تعریف ریسک پذیری چیست؟ آیا شما یک فرد ریسک پذیر هستید؟

ریسک پذیری مفهومی است که یک سرمایه گذار باید به خوبی با آن آشنا باشد. ریسک‌پذیری به معنای انتخاب پر خطر نیست، بلکه پذیرش ریسک بدین معنی است که شما توانایی شناخت، انتخاب و مدیریت ریسک به شکل منطقی را داشته باشید. ریسک در لغت به معنای احتمال خطر است، که از آن در مفاهیم و ابعاد مختلف زندگی می توان استفاده کرد. در واقع ریسک یکی از تبعات قدرت انتخاب محسوب می شود. به طور مثال شما انتخاب می کنید که امروز ده هزار تومان برای آینده خود سپرده گذاری کنید، این انتخاب بر اساس سودآوری احتمالی است که در ذهن شما قرار دارد، اما در کنار این سودآوری باید در نظر داشته باشید که این انتخاب شما به معنی قبل ریسک و خطر کاهش ارزش سرمایه طی مدت زمان سپرده گذاری است.

بنابراین به ازای هر انتخاب ما ریسک خاصی وجود دارد که گاهی متوجه آن هستیم و در بسیاری از موارد آن را نادیده می گیریم. همانطور که در مقاله "ریسک های سرمایه گذاری" عنوان کردیم، سرمایه گذار باید ریسک های موجود در مسیر سرمایه گذاری را بشناسد و آن را قبول کند. در کلام ساده تر ریسک پذیری اولین گام برای ورود به مسیر سرمایه گذاری محسوب می شود.

فهرست مطالب:

• ریسک‌پذیری بر اساس مفاهیم
  • شناخت سود و زیان (شناخت ریسک)
  • ریسک پذیری در تصمیم‌گیری بر اساس شخصیت فردی
  • ریسک پذیری در دل ریسک های کلان
• همه ریسک پذیری دارند!
• عوامل موثر بر ریسک پذیری اقتصادی
  • انواع ریسک های سرمایه گذاری و اقتصادی
  • عوامل تعیین کننده ریسک‌پذیری در سرمایه گذاری
• کرادفاندینگ چیست؟
• اهمیت ریسک پذیری و سخن پایانی

ریسک‌پذیری بر اساس مفاهیم

ریسک پذیری دقیقا چیست؟ گاهی به نظر ما فرد ریسک پذیر کسی است که از هیچ چیزی نترسد و بدون تفکر شروع به حرکت کند! در واقع معنای ریسک و پذیرش آن برای غالب افراد جامعه به شکلی معنی شده است که ریسک پذیری به معنای شجاعت است!! اما واقعیت چیز دیگری است و از نظر علمی و عملی می توان ویژگی‌های ریسک پذیری را به شکل دیگری تعریف کرد.

شناخت سود و زیان (شناخت ریسک)

اولین گام و ویژگی ریسک‌پذیری این است که فرد بتواند ریسک را به درستی شناسایی کند. می دانید بیشترین علت ترس ما از محیط هایی مانند بازار سرمایه، یک محیط جدید شغلی و ... چیست؟ علت اصلی این ترس این است که بسیاری از ما نمی دانیم چه خطراتی ممکن است در این محیط ها وجود داشته باشد.

درست مانند کسی که بخواهد وارد اتاق تاریکی شود و می ترسد، ما نیز زمانی که ندانیم محیطی که پیش روی ما قرار دارد از چه طول و عرضی برخوردار است و چه خطراتی می تواند در آن جا وجود داشته باشد، از عمل کردن می ترسیم و علت این که بسیاری از افراد جامعه دور از این حوزه قرار گرفته اند دقیقا همین مسئله است.
بنابراین اولین گام برای کسب مهارت ریسک پذیری، شناخت خطرات و ارزیابی درست آن است. به طور مثال باید بدانید که در هر سرمایه گذاری با چه خطرات و زیان هایی ممکن است رو به رو شوید. شناخت و قبول این خطرات پذیرش ریسک برای شما ساده تر و منطقی تر خواهد شد.

