مالیات سرمایه گذاری چیست؟ + انواع مالیات بر درآمد سرمایه گذاری

مالیات بر درآمد سرمایه گذاری یک موضوع مهم در حوزه مالی و اقتصادی است که هر فرد علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری، باید با آن آشنا باشد. این نوع مالیات به عنوان یکی از روش‌های مورد نظر دولت برای جمع‌آوری درآمد، مورد توجه است که به اکثر سرمایه گذاران اعم از افراد حقیقی و حقوقی تعلق می‌گیرد. با درک قوانین و ضوابط مربوط به مالیات بر عایدی سرمایه، می‌توانید به طور بهینه از مزایای مالیاتی استفاده کنید و همچنین از تخصیص مناسب منابع خود برای سرمایه گذاری استفاده نمایید. همچنین، آگاهی از موضوع مالیات سرمایه گذاری به شما کمک می‌کند تا از تحمل هرگونه جریمه یا مشکلات مالیاتی جلوگیری کنید.

• فهرست مطالب
• منظور از مالیات بر عایدی سرمایه چیست؟
  • تفاوت مالیات افزایش ارزش سرمایه گذاری با عایدی سرمایه
• زمان اجرای مالیات بر عایدی سرمایه
• انواع مالیات بر درآمد سرمایه گذاری
  • مالیات صندوق های سرمایه گذاری
  • مالیات سرمایه گذاری خارجی
  • مالیات بر درآمد سرمایه گذاری مسکن و املاک
• محاسبه مالیات بر درآمد سرمایه
• جمع‌بندی

منظور از مالیات بر عایدی سرمایه چیست؟

مالیات بر عایدی سرمایه یک نوع مالیات مستقیم است که بر سود حاصل از انتقال دارایی‌های غیرمولد تعلق می‌گیرد. به عبارت دیگر، افراد باید هزینه‌ای را به عنوان مالیات، برای سودی که از فروش سرمایه یا دارایی‌های خود کسب می‌کنند، پرداخت کنند.

برای مثال، فرض کنید چند سال قبل یک مسکن را با قیمت 100 میلیون تومان خریداری کرده‌اید و امروز ارزش آن به 700 میلیون تومان رسیده است. در این صورت، عایدی مسکن شما معادل 600 میلیون تومان خواهد بود. هنگام فروش این ملک، باید مالیات بر عایدی مسکن خود را پرداخت کنید.

تفاوت مالیات افزایش ارزش سرمایه گذاری با عایدی سرمایه

مالیات سرمایه گذاری و مالیات بر ارزش افزوده تفاوت‌هایی دارند که باید با آنها آشنا شوید. اگرچه این دو مالیات شباهت‌هایی هم دارند، اما ماهیت آن‌ها کاملا متفاوت است. مالیات بر ارزش افزوده یک نوع مالیات غیرمستقیم است که به ارزش افزوده‌ای که در فرایند تولید یا ارائه کالاها و خدمات ایجاد می‌شود، تعلق می‌گیرد. مصرف‌کننده با خرید کالا و خدمات (به طور مستقیم)، این نوع مالیات را پرداخت می‌کند.

بیشتر بخوانید: بهترین راه های تامین مالی استارتاپ در ایران

در عوض، مالیات بر درآمد سرمایه گذاری یک نوع مالیات مستقیم است که بر دارایی‌هایی تعلق می‌گیرد که مالکان آن‌ها هیچ ارزش افزوده‌ای ایجاد نکرده‌اند و تنها از طریق انتقال این دارایی‌ها سود می‌کنند. به عبارت دیگر، تمامی دارایی‌هایی که در زنجیره تولید تا عرضه واقع نشده و بدون هیچ تغییر یا ارزش افزوده‌ای منتقل می‌شوند، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه هستند.

زمان اجرای مالیات سرمایه گذاری

مالیات بر سود سرمایه گذاری فقط در صورتی بر دارایی‌های شما اعمال می‌شود که آنها را به فروش برسانید و از آنها سود کسب کنید. تا زمانی که دارایی را در اختیار دارید، مالیاتی بر آن اعمال نمی‌شود. به طور خلاصه، تمام دارایی‌هایی که از طریق معامله‌گری سود کسب می‌کنید، مشمول این نوع مالیات می‌شوند. 

مالیات سرمایه گذاری اغلب بر عایدی مسکن و سهام مربوط است. این مالیات برای افرادی در نظر گرفته شده است که با هدف کسب سود و سرمایه بزرگ از طریق انتقