  • کشف قیمت‌ها با تقابل و تعامل عرضه و تقاضا
  • حذف واسطه‌ها در معاملات و ارتباط مستقیم فروشنده و خریدار
  • امکان خرید و فروش نقدی و آتی کالاها
  • ارائه تحلیل‌های آماری دقیق در مورد وضعیت بازار و پیش‌بینی نوسانات بازار برخی کالاها
  • انتقال بازار سنتی به سمت بازار مدرن سرمایه‌گذاری و تعامل پایدارتر با بازارهای بین‌المللی

بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری با ضمانت‌نامه بانکی تعهد پرداخت و سود تخمینی

در بازار بورس چه کالاهایی معامله می‌شوند؟

هر بازار مالی برای اینکه معاملات را برای خریداران و فروشندگان آسانتر کند، به سراغ روش دسته‌بندی کالا می‌رود. در بورس ‏کالای ایران هم برای هر نوع کالا یک دسته‌بندی صورت گرفته است. به طوری که تصمیم‌گیری را با سرمایه‌گذاران آسانتر ‏می‌کند. ‏

در دسته‌بندی کالاهای قابل معامله در بازار بورس را مشاهده می‌کنید:‏

  • محصولات صنعتی و معدنی
  • فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی
  • محصولات کشاورزی
  • کالاهای بازار مشتقه و مالی
  • کالاهای بازار فرعی

کالاهای صنعتی و معدنی

این کالاها خود شامل 8 گروه اصلی هستند و عبارتند از:‏

  • گروه فولاد (شامل محصولات با مقطع طولی، با مقطع تخت و شمش‌ها)‏
  • گروه آلومینیومی (شامل شمش، مقاطع طولی و تخت و هیدروکسید آلومینیوم)‏
  • گروه مس (باز زیرگروه کاتد مس، اسلب مس، مفتول، بیلت، ورق و مس کم عیار)‏
  • ورق مس (شامل ورق مس
  • گروه روی (شامل شمش)‏
  • گروه سرب (شمش سرب)‏
  • گروه چدن (شامل شمش چدن)‏
  • گروه فلزات گرانبها (شامل طلا)‏
  • مواد صنعتی و معدنی هم از دیگر کالاهایی هستند که در بورس کالا معامله می‌شوند و شامل 7 گروه زیر هستند:‏
  • سیمان (شامل سیمان)‏
  • كک (شامل کک)‏
  • خاک سرب و روی (شامل خاک روی)‏
  • سولفور موليبدن (شامل سولفور موليبدن)‏
  • کنسانتره فلزات گرانبها (شامل کنسانتره فلزات گرانبها)‏
  • فرآورده‌های سنگ آهن (شامل دانه بندی، کنسانتره گندله، آهن اسفنجی و کلوخه سنگ آهن)‏
  • کنتور (شامل کنتور برق)‏
  • چدن (شامل شمش چدن)‏

بیشتر بخوانید: بهترین نوع افزایش سرمایه کدام است؟

بورس کالا چیست؟

محصولات محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی

دومین کالایی که در این بازار معامله می‌شود شامل محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی است. این نوع کالا خود به دو ‏بخش (محصولات پتروشیمی + فرآورده‌های نفتی) تقسیم می‌شود. ‏

گروه فرآورده‌های نفتی شامل 6 زیر گروه اصلی است که عبارتند از:‏

  • قیر (شامل قیر صنعتی و قیر معدنی)‏
  • سلاپس واکس (شامل سلاپس واکس)‏
  • عایق رطوبتی (شامل عایق رطوبتی)‏
  • وکیوم باتوم (شامل وکیوم باتوم)‏
  • لوب کات (شامل لوب کات سبک و لوب کات سنگین)‏
  • روغن (شامل روغن پایه، روغن موتور، پارافین و اسلک واکس)‏
  • گروه پتروشیمی شامل 2 زیر گروه اصلی زیر است:‏
  • محصولات پلیمری (شامل محصولاتی همچون پلی اتیلن ترفتالات، پلی استایرن، پلی پروپیلن، ‏پلی اتیلن سنگین و .... )‏
  • محصولات شیمیایی (شامل الكيل بنزن خطی، اسید استیک، ‏الکیل بنزن سنگین، اسید ترفتالیک، ارتوزایلین، پارازيلن، اسيد ‏نيتريك، کود مایع ازته، سولفات سدیم، جوش شیرین، وینیل استات، پتاس، آرگون و .... )‏