بیشتر بخوانید: بهترین سرمایه گذاری با سود بالای 30 درصد چیست؟

ریسک پذیری در تصمیم‌گیری بر اساس شخصیت فردی

بعد دیگر ویژگی ریسک پذیری را می توان در شخصیت افراد جست و جو کرد. همه افراد جنگجو به دنیا نمی آیند و همه افراد در جامعه دوست ندارند خودشان را در موقعیت های پرخطر قرار دهند. از این رو روحیه افراد و شناخت آن می تواند از جمله ابعادی باشد که باید در مسئله ریسک و پذیرش آن توجه کرد. برخی از افراد این توانایی را دارند که هیجان های لحظه ای را تحمل کنند و به نوعی از این هیجان ها لذت می برند. آن ها دوست دارند که خودشان را وارد چالش های مختلف کنند و از این که بتوانند این چالش ها را با موفقیت به اتمام برساند به شدت احساس رضایت می کنند.

بیشتر بخوانید: مدیریت ریسک چیست؟ دلایل اهمیت و مراحل مدیریت کردن ریسک

در مقابل بسیاری از افراد در جامعه وجود دارند که عملا از چالش و خطرات مربوط به آن دوری می کنند. این دست از افراد دوست دارند زندگی آرام با درآمدی مشخص داشته باشند. این نوع از افراد کسب درآمد معمولی را برای آرامش حاصل از آن را نسبت به درآمد های بالاتر ترجیح می دهند.

نکته ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که گروه دوم نیز در جایگاه خودشان ریسک پذیری داشته و دارند. در واقع در هر صورت انسان در طول زندگی مخیر به انتخاب است و این انتخاب است که ریسک را در پی دارد. بنابراین نمی توان گفت که گروه دوم به طور کلی ریسک پذیر نبوده و احتمالا در بازارهای مالی هیچگاه حضور نخواهند داشت. بلکه بهتر این است که بگوییم گروه دوم بر اساس شرایط روحی و اخلاقی که دارند دوست دارند در موقعیت های مالی کم ریسک و مطمئن تر حضور داشته باشند. این مفهوم یک اصل بسیار مهم ریسک‌پذیری در سرمایه‌گذاری محسوب می شود.

ریسک پذیری در دل ریسک های کلان

مسئله دیگری که در خصوص تعریف ریسک پذیری می تواند بسیار تاثیرگذار بوده و باید آن را به عنوان یکی از ویژگی ها و انواع مختلف ریسک بپذیریم، ریسک های کلان یا سیستماتیک است. بگذارید کمی ساده تر و با ذکر یک مثال این مسئله را توضیح دهیم. همه ما مردم جامعه به سبب این که تحت یک اقتصاد کلان واحد زندگی می کنیم و طبق دستورات و رفتارهای یک دولت و یک حکومت عمل می کنیم می توانیم اینگونه بگوییم که همه ما به صورت یکسان تحت یک نوع ریسک کلی و غیر قابل تغییر هستیم.

افزایش یا کاهش دلار، قیمت بازار و ده ها حالت دیگر اقتصادی همه و همه به صورت یکسان در جامعه رخ می دهد، اما تاثیر این ریسک در افراد مختلف می تواند گوناگون باشد. بنابراین دو مفهوم کاملا جدا از هم در این خصوص وجود دارد، اول این که ریسک سیستماتیک برای همه به صورت یکسان وجود دارد اما تاثیر این ریسک یکسان نیست.

بیشتر بخوانید: آشنایی با مدیریت ریسک در بازارهای مالی و سرمایه

یکی از اصلی ترین مفاهیم روانشناسی ریسک‌پذیری دقیقا همین است که شما ریسک های سیستماتیک و کلی جامعه خودتان را بشناسید و سعی کنید بر اساس این ریسک ها اقدامات بعدی خود را مدیریت نمایید. شما نمی توانید نوسان دلار یا طلا را مدیریت کنید و هر کاری که انجام دهید به هر حال درگیر این مسائل خواهید بود. سرمایه گذار یا فردی در این جامعه برنده است که اولا ارزیابی ریسک پذیری بالایی داشته باشد و قبول کند که ریسک های سیستماتیک وجود دارد، دوما این فرد توانایی استفاده از این ریسک ها و سودآوری را داشته باشد.

به طور مثال یک اقتصاد نوسانی می تواند بهترین فرصت برای سرمایه گذاری های کوتاه مدت باشد، این روندی است که یک فرد ریسک پذیر به خوبی می تواند آن را پیاده کند.

بیشتر بخوانید: محاسبه سود سپرده بانکی

همه ریسک پذیری دارند!

مسئله مهمی که باید بدانید این است که بر اساس تعاریف و ویژگی های گفته شده به نوعی در جامعه همه ریسک پذیری را دارند و کم تر کسی را می توان پیدا کرد که به طور کامل از ریسک گریزان باشد. کسی که توانایی قبول ریسک نداشته باشد عملا بدین معنی است که توانایی انتخاب کردن ندارد. این فرد یک انسان خنثی است که هر چیزی را می تواند قبول کند و از انتخاب به تنهایی می ترسد.

