سبد سرمایه گذاری چیست و چه مزایای دارد؟

سبد سرمایه گذاری یا همان پرتفوی ابزاری است که هر سرمایه گذاری به واسطه آن می تواند استراتژی خود را راحت و دقیق تر پیاده کند. از جمله مهم ترین مزایای یک سبد سرمایه گذاری مناسب این است که امکان مدیریت ریسک را به شما می دهد. سبد سرمایه گذاری را شاید بتوان کمی فراتر از یک ابزار دانست، چیزی که امروز بسیاری از سرمایه گذاران به آن نیاز دارند و عملا نمی توان در فضای اقتصادی و سرمایه گذاری ایران یا جهان بدون داشتن یک پرتفوی پیش رفت.

از این رو ما در این مقاله می خواهیم بدانیم سبد سرمایه گذاری چیست و چگونه می توان آن را ایجاد کرد؟ بنابراین در این مقاله دو مفهوم اصلی قرار است بررسی شود. اول این که باید بدانیم یک پرتفوی دقیقا چیست و از چه مفاهیمی ساخته شده است و دوم این که نحوه تشکیل سبد سرمایه گذاری چگونه است و بر اساس چه فاکتورهایی می توانیم یک سبد یا پرتفوی جذاب داشته باشیم.

فهرست مطالب:

• سبد سرمایه گذاری، مجموعه ای از سرمایه گذاری ها
• مزایای سبد سرمایه گذاری
• انواع سبد های سرمایه گذاری
• تفاوت سبد سرمایه گذاری و صندوق سرمایه گذاری
• ترکیب سبد سرمایه گذاری چگونه است؟
• ابزارهای سبد سرمایه گذاری
• کرادفاندینگ، موقعیتی کم ریسک اما با سود بالا
• دونگی، کرادفاندینگ در ایران

سبد سرمایه گذاری، مجموعه ای از سرمایه گذاری ها

سبد سرمایه گذاری یا پرتفوی یک مجموعه از سرمایه گذاری های مختلف محسوب می شود. در این سبد موقعیت های مختلف سرمایه گذاری قرار می گیرد و سود نهایی آن است که برای سرمایه گذار اهمیت دارد. در کلام ساده تر هدف از ایجاد یک سبد در سرمایه گذاری این است که سرمایه گذار بتواند با قرار دادن موقعیت های مختلف سرمایه گذاری در کنار یک دیگر امکان رشد و سودآوری برای مجموعه سرمایه خود ایجاد کند.

شناخت سبد سرمایه گذاری با یک مثال

بگذارید با یک مثال ساده این مسئله را با یک دیگر بررسی کنیم. فرض کنیم شما به عنوان یک سرمایه گذار دارای 1 میلیارد تومان سرمایه آزاد هستید که می خواهید با این سرمایه در موقعیت های مختلف مالی و سرمایه ای شروع به سرمایه گذاری کنید. دو استراتژی کلی برای سرمایه گذاری در این حالت می توان پیش بینی کرد:

1. سرمایه گذاری تمام سرمایه یا بخش قابل توجهی از آن در یک موقعیت سرمایه ای خاص
2. سرمایه گذاری جزء به جزء سرمایه (درصد به درصد) در موقعیت های مختلف مالی و سرمایه ای

در حالت اول سرمایه گذار با قبول یک ریسک نسبتا بالا وارد سرمایه گذاری می شود. در واقع سرمایه گذار با قرار دادن تمام تخم مرغ های خود در یک سبد این احتمال را ایجاد می کند که تمام سرمایه خود را از دست بدهد.

اما در حالت دوم سرمایه گذار با تقسیم سرمایه به بخش های مختلف و شروع به سرمایه گذاری در موقعیت های متفاوت می تواند سبد های مختلفی برای تخم مرغ های خود داشته باشد و احتمال از بین رفتن تمام سرمایه را کمتر کند.

بیشتر بخوانید: پرسودترین سرمایه گذاری در ایران؛ شناسایی بهترین سرمایه گذاری

مسئله ای که باید در خصوص پرتفوی و به طور کلی دنیای اقتصاد به آن توجه داشته باشید این است که همه چیز در این دنیا بر اساس مفاهیم ساده انتخاب و احتمال استوار است. شما قرار است در این دنیا انتخاب کنید و به ازای انتخاب هایی که انجام می دهید احتمال های مختلفی ایجاد می شود. هدف سرمایه گذار حرفه ای این است که انتخاب هایی داشته باشد که بتواند احتمال زیان را کاهش و احتمال سود را افزایش دهد.