محصولات کشاورزی ‏

سومین نوع کالاهایی که در بازار بورس کالا معامله می‌شود شامل محصولات کشاورزی است. این بخش خودش 21 زیر ‏مجموعه اصلی و 76 زیر گروه فرعی دارد که عبارتند از:‏

  • کنجاله و تفاله و انواع کنسانتره‌‌ (شامل پليت پنبه دانه، پليت سويا، پليت کلزا، پرك پنبه دانه، پرك سويا، پرک کلزا، پرک ‏آفتابگردان، پليت آفتابگردان، پليت گلرنگ، پليت کنجد، ‏ پرک گلرنگ و پرک کنجد)‏
  • ذرت (شامل علوفه‌ای، دانه‌‌های بذری و دامی)‏
  • شکر (شامل تصفيه شده، سفيد و خام)‏
  • پسته (شامل فندقی ناخندان، فندقی طبیعی خندان، کله قوچی ناخندان و کله قوچی خندان) ‏
  • پنبه (شامل محلوج)‏
  • زیره (شامل زیره سبز)‏
  • زعفران (شامل رشته (پوشال) و رشته سربريده (سر گل) ‏
  • عدس
  • نخود
  • جو (شامل دامی، صنعتی و بدون پوشينه)‏
  • برنج (شامل وارداتی و ایرانی از جمله طارم، هاشمی، خزر، فجر، ندا، سبوس و علی کاظمی)‏
  • خرما (شامل مضافتی، کبکاب، استمران و شاهانی)‏
  • روغن (شامل روغن خام آفتابگردان، روغن خام کنجد، روغن خام سویا و روغن خام کلزا)‏
  • کشمش (شامل سبز و طلائی)‏
  • گندم (شامل دامی، دورم، سبوس و خوراکی)‏
  • چای (شامل باروتی، قلمی، شکسته و ممتاز)‏
  • مرغ منجمد
  • دانه‌های روغنی (شامل آفتابگردان، بادام زمینی، کنجد، کلزا، گلرنگ، سویا و پنبه)‏
  • جوجه یکروزه (شامل گوشتی و تخم‌گذار)‏
  • تخم مرغ ‏
  • آرد ‏

در کنار این محصولات و دسته‌ها باید به سه دسته دیگر از کالاهایی که در بازار بورس کالا معامله می‌شوند اشاره کنیم:‏

  • کالاهای پذیرفته شده و معامله شده در بازار مشتقه و مالی
  • اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده و منتشر شده
  • کالاهای بازار فرعی

بیشتر بخوانید: با 200 میلیون در سال 1403 چیکار کنم؟ [ ایده هایی برای شروع

تاریخچه بورس کالای ایران

ایده تاسیس این بازار به دهه 1310 شمسی برمی‌گردد و البته چند سال طول کشید تا شکل بگیرد. به طوری که در سال ‏‏1315 یک فرد بلژیکی به نام «ران لوترفلد» با درخواست دولت ایران مطالعاتی را برای راه‌اندازی آن انجام داد. بعد از سال‌ها ‏بررسی در 15 بهمن 1346 بود که بورس اوراق بهادار تهران با معامله سهام بانک صنعت و معدن و شرکت نفت پارس به طور ‏رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.‏

این بازار در دهه 1350 رشد چشمگیری داشت و شرکت‌های زیادی هم در آن پذیرفته شدند. البته با وقوع انقلاب و جنگ از ‏سال 1358 تا 1368 این بازار رکود را تجربه کرد و فعالیت آن محدود شد. البته بین سال‌های 1369 تا 1383 دوباره با تصویب ‏قوانین جدید و ورود نهادهای نظارتی دوباره تقویت شد. ‏

در سال 1383، قانون جدید  بازار سرمایه تصویب شد که سازمان بورس و اوراق بهادار را از بانک مرکزی جدا می‌کرد. همچنین ‏ابزارهای مالی جدید مانند صندوق‌های سرمایه گذاری و اوراق بدهی نیز در همین دوره معرفی شدند.‏