بنابراین اگر دست به انتخاب می زنید و می توانید عواقب انتخاب خودتان را بپذیرید شما یک انسان ریسک پذیر هستید و این مهم ترین نشانه برای کشف این مسئله محسوب می شود. اما نکته ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که همه انسان ها در تمامی جنبه های زندگی قدرت ریسک‌پذیری یکسانی ندارند. یعنی ممکن است شما در بعد اقتصادی ریسک پذیر باشید اما نتوانید در حوزه فرهنگی یا اجتماعی به خوبی عمل کنید.

بیشتر بخوانید: صفر تا صد مدیریت ریسک و سرمایه در فارکس + توصیه های مهم

ممکن است ریسک پذیری در کسب و کار را به درستی انجام دهید اما نتوانید در زندگی شخصی و زناشویی خودتان دست به انتخاب و تصمیم‌گیری بزنید. این مهم ترین نکته ای است که در خصوص سنجش ریسک‌پذیری است. بنابراین اگر می خواهید بدانید که تا چه اندازه آدم ریسک پذیری هستید باید به انتخاب های خودتان در جنبه های مختلف زندگی نگاه کنید. ما در ادامه مزایا و معایب ریسک پذیری در تنها از جنبه اقتصادی مورد بررسی قرار می دهیم.

عوامل موثر بر ریسک پذیری اقتصادی

ریسک پذیری در دنیای اقتصاد مفهومی کاملا متفاوت نسبت به سایر ابعاد زندگی دارد. همانطور  که عنوان کردیم شما می توانید در مقاله "ریسک های سرمایه گذاری" با انواع ریسک در حوزه اقتصاد به خصوص سرمایه گذاری آشنا شوید و بدانید که با هر کدام از این ریسک ها چگونه می توان مقابله کرد.

با این حال بهتر است در این جا بخشی از ریسک های اقتصادی و سرمایه گذاری را مرور کرده تا بر اساس آن عوامل موثر بر ریسک پذیری و اهمیت آن را به خوبی درک کنیم.

انواع ریسک های سرمایه گذاری و اقتصادی

در زبان ساده و صریح سه نوع ریسک در هر نوع سرمایه گذاری وجود دارد که عبارتند از:

•  ریسک کاهش میزان سرمایه
• ریسک کاهش ارزش سرمایه
• ریسک حبس سرمایه

در هر معامله یا سرمایه گذاری اقتصادی شما با این سه نوع ریسک رو به رو هستید. شاید بتوان آن ها را به حد معقول کاهش داد و یا بتوان یک یا دو مورد از آن را حذف کرد اما باید در نظر داشته باشید که امکان از بین بردن کامل تمامی ریسک ها وجود ندارد. در کلام ساده تر اصل اساسی در دنیای اقتصاد ریسک پذیری است و نمی توان موقعیتی را کشف کرد که بدون ریسک بتواند سودآوری داشته باشد.

بهترین نمونه این مسئله را می توان در سپرده های بانکی مشاهده کرد. در مسیر سپرده گذاری بانکی اصل سرمایه کاهش پیدا نمی کند و شما می توانید در پایان دوره اصل و سود سرمایه خود را به دست بیاورید، اما آیا ارزش سرمایه (قدرت پول) در پایان دوره برابر با شروع دوره سرمایه گذاری است؟

بیشتر بخوانید: مدیریت ریسک مالی چیست و چه اهمیتی جهت جلوگیری از ضر دارد 

با تورم سالانه 40 درصد، سود دهی 25 درصد سالانه بانکی نمی تواند ارزش سرمایه شما را حفظ کند. بنابراین در این سپرده گذاری عملا با ریسک کاهش ارزش سرمایه در پایان دوره رو به رو هستیم. علاوه بر آن در این مدت سرمایه گذاری، سرمایه شما در اختیار بانک قرار دارد و نمی توانید از آن در موقعیت های مختلف اقتصادی بهره مند شوید. با توجه به این مثال ساده می توان گفت که عملا در هیچ موقعیت اقتصادی و سرمایه گذاری امکان حذف ریسک وجود ندارد.

عوامل تعیین کننده ریسک‌پذیری در سرمایه گذاری

حال که به صورت مختصر ریسک را تعریف کردیم و دانستیم در دنیای اقتصاد ریسک چگونه تعریف می شود، می توان عوامل تعیین کننده ریسک پذیری و اهمیت آن را مورد بررسی قرار داد. در ریسک پذیری اقتصادی باید سعی شود سه نوع ریسک کاهش ارزش سرمایه، کاهش میزان سرمایه و حبس سرمایه در هر موقعیت اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد.