حال با انتخاب گزینه اول، لزوما تمام سرمایه قرار نیست از بین برود اما این انتخاب احتمال زیان و از بین رفتن سرمایه را بسیار بیشتر می کند. در خصوص گزینه دوم نیز همین مسئله صادق است و استفاده از آن لزوما به معنای حفظ سرمایه نبوده و این احتمال وجود دارد که سرمایه اولیه از بین برود، تفاوتی که در گزینه دوم وجود دارد این است که انتخاب این گزینه می تواند احتمال از بین رفتن سرمایه یا زیان در سرمایه گذاری را کاهش دهد.

مزایای سبد سرمایه گذاری

در بالا به این سوال تا حدی پاسخ داده شد که چرا باید از سبد سرمایه گذاری استفاده کنیم و این سبد چه مزایایی می تواند برای ما داشته باشد. در حالت کلی می توان اینگونه گفت که اصلی ترین مزیت یک پرتفوی درست این است که باعث می شود ریسک سرمایه گذاری شما کاهش پیدا کرده و در موقعیت بهتری قرار بگیرد.

در کلام ساده تر شما با انتخاب و ترکیب موقعیت های مختلف سرمایه گذاری سعی می کنید احتمال زیان (ریسک) را کاهش دهید و آن را در حد منطقی حفظ کنید. به طور مثال شما تصمیم می گیرید با ده درصد سرمایه خود وارد یک موقعیت پر ریسک و پرنوسان شوید. با توجه به این که احتمال از بین رفتن این ده درصد از سرمایه بالاست شما می توانید با 20 درصد از سرمایه خود وارد موقعیتی شوید که می دانید ریسک کمتر و سود منطقی (پایین تر از حالت پر ریسک) با احتمال بالای بازگشت سرمایه دارد. بدین ترتیب در صورت از دست رفتن ده درصد از سرمایه، بازگشت سرمایه و سود موقعیت دوم می تواند تا حدودی زیان شما را جبران کرده و مجموعه سرمایه را در موقعیت مناسبی قرار دهد.

بیشتر بخوانید: طرح توجیهی چیست و چه اهمیتی دارد؟

بنابراین ما یک سبد سرمایه گذاری ایجاد می کنیم که بتوانیم مجموعه ریسک سرمایه گذاری را کاهش دهیم و آن را در حد مناسب حفظ کنیم. همچنین در خاطر داشته باشید که در هیچ کجای اقتصاد و در هیچ جای دنیا نمی توان ریسک را به صفر رساند. کمترین ریسکی که هر موقعیت سرمایه گذاری می تواند داشته باشد ریسک حبس سرمایه است. یعنی هر موقعیت سرمایه گذاری می تواند شما را از ورود به موقعیت بهتر سرمایه گذاری دور نگه دارد. این در حالی است که دو ریسک کاهش ارزش و کاهش میزان سرمایه را در نظر نگرفته ایم. 

انواع سبد های سرمایه گذاری

سبد سرمایه گذاری بر اساس نوع ترکیبی چیده شده می تواند ریسک پذیری های مختلفی داشته باشد. به طور مثال یک سبد ممکن است توان تحمل درصد ریسک 20 درصد را داشته و سبدی دیگر با احتمال ریسک 40 درصد چیده شده باشد.

در کلام ساده تر چیدمان پرتفوی نشان می دهد که هدف سرمایه گذار در این سبد چیست و بر اساس این چیدمان چه ریسکی را متحمل می شود. بر این اساس می توان سه نوع چیدمان اصلی برای انواع سبد سرمایه گذاری در نظر گرفت:

• سبد سرمایه گذاری تدافعی: این نوع سبد را سرمایه گذاران زمانی استفاده می کنند که به دنبال سودآوری منطقی و نسبتا پایدار که  در بازه زمانی نسبتا طولانی ایجاد می شود هستند. در کلام ساده تر نوع چیدمان موقعیت های سرمایه گذاری در این سبد به شکلی خواهد بود که درصد ریسک مجموع سبد پایین بوده و احتمال کاهش ارزش و میزان سرمایه در آن پایین باشد. در این صورت سرمایه گذار به ازای ریسک کم، سود نسبتا پایینی را قبول می کند.
• سبد سرمایه گذاری تهاجمی: این نوع از پرتفوی زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که سرمایه گذار می خواهد در میان مدت یا در یک دوره کوتاه سود خوبی برای خود ایجاد کند. مسلما موقعیت هایی سودآور خواهد بود که ریسک بالاتری دارد و زمانی پرتفوی شما توان سودآوری بالا خواهد داشت که درصد بیشتری از سرمایه در این موقعیت های پر ریسک قرار بگیرد. معمولا سرمایه گذاران برای مدت طولانی یک سبد سرمایه گذاری تهاجمی ایجاد نمی کنند و صرفا در صورت مساعد بودن شرایط اقتصادی و سودآور بودن موقعیت های خاص این سبد را تشکیل می دهند.
• پرتفوی ترکیبی: لزوما قرار نیست که شما تدافعی یا تهاجمی عمل کنید. شما می توانید کمی ریسک پذیر باشید اما خطرناک رفتار نکنید. این همان کاری است که سرمایه گذاران حرفه ای برای ایجاد درآمدی پایدار از آن استفاده می کنند. سبدی که هم موقعیت پرریسک و هم موقعیت کم ریسک داشته باشد می تواند آینده خوبی هم برای سرمایه گذار خود ایجاد کند.

تفاوت سبد سرمایه گذاری و صندوق سرمایه گذاری

در بازارهای مالی و موقعیت های مختلف اقتصادی صندوق های سرمایه گذاری بسیار وجود دارد که کارکردی نزدیک به تعریف ما دارند. یعنی این صندوق ها با سرمایه گذاری در موقعیت های مختلف مالی و اقتصادی سعی می کنند مجموع ریسک را کاهش داده و سودآوری خوبی برای خود و سرمایه گذاران خود ایجاد نمایند.

بیشتر بخوانید: سبدگردانی چیست و چه مزایایی دارد؟

همچنین این صندوق ها مانند پرتفوی ها بر اساس ترکیب و نوع چیدمان به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند که از آن ها می توان به صندوق های درآمد ثابت (ریسک کم)، صندوق های سهام، صندوق های مختلط و ... اشاره کرد.

حال سوال اینجاست که چه تفاوتی میان سبدهای سرمایه گذاری با این صندوق ها وجود دارد؟ به نظر پاسخ کاملا واضح باشد! صندوق ها متولی ایجاد سبد از طریق مجموعه سرمایه جذب شده هستند و در پایان دوره سود حاصل از این سرمایه گذاری ها را میان سرمایه گذاران خود توزیع می کنند. این در حالی است که پرتفوی یک ابزار کاملا شخصی است و تمام در اختیار سرمایه گذار است.

نکته ای که وجود دارد این است که ممکن است در سبد سرمایه گذاری شما جایی هم برای استفاده از صندوق های سرمایه گذاری مختلف باشد. بنابراین خود این صندوق ها با وجود استفاده از استراتژی نزدیک به همان چیزی که عنوان کردیم به عنوان یک موقعیت سرمایه گذاری شناخته می شوند.

نکته دیگر این است که شما در پرتفوی خودتان اختیار کامل دارید و می توانید در موقعیت های مختلف نسبت به خرید و فروش اقدام کرده و عملا ترکیب سبد خود را تغییر دهید، اما این حقی نیست که برای شما در سبد های سرمایه گذاری در نظر گرفته شده باشد. شما تنها می توانید بر اساس چیدمان یک صندوق و اهدافی که دنبال می کند نسبت به سرمایه گذاری در آن تصمیم گیری کنید و هیچ اختیاری در روند چیدمان و یا تغییرات مربوط به آن نمی توانید داشته باشد.

ترکیب سبد سرمایه گذاری چگونه است؟

تا به اینجا دانستیم که یک سبد سرمایه گذاری یا پرتفوی به مجموعه ای از موقعیت های سرمایه گذاری گفته می شود که در کنار یک دیگر قرار می گیرد. به طور مثال ده درصد از سرمایه شما در یک سهام بورسی، ده درصد دیگر در طلا و 40 درصد سرمایه در بانک سرمایه گذاری شده است. همچنین شما تصمیم گرفته اید که 20 درصد سرمایه را به شکل آزاد حفظ کرده و 20 درصد مابقی سرمایه را وارد ریل بازار دلار و سرمایه گذاری های کوتاه مدت کنید. اما سوال مهم اینجاست که ترکیب پرتفوی چگونه تعیین می شود.  