بین سال‌های 1384 تا 1398 بورس‌های مختلفی شکل گرفته که عبارتند از:‏

  • بازار بورس (1382): برای معاملات محصولات کشاورزی، فلزی و پتروشیمی.‏
  • بورس انرژی (1391): برای معاملات فرآورده‌های نفتی و حامل‌های انرژی.‏
  • فرابورس ایران (1387): برای پذیرش شرکت‌های کوچک‌تر و تسهیل سرمایه‌گذاری.‏

شرایط فعلی بورس کالا

این بازار از سال 1398 تا 1400 افت و خیزهای زیادی را تجربه کرد. به طوری که شاخص کل بورس در مرداد 1399 به بیش ‏از 2 میلیون واحد رسید. اما بعد از آن به دلیل عوامل اقتصادی و سیاست‌گذاری‌های نادرست به یکباره سقوط کرد و بسیاری از ‏مردم سرمایه‌های خود را در این بازار از دست دادند. ‏

در حال حاضر هم این بازار مالی همچنان تحت تأثیر تحولات اقتصادی، سیاست‌های دولتی و شرایط جهانی قرار دارد. ‏

تأثیر بازار بورس بر توسعه بازارهای داخلی

با وجود همه فراز و نشیب‌های این بازار اما نمی‌توان تاثیر آن را در شفاف‌سازی معاملات و تسهیل عرضه و تقاضا نادیده گرفت. ‏بورس کالا تأثیر زیادی بر توسعه بازارهای داخلی دارد. برخی از مهم‌ترین تأثیرات این بازار بر اقتصاد داخلی عبارتند از:‏

  • شفافیت و کشف قیمت واقعی
  • حذف واسطه‌ها و کاهش هزینه‌ها
  • افزایش نقدشوندگی و تأمین مالی تولیدکنندگان
  • توسعه صادرات و استانداردسازی کالاها
  • کنترل نوسانات و تنظیم بازار
  • ایجاد بستر قانونی و کاهش ریسک معاملات
  • توسعه ابزارهای مالی و مدیریت ریسک برای کشاورزان، صنعتگران و شرکت‌های پتروشیمی و فولادی ‏

بیشتر بخوانید: پربازده ترین صندوق های درآمد ثابت در ایران [1403]

مزایای ورود به بازار بورس

بدون شک این بازار پتانسیل‌ها و مزیت‌های زیادی دارد که توجه تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاری را به سمت ‏خود جلب کرده است. از جمله مهم‌ترین مزیت‌های این بازار باید به موارد زیر اشاره کنیم:‏

  • کشف قیمت واقعی کالاها و جلوگیری از دخالت واسطه‌ها در قیمت‌گذاری
  • حذف واسطه‌ها و کاهش هزینه‌های مبادلاتی برای خریداران
  • دستیابی به نقدینگی سریع برای تولیدکنندگان و فروشندگان با ابزارهایی مثل قرارداد آتی یا گواهی سپرده کالایی
  • کاهش ریسک معاملات و تضمین امنیت مالی با وجود ضمانت‌نامه‌های مالی و استانداردهای معاملاتی
  • استانداردسازی و افزایش کیفیت کالاها به دلیل رقابتی شدن بازار
  • توسعه صادرات و دسترسی به بازارهای جهانی
  • کنترل و تنظیم بازار توسط دولت ‏

ریسک‌های سرمایه گذاری در بورس کالا

انواع قراردادها در بورس کالای ایران

در این بازار مالی معاملات که مبتنی بر قرارداد هستند، به اشکال مختلفی انجام می‌شوند. در واقع این قراردادها هستند که ‏امکان تنوع معاملات و شفاف‌سازی قیمت‌ها را فراهم می‌کنند. ‏

ناگفته نماند که خریداران و فروشندگان می‌توانند بسته به نیاز و استراتژی مالی خود نوع قرارداد را هم انتخاب کنند. به طوری ‏که قادر به سرمایه‌گذاری بلندمدت و یا تسویه سریع (برای مدیریت ریسک) باشند.‏