با تعیین درصد هر کدام از ریسک های گفته شده سرمایه گذار تشخیص می دهد که برای مقابله با مجموع این ریسک ها چه کند و چگونه آن ها را به اندازه معقول کاهش دهد. این کاهش ریسک و قبول آن بر اساس ابزارها و عوامل مختلفی صورت می گیرد که یک به یک بررسی می کنیم.

استراتژی در سرمایه گذاری

اهمیت استراتژی و استفاده از آن در دنیای اقتصاد به اندازه ای است که گفته می شود عدم داشتن استراتژی به معنای شکست صد در صد در اقتصاد است. استراتژی در اقتصاد و سرمایه گذاری به نوعی به معنای همان مدیریت ریسک است.

شما به واسطه داشتن استراتژی سعی می کنید شرایطی را ایجاد کنید که ریسک کمتری در مجموع سرمایه گذاری شما اتفاق بیافتد. به طور مثال استراتژی شما در سرمایه گذاری استفاده از موقعیت های میان مدت است و در این سرمایه گذاری سعی می کنید حد سود و حد ضرر مشخصی را قرار دهید. بنابراین اگر قرار باشد سرمایه شما از حدی مشخص کمتر شود از آن موقعیت خارج شده و ریسک کاهش میزان سرمایه را مدیریت می کنید و اگر قرار باشد سرمایه گذاری وارد بعد نوسانی شده با سودی مشخص از این موقعیت خارج می شوید. همه این ها بر اساس استراتژی و  ریسک پذیری در مدیریت سرمایه گذاری است که اتفاق می افتد.

ایجاد سبد سرمایه گذاری

سبد سرمایه گذاری یکی از مهم ترین ابزارها و عوامل افزایش ریسک پذیری است. بر اساس این مفهوم سرمایه گذار سعی می کند مجموعه سرمایه خود را در چندین موقعیت سرمایه گذاری قرار دهد، انتخاب این موقعیت ها به نحوی خواهد بود که مجموع ریسک سرمایه گذاری پایین باشد.

بیشتر بخوانید: چطور یک سرمایه گذاری کم ریسک و پر بازده داشته باشیم؟

به طور مثال ممکن است ده درصد از سرمایه در یک موقعیت بسیار پر ریسک قرار گرفته باشد. از این رو سرمایه گذار برای حفظ قدرت ریسک‌پذیری خود باید 20 درصد دیگر از سرمایه خود را وارد یک موقعیت کم ریسک با احتمال بازگشت سرمایه و سود آوری منطقی قرار دهد تا در صورت زیان در موقعیت پر ریسک سرمایه کاهش پیدا نکند.

از طرف دیگر در هر سبد سرمایه گذاری معمولا درصدی از سرمایه به صورت آزاد قرار می گیرد تا ریسک حبس سرمایه از بین برود و یا در موقعیت کمتری قرار بگیرد. همه این موارد در کنار یکدیگر نشان می دهد که تا چه اندازه داشتن یک سبد سرمایه گذاری بر اساس استراتژی منطقی می تواند قدرت ریسک پذیری را افزایش دهد.

انتخاب درست موقعیت های سرمایه گذاری

یکی از عوامل ریسک پذیری و موفقیت را می توان انتخاب درست و به هنگام موقعیت های سرمایه گذاری دانست. در کلام ساده تر بازار بورس و سرمایه در همه ماه های سال نمی تواند سودآوری خوبی داشته باشد. بازار طلا و سکه ممکن است برای مدت ها در خواب زمستانی باشد و عملا چندان سودآوری نکند. بازار مسکن بر اساس تحلیل ها ممکن است هر چند سال یک بار بیدار شده و شروع به حرکت کند.

بنابراین انتخاب درست موقعیت سرمایه گذاری در زمانی مناسب می تواند انعطاف‌پذیری فرد را افزایش داده و موجب کاهش ریسک و افزایش سودآوری آن شود. از طرف دیگر برخی از این موقعیت ها بر اساس ارزیابی های صورت گرفته کمتر تحت تاثیر ریسک های سیستماتیک و کلان قرار دارند و می تواند اصل و سود سرمایه را به شکل بهتری مدیریت کنند.