پاسخ این سوال عمدتا به چند مفهوم اساسی بستگی دارد:

 اول این که زمینه فعالیت اقتصادی و سرمایه گذاری شما در تعیین این ترکیب تاثیر مستقیم دارد. این شما تنها در بازار بورس فعالیت می کنید یا این که همزمان می توانید در بازار بورس و فارکس و طلا حضور داشته باشید می تواند در ترکیب بندی سبد سرمایه گذاری تاثیرگذار باشد. به طور مثال اگر شما تنها در بازار بورس باشید، عمده پرتفوی شما را تنها سهام های بورسی تشکیل می دهد، اما اگر در بازارهای مختلف وارد شده باشید می توانید از سهم های بورسی، طلا و ... در سبد سرمایه گذاری خود استفاده کنید.

استراتژی شما تعیین کننده است. یعنی این هدف و ابزارهایی است که در اختیار شما قرار دارد نشان می دهد که چه نوع سبد سرمایه گذاری با چه چیدمانی می تواند کارایی خوبی برای شما داشته باشد.

بیشتر بخوانید: صندوق درآمد ثابت چیست + نحوه فعالیت، مزایا و معایب

یادتان باشد که دنیای اقتصاد بر اساس روحیه انسان ها طراحی شده است، بنابراین شخصیت و روحیه خودتان را بشناسید و سعی کنید بر اساس شخصیت خودتان ترکیب پرتفوی را بچینید. برخی از ما شخصیت ریسک پذیری داریم و برخی دیگر با هیجانات بازار کنار نمی آییم. حال اگر برخلاف شخصیت خودمان چیدمانی داشته باشیم، این اختلاف باعث می شود که سبد ما دچار تغییرات مداوم شده و عملا سودآوری آن دیده نشود.

ابزارهای سبد سرمایه گذاری

برای داشتن بهترین سبد سرمایه گذاری باید ابزارهای ساخت آن را هم بشناسیم. شناخت بازار های مختلف، استفاده از موقعیت های سرمایه گذاری گوناگون و سعی در مدیریت ریسک می تواند مهم ترین ابزارهای ما برای داشتن یک پرتفوی قوی است.

شناخت حجم سرمایه

اولین ابزار ما در ایجاد یک پرتفوی، شناخت دقیق حجم سرمایه است. در کلام ساده تر شما باید مشخص کنید که چه میزان سرمایه آزاد در اختیار دارید. سرمایه آزاد به سرمایه ای گفته می شود که اولا قابل تبدیل در مدت زمان کوتاه بوده و به عنوان یک سرمایه ضروری برای شما شناخته نشود.

به طور مثال ممکن است شما ده سکه به عنوان پس انداز داشته باشید، این ده سکه به عنوان یک سرمایه آزاد شناخته می شود چرا که به عنوان سرمایه تامین کننده هزینه های شما شناخته نشده و قابل تبدیل به پول نقد در مدت زمان کوتاه است. اولین کار در تشکیل و مدیریت سبد سرمایه گذاری این است که مشخص کنید چه میزان سرمایه در اختیار دارید، این کار چارچوب لازم برای طراحی یک پرتفوی قوی را به شما می دهد.

بیشتر بخوانید: منظور از اوراق گام چیست + مراحل خرید و معامله آن ها

 تجربه و تخصص

موقعیت ها را بر اساس تجربه و تخصص خودتان اولویت بندی کنید. به طور مثال اگر در بازار بورس و فارکس تجربه و تخصص خوبی دارید می توانید درصد بالایی از سبد سرمایه گذاری خود را به این بازارها اختصاص دهید، اما از سایر موقعیت ها غافل نشوید.

همیشه درصد کمی از سرمایه خود را برای کشف و آزمون موقعیت های جدید صرف کنید و درصد دیگری را همواره برای کاهش و مدیریت ریسک در سبد سرمایه گذاری استفاده کنید. بنابراین سه حالت بر اساس موقعیت های سرمایه گذاری ایجاد می شود:

• ·موقعیت هایی که در آن ها تجربه و تخصص داریم و برای افزایش بازدهی سبد سرمایه گذاری تاثیرگذار است.
• موقعیت هایی که قرار است کشف کنیم
• موقعیت هایی که ریسک و سود کمی دارند و می توانند برای کاهش ریسک سبد موثر باشند.