انواع قرارداد در این بازار عبارتند از:‏

قرارداد نقدی

در این نوع قرارداد پرداخت وجه و تحویل کالا به‌صورت آنی و در لحظه انجام می‌شود. سایر ویژگی‌های قرارداد نقدی عبارت ‏است از:‏

  • ‏ فروشنده و خریدار باید بلافاصله تعهدات خود را انجام دهند.‏
  • این نوع قرارداد برای خریدارانی که نیاز فوری به کالا دارند، مناسب است.‏

قرارداد سلف

دومین نوع قراردادی که در بورس کالای ایران ‏انجام می‌شود، قرارداد سلف نام دارد. در این قرارداد، خریدار باید کل مبلغ کالا ‏را به صورت نقدی بپردازد اما کالا را در آینده تحویل می‌گیرد. ویژگی‌های این نوع قرارداد عبارت است از:‏

  • برای تأمین مالی تولیدکنندگان مناسب است.‏
  • تولیدکنندگان با دریافت نقدینگی، می‌توانند هزینه‌های تولید خود را تأمین کنند.‏

بیشتر بخوانید: سود سپرده 30 درصد و مقایسه آن با کرادفاندینگ؛ کدام بهتر است؟

قرارداد نسیه

نوع دیگری از قراردادهای این بازار مالی به شکل نسیه است. در این روش کالا فوراً به خریدار تحویل داده می‌شود، اما مبلغ آن ‏در آینده پرداخت می‌شود. این قرارداد برای خریدارانی که نقدینگی کافی ندارند اما باید کالا را تهیه کنند، مناسب است.‏

قرارداد آتی

این نوع قرارداد استاندارد شده است و طی آن فروشنده و خریدار متعهد می‌شوند که کالا را در آینده با قیمت مشخص معامله ‏کنند. ویژگی‌های قرارداد آتی عبارت است از:‏

  • خریدار و فروشنده باید مبلغی را به‌عنوان وجه تضمین نزد بورس بگذارند.‏
  • برای مدیریت ریسک نوسانات قیمت ‏(به‌خصوص در کالاهایی مانند زعفران، زیره، طلا، فولاد) کاربرد زیادی دارد. ‏

قرارداد اختیار معامله ‏

یکی دیگر از انواع قراردادهای معاملاتی در بازار بورس کالا است که به خریدار اختیار (نه اجبار) می‌دهد که در آینده یک کالا را با ‏قیمت مشخص بخرد یا بفروشد. البته این نوع قرارداد به دو شکل انجام می‌شود:‏

  • اختیار خرید: حق خرید کالا در آینده با قیمت مشخص
  • اختیار فروش: حق فروش کالا در آینده با قیمت مشخص

ناگفته نماند که قرارداد اختیار معامله برای کسانی مناسب است که می‌خواهند ریسک نوسان قیمت را کاهش دهند. ‏

بیشتر بخوانید: دامنه نوسان قیمت در بورس چیست و چه کاربردی دارد؟

قرارداد صلح در بازار بورس

این نوع قرارداد شباهت زیادی به قرارداد سلف دارد. در این روش مبلغ کالا به‌صورت کامل پرداخت می‌شود و تحویل کالا در ‏آینده صورت می‌گیرد.‏

قرارداد سلف موازی استاندارد

طبق این قرارداد مقدار معین‌شده‌ای از کالا به فروش می‌رسد و وجه آن باید در مهلت زمان مشخص‌شده (در قرارداد) تسویه ‏شود. ویژگی‌های قرارداد سلف موازی استاندارد عبارت است از:‏

  • خریدار می‌تواند کالای خریداری شده را بر اساس شرایطی مانند فروش کالا معادل محصول خریداری شده، یکسان بودن ‏مشخصات قرارداد در عرضه اولیه و... دوباره بفروشد.‏
  • ‏ این نوع قرارداد برای سرمایه‌گذارانی که قصد کسب سود از بازار بورس را دارند، مناسب است.‏

بورس کالای ایران

انواع بازارها در بورس کالای ایران

حالا نوبت به بررسی بازارهای بورس می‌رسد که چندین نوع هستند و براساس نوع کالا و روش معامله دسته‌بندی می‌شوند. این ‏بازارها عبارتند از:‏