بیشتر بخوانید: آشنایی با اصول مدیریت ریسک در سرمایه گذاری

مسئله ای که وجود دارد این است که انتخاب موقعیتی که بتواند در تمامی مدت سال روند خاص خودش را حفظ کند و امکان مدیریت و افزایش ریسک پذیری را برای سرمایه گذار فراهم کند کار چندان ساده ای نیست. چرا که چنین موقعیت هایی در سراسر جهان به تعداد زیادی وجود ندارد. کرادفاندینگ بر اساس اعطای وام را می توان یکی از موقعیت هایی دانست که می توان در هر سبد سرمایه گذاری به عنوان عامل کاهش ریسک و ایجاد سودی منطقی از آن استفاده کرد.

کرادفاندینگ چیست؟

کرادفاندینگ در لغت به معنای سرمایه گذاری جمعی است، یعنی بر اساس این مفهوم تعدادی از سرمایه گذاران در کنار یکدیگر جمع شده و سرمایه مورد نیاز یک شرکت یا کسب و کار را تامین می کنند. اگر این تامین سرمایه از طریق خرید سهام صورت بگیرد به آن بازار بورس و سهام گفته می شود.

اما نوع دیگری از کرادفاندینگ وجود دارد که به آن تامین مالی جمعی از طریق اعطای وام گفته می شود. در این روش مجموعه سرمایه گذاران در کنار یک دیگر نقش یک بانک را بازی کرده و مجموع سرمایه می تواند به عنوان یک وام در اختیار شرکت سرمایه پذیر قرار بگیرد.

در این روش سهام شرکت به صورت کامل در اختیار همان شرکت باقی می ماند و از طرف دیگر سرمایه گذاران با از بین رفتن ریسک کاهش میزان سرمایه در پایان دوره قطعا به اصل سرمایه خود دسترسی خواهند داشت. از طرف دیگر شرکت در طرح اقتصادی که ارائه می کند مشخص می کند چه میزان سودآوری در صورت تحقق اهداف ایجاد می شود که این سود در پایان دوره نیز به سرمایه گذاران تعلق دارد.

کراد فاندینگ در ایران

مسئله مهمی که در خصوص کرادفاندینگ بر اساس اعطای وام وجود دارد این است که مانند بازار بورس و سهام مکانی متمرکز برای تجمیع سرمایه ها و سرمایه گذاران نیاز دارد اما این مرکز در هیچ کجای جهان به صورت دولتی یا حکومتی ایجاد نشده است. اینجاست که شرکت های خصوصی به عنوان واسط سعی می کنند مجموع سرمایه گذاران را در کنار یک دیگر قرار داده و مجموع این سرمایه ها را در اختیار شرکت های سرمایه پذیر قرار دهند.

بیشتر بخوانید: راهنمای جامع سرمایه گذاری بلند مدت + ریسک ها و مزایا

در ایران این نوع سرمایه گذاری توسط پلتفرم دونگی صورت می گیرد، این پلتفرم معتبر و قوی توانسته با تجمعی سرمایه گذاران متعدد روند تامین مالی شرکت های مختلف را چند برابر سریع تر کند. همچنین دونگی با ارائه نوآوری های متعددی مانند عدم دریافت کارمزد، ارائه ضمانت های مختلف مبنی بر بازگشت اصل سرمایه و در برخی از طرح ها ضمانت انجام تعهدات باعث شده است سرمایه گذاری در این مسیر ریسک کمتری داشته باشد.

اهمیت ریسک پذیری و سخن پایانی

ریسک‌پذیری به شما این قدرت را می دهد که بتوانید به خودتان حق انتخاب دهید. داشتن توانایی قبول ریسک و مدیریت آن در تمامی ابعاد می تواند از شما یک انسان موفق بسازد که یکی از مهم ترین این ابعاد را می توان مسئله اقتصاد و سرمایه گذاری دانست.

مادامی که شما توانایی انتخاب و شروع سرمایه گذاری ندارید نمی توانید انتظار کسب موفقیت های مالی خاصی هم از خود داشته باشید. بالا بردن توان ریسک پذیری البته به صورت منطقی و بر اساس عوامل و ابزارهای گفته شده در این مقاله نه تنها می تواند شما را در مسیر درست سودآوری قرار دهد، بلکه می تواند کاری کند که خلاقیت شما از ابعاد مختلف به خصوص در حوزه اقتصادی گسترش پیدا کند. وقتی نترسید و شروع به راه رفتن کنید، احتمالا مسیرهای جدیدی را کشف خواهید کرد و این همان رمز موفقیت در زندگی و سرمایه گذاری است.