در خصوص دو موقعیت اول خودتان باید تصمیم گیری کنید و بر اساس تجربه و دانش خودتان یک سبد سرمایه گذاری موفق داشته باشید، اما سوال اصلی این است که چگونه می توان یک موقعیت کم ریسک برای سبد و پرتفوی خودمان پیدا کنیم؟

کرادفاندینگ، موقعیتی کم ریسک اما با سود بالا

پیدا کردن موقعیت کم ریسک با سودی منطقی در اقتصادهای مختلف مانند ایران کار چندان ساده ای نیست. در این نوع اقتصاد ها سپرده های بانکی یا صندوق هایی با درآمد ثابت به عنوان اولین و اصلی ترین گزینه های کم ریسک شناخته می شود، اما مسئله ای که وجود دارد این است که این دست از موقعیت ها توانایی سود دهی مناسب نداشته و عملا نمی توانند در پایا دوره ارزش سرمایه را حفظ کنند. 

در این میان مسیر نسبتا جدیدی وجود دارد که تحت عنوان کرادفاندینگ یا تامین مالی جمعی شناخته می شود. در این روش مجموع سرمایه های سرمایه گذاران در اختیار یک شرکت قرار می گیرد، در مقابل شرکت سرمایه پذیر تعهد می دهد که در پایان دوره اصل سرمایه را به سرمایه گذاران برگرداند. در واقع در این روش سرمایه گذاران سرمایه های خود را به شرکت سرمایه پذیر به عنوان وام قرض می دهند.

بیشتر بخوانید: کرادفاندینگ چیست؟ آنچه که در مورد تامین مالی جمعی باید بدانید

همچنین بر اساس تحقق اهداف شرکت تجاری، سود تحقق یافته در پایان دوره به سرمایه گذاران تعلق می گیرد. با توجه به این که شرکت ها به صورت مستقیم در بازارهای مالی حضور دارند عملا می توان گفت که در غالب موارد سود سالانه ایجاد شده می تواند بیش از 45 درصد باشد. این سودآوری غالبا بیش از درصد تورم بوده و بر این اساس می توان گفت که ارزش سرمایه در پایان دوره حفظ می شود. با توجه به تعهد بازگشت اصل سرمایه در پایان دوره و احتمال بالا سود دهی، می توان گفت که این روش ریسک کم و سود منطقی دارد که می تواند به عنوان یک گزینه بسیار مناسب برای کاهش یا مدیریت ریسک در سبد های سرمایه گذاری گنجانده شود.

دونگی، کرادفاندینگ در ایران

در ایران کرادفاندینگ بر اساس پلتفرم جامع و معتبری تحت عنوان دونگی امکان پذیر شده است. بر این اساس سرمایه گذاران می توانند در دونگی انواع طرح های اقتصادی مختلف بر اساس فاکتور هایی مانند دوره سرمایه گذاری، درصد سودآوری، نوع ضمانت و ... مورد بررسی قرار دهند.

همچنین دونگی از بهترین پلتفرم های کرادفاندینگ اعتبار سنجی های لازم را از این شرکت ها و طرح های ارائه شده توسط آن ها به عمل آورده و سرمایه گذار می تواند بدون هیچ تجربه یا تخصص خاصی در این حوزه عملا موقعیت هایی را انتخاب کند که بتواند ریسک سرمایه گذاری خود را کاهش داده یکی از مهمترین اصول مدیریت سبد سرمایه گذاری را انجام دهد.

نکته ای که باید در نظر داشته باشید این است که سرمایه گذاری در دونگی با حداقل یک میلیون تومان امکان پذیر است و در برخی موارد طرح هایی ارائه شده است که علاوه بر اصل سرمایه دارای ضمانت نامه های معتبر مبنی بر اجرای کامل تعهدات توسط شرکت می باشد. این ها همه در کنار یک دیگر باعث شده است که طرح های ارائه شده در دونگی تبدیل به یکی از مهم ترین گزینه ها در هر سبد سرمایه گذاری باشد.

از این رو شما در دونگی بیش از آن که سرمایه گذار تازه کار و یا بی تجربه پیدا کنید، با کسانی رو به رو خواهید شد که سال ها در حوزه های مختلف اقتصادی فعالیت داشته و با رقم های بسیار سنگین پا به این عرصه گذاشته اند. در ضمن اگر فکر می کنید در این مسیر نیاز به کمک یا راهنمایی دارید می توانید از مشاوره های رایگان دونگی بهره مند شوید.