  • بازار فیزیکی
  • بازار مشتقه
  • بازار مالی
  • بازار فرعی

در زیر هر یک از این بازارها را توضیح داده‌ایم تا بیشتر با آن‌ها آشنا شوید:‏

بازار فیزیکی

همان‌طور که از اسم این بازار مشخص است، در آن کالاها به‌صورت واقعی و فیزیکی معامله می‌شوند. با این حساب خریداران و ‏فروشندگان می‌توانند به طور مستقیم وارد معاملات ‌شوند. ویژگی‌های بازار فیزیکی عبارت است از:‏

  • کالاها در تابلوی «معاملات عرضه‌» می‌شود تا بعد از تایید قیمت آن‌ها، خرید و فروش صورت بگیرد.‏
  • خریداران بعد از خرید کال‌ها را تحویل می‌گیرند. ‏

بیشتر بخوانید: قیمت دلار آزاد امروز ، محاسبه اقساط تسهیلات و سود وام بانکی

بازار مشتقه

دومین بازاری که در بورس، بازار مشتقه است که در آن معاملات بر اساس قراردادهای مالی و ابزارهای مشتقه انجام می‌شود. ‏این بازار برای مدیریت ریسک و پوشش نوسانات قیمت کاربرد دارد و از قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله استفاده ‏می‌کند. سایر ویژگی‌های آن عبارت است از:‏

  • در این بازار معاملات به‌صورت قراردادی و بدون تحویل فیزیکی کالا انجام می‌شود. ‏
  • بازار مشتقه برای کسانی که به دنبال سود از نوسانات قیمت هستند یا قصد مدیریت ریسک را دارند، مناسب است.‏

بازار مالی

بورس کالای ایران هم برای تأمین مالی تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران طراحی شده است و ابزارهای مالی مبتنی بر کالا شامل می‌شود. ‏مهم‌ترین ابزارهای مالی در این بازار شامل گواهی سپرده کالایی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سلف موازی است.‏

مهم‌ترین ویژگی‌های بازار مالی بورس هم عبارت است از:‏

  • خریداران و سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون خرید فیزیکی کالا، در اوراق بهادار مرتبط با کالاها سرمایه‌گذاری کنند.‏
  • این بازار برای مدیریت نقدینگی و جذب سرمایه برای شرکت‌ها و تولیدکنندگان مناسب است.‏

بازار فرعی

یکی دیگر از بازارها در بورس بازار فرعی است که برای انجام معاملات کالاهایی که استانداردهای بورس فیزیکی را ندارند، ‏راه‌اندازی شده است. در این بازار کالاهایی مانند ضایعات فلزی، محصولات غیراستاندارد، ماشین‌آلات و املاک مازاد معامله ‏می‌شود.‏

در آخر اشاره کنیم که «بازار فیزیکی» برای معاملات واقعی کالا و «بازار مشتقه» برای مدیریت نوسانات قیمت طراحی شده ‏است. در این بین «بازار مالی» هم برای سرمایه‌گذاری و «بازار فرعی» برای ‏کالاهای غیراستاندارد ایجاد شده‌اند.‏

سرمایه گذاری تضمینی

چه افرادی به بورس کالا مراجعه می‌کنند؟

این بازار با وجود تنوع و داشتن ساختار شفاف مورد توجه گروه‌های مختلفی از فعالان اقتصادی و افراد عادی قرار گرفته است. ‏به طوری که از تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان، سرمایه‌گذاران و حتی دولت هم به آن توجه ویژه دارند. در زیر هر یک از ‏گروه‌های فعال در بازار بورس را بررسی کرده‌ایم.‏

بیشتر بخوانید: تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش چیست و چگونه کار می کند؟

تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان کالا

اولین گروهی که باید آن بپردازیم «تولیدکنندگان» و «عرضه‌کنندگان» کالا هستند. این گروه شامل موارد زیر است:‏

  • شرکت‌های صنعتی و معدنی
  • تولیدکنندگان محصولات کشاورزی
  • شرکت‌های نفتی و پالایشگاهی
  • این شرکت‌ها به دلایل زیر وارد بازار بورس می‌شوند:‏
  • حذف واسطه‌ها و افزایش سود
  • کشف قیمت واقعی و شفاف
  • تأمین مالی از طریق قراردادهای سلف و اوراق بهادار

گروه مصرف‌کنندگان و خریداران عمده

دومین گروه شامل مصرف‌کنندگان و خریداران هستند که موارد زیر را در برمی‌گیرد:‏

  • کارخانجات و صنایع وابسته مانند خودروسازان، شرکت‌های ساختمانی و ... ‏
  • شرکت‌های صادراتی و بازرگانی
  • شرکت‌های خدماتی مانند شرکت‌های راه‌سازی و ...‏
  • مصرف‌کنندگان و خریداران عمده به دلایل زیر وارد بازار بورس کالای ایران می‌شود:‏
  • خرید مستقیم از تولیدکنندگان و حذف واسطه‌ها
  • اطمینان از کیفیت و استاندارد کالاها
  • کاهش ریسک نوسانات قیمت از طریق قراردادهای آتی

سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بازار سرمایه

سومین گروه مهم و بزرگ در این بازار سرمایه‌گذاران هستند که عبارتند از:‏

  • سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی
  • معامله‌گران قراردادهای آتی و اختیار معامله
  • شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های کالایی
  • دلیل ورود این گروه به بورس هم عبارت است از:‏
  • سرمایه‌گذاری در دارایی‌ های فیزیکی مانند طلا و زعفران
  • استفاده از قراردادهای آتی و اختیار معامله برای سودآوری
  • مدیریت ریسک در برابر نوسانات قیمت

دولت و نهادهای تنظیم‌کننده بازار

در آخر هم باید به نهادهای دولتی اشاره کنیم که شامل موارد زیر می‌شود:‏

  • دولت و سازمان‌های اقتصادی مانند وزارت صمت، شرکت بازرگانی دولتی و بانک مرکزی
  • نهادهای نظارتی مانند سازمان بورس و اوراق بهادار
  • دلیل ورود این گروه به بازار بورس عبارت است از:‏
  • کنترل و مدیریت قیمت کالاهای اساسی
  • تأمین نیازهای عمومی و توزیع عادلانه کالاها
  • شفاف‌سازی معاملات و کاهش فساد اقتصادی

محدودیت‌های بورس کالای ایران  چیست؟

با وجود همه مزیت‌هایی که این بازار برای شفافیت قیمت و کاهش ریسک معاملات دارد، اما بدون ایراد نیست. مهم‌ترین ‏معایب بازار بورس عبارت است از:‏

  • امکان دسترسی به همه کالاها وجود ندارد.‏
  • مقررات و قوانین آن بسیار پیچیده است.‏
  • نوسان قیمت‌ها تحت تاثیر عواملی مانند تغییرات نرخ ارز، سیاست‌های اقتصادی و میزان عرضه و تقاضا ‏بسیار زیاد است.‏
  • حداقل میزان خرید بالاست که برای مصرف‌کنندگان خُرد مناسب نیست. ‏
  • در شرایط معامله انعطاف‌پذیری وجود ندارد و معامله‌گران نمی‌توانند شرایط سفارشی خود را (مانند بازار آزاد) تعیین کنند.‏
  • وجود کارمزدهای معاملاتی و هزینه‌های جانبی مثل هزینه‌های انبارداری و مالیات هزینه‌ها معامله را بالا می‌برد.‏
  • در برخی کالاها به دلیل تقاضای کم ریسک نقدشوندگی وجود دارد.‏
  • سیاست‌های دولت مثل اعمال محدودیت‌های صادراتی، تغییرات در تعرفه‌ها و قوانین نظارتی، بر روند معاملات بورس کالا تأثیر ‏می‌گذارد.‏
  • در صورت فسخ قرارداد از سوی یکی از طرفین معامله، باید 5 درصد از ارزش کل معامله به اضافه کارمزد را به طرف دیگر ‏معامله پرداخت کند.‏

بیشتر بخوانید: بیشترین سود بانکی در کدام بانک پرداخت می شود؟

کرادفاندینگ دونگی جایگزین بورس کالا برای سرمایه‌گذاری

شاید در ابتدا با خواندن مزیت‌های بازار بورس برای ورود به این عرصه اشتیاق زیادی پیدا کنید. اما مطمئناً با خواندن محدودیت‌ها و ‏چالش‌های این روش نظرتان تغییر می‌کند. ‏

علاوه بر پیچیدگی‌هایی که برای فعالیت در این کارگزاری وجود دارد (مانند ثبت‌نام در سامانه سجام یا دریافت کد بورسی و ....)، ‏محدودیت در ساعت معامله و حتی نوسانات قیمت را هم باید اضافه کنیم. ‏

همانطور که می‌دانید در سال 1398 تا 1400 شاهد ورود بی‌رویه بسیاری از افراد به این بازار برای سرمایه‌گذاری بودیم. به طوری که ‏دولت با اعلام حمایت از بورس تلاش کرد میزان سرمایه‌گذاری را زیاد کند. اما در نهایت این افزایش ورود به ورشکسته شدن ‏بسیاری از سرمایه‌گذاران تبدیل شد.‏ همین موضوع باعث شد تا دیگر مثل گذشته به بورس کالای ایران ‏به عنوان محلی امن برای سرمایه‌گذاری نگاه نشود. در مقابل ‏روش‌های دیگری مثل کرادفاندینگ (تأمین مالی جمعی) قرار می‌گیرند که مورد توجه سرمایه‌گذاران حرفه‌ای هستند. ‏

مقایسه سرمایه‌گذاری در بورس و کرادفاندینگ

کرادفاندینگ به منظور تأمین سرمایه برای توسعه کسب و کارها انجام می‌شود. در شرکت دونگی این سرمایه‌ها برای شرکت‌های ‏دارای نام اعتبار صورت می‌گیرد تا سرمایه‌گذاران با اطمینان بیشتری وارد شوند. ‏

اما برای اینکه بتوانید بین بازار بورس و کرادفاندینگ بهترین گزینه را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید، بهتر است اطلاعات جدول ‏زیر را مطالعه کنید:‏

فاکتورهای مقایسهکرادفاندینگبازار بورس
ماهیت سرمایه‌گذارییک روش جذب سرمایه برای توسعه کسب و کارهایک بازار سازمان‌یافته برای خرید و فروش سهام شرکت‌های عضو
میزان ریسکریسک پایین سرمایه‌گذاری با وجود تیم ارزیابی و نهاد نظارت شرکت دونگیدارای ریسک بالا به دلیل نوسانات شدید قیمت
میزان بازدهی سرمایهمیزان پیش‌بینی سود بیش از 44%میزان سود متغیر و غیرقابل پیش بینی
نیاز به مهارت معاملهبدون نیاز به دانش خاص و فقط مطالعه مدیریت ریسک هر طرحنیاز به دانش و تسلط کافی برای انتخاب سهام شرکت‌ها
حداقل سرمایه مورد نیازیک میلیون ریال بدون نیاز به کد بورسی500 هزار تومان و نیازمند کد بورسی
تنوع سرمایه‌گذاریطرح‌های متنوع و قابل انتخاب در دونگیشرکت‌های مختلف برای انتخاب
کنترل بر روی سرمایه‌گذارینهاد ناظر دونگی بر نحوه مصرف سرمایه نظارت می‌کند.سرمایه‌گذار هیچ نفوذی در تصمیم‌گیری‌های شرکت ندارد.
تاثیر احساسات بازارکمتر تحت تأثیر نوسانات کلی بازار مالی است.به‌شدت تحت تأثیر احساسات بازار، اخبار اقتصادی و سیاسی قرار دارد
بازگشت اصل سرمایهتعهد پرداخت ضمانت بازگشت اصل سرمایه است.هیچ تضمینی برای بازگشت اصل سرمایه وجود ندارد.

کرادفاندینگ یا کارگزاری بورس؟ کدام بهتر است؟

با نگاهی به اطلاعات ارائه‌شده در جدول بالا به خوبی متوجه می‌شوید که در روش تأمین مالی جمعی تسلط بیشتری نحوه ‏سرمایه‌گذاری دارید. از سوی دیگر با مطالعه مدیریت ریسک مربوط به هر پروژه می‌توانید تصمیم‌گیری منطقی‌تر بگیرید. ‏مدیریت ریسک شامل اطلاعاتی است که از ارزیابی شرکت‌های سرمایه‌پذیر بدست آمده است. سرمایه‌گذاران با مطالعه این ‏اطلاعات می‌توانند طرح‌های مختلف کرادفاندینگ را با همدیگر مقایسه کرده و مطمئن‌ترین گزینه را انتخاب کنید. ‏

بیشتر بخوانید: کرادفاندینگ چیست؟ آنچه که در مورد تامین مالی جمعی باید بدانید

نقش کرادفاندینگ در تأمین مالی

اگرچه شرکت‌های زیادی در زمینه تأمین مالی جمعی فعالیت دارند، اما دونگی یکی از پیشتازان این عرصه است. این شرکت به ‏عنوان عضوی از گروه مالی فیروزه، دارای مجوز شماره 98/5/108857 از سازمان فرابورس ایران است. حتما می‌دانید که ‏فرابورس، مشابه بازار بورس اوراق بهادار تهران عمل می‌کند و در آن اوراق بهادار خرید و فروش می‌شوند.‏

در عین حال فرصت های سرمایه گذاری‌ که در این شرکت برای سرمایه‌گذاری پیشنهاد می‌شوند، همگی در فرابورس وارد شده‌اند. به همین ‏دلیل می‌توانید به فعالیت دونگی همچون بورس کالا با امنیت و اعتماد نگاه کنید.‏

مهم‌ترین مزایای استفاده از کرادفاندینگ دونگی عبارت است از:‏

  • شفافیت در میزان بازدهی
  • ریسک پایین برای سرمایه‌گذاری ‏
  • دارای نهاد نظارت برای پیگیری نحوه مصرف سرمایه
  • دادن ضمانت پرداخت اصل سرمایه
  • بالا بودن پیش‌بینی سود
  • استفاده از سرمایه‌ها برای رشد و توسعه کسب‌ و کارها

سخن آخر

نقش بورس کالای ایران در اقتصاد و ایجاد تعادل در بازار قابل انکار نیست. به طوری که در ‏کنترل نوسانات و تنظیم بازار و آسانتر ‏کردن معاملات موثر است. اما از آنجا که این کارگزاری به شدت تحت تاثیر احساسات بازار و اخبار اقتصادی و سیاسی قرار ‏دارد، ریسک سرمایه‌گذاری را بالا می‌برد. به طوری که حتی ممکن است اصل سرمایه را نیز از دست بدهید. اما در روش ‏کرادفاندینگ برای پرداخت اصل سرمایه، ضمانت وجود دارد. همچنین سرمایه‌های جمع‌آوری‌شده برای توسعه مشاغل و کسب ‏و کارها مصرف می‌شود و در بلند مدت به رشد و توسعه اقتصاد کمک زیادی می‌کند.‏ مشاوره سرمایه گذاری را با ما تجربه کنید.

سوالات متداول

برای ورود به این بازار باید در سامانه سجاد ثبت نام کرده و سپس به سایت مراجعه و کارگزاری مورد نظر را انتخاب کنید. در نهایتد کد معاملاتی بورس کالا را نیز در این سامانه انتخاب کنید.

قانونمندی، شفافیت و ارتباط مستقیم با فروشنده یا تولید کننده و کشف قیمت در حین معاملات مهم ترین مزیت های بازار بورس نسبت به بازار سنتی است.

در این بازار معاملات فقط در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 الی 12:30 صورت می گیرد.

با توجه به نوع بازار و کالای مورد نیاز، بازه نوسان قیمت ها از قیمت پایه تا سقف رقابتی مشخص می شود و نظر نهاد قانونگذار هم روی آن تاثیر دارد.

اولین مرحله برای شروع معاملات در بورس اینست که فرم ثبت سفارش خود را نزد یک کارگزار تکمیل و برای پذیره نویسی و خرید سهام اقدام کنید.

تسویه معامله در این بازار بعد از بررسی مدارک صورت می گیرد که حداکثر تا ساعت 15:30 روز قبل از عرضه، موافقت یا مخالفت خود با عرضه کالا به بورس و کارگزار مربوطه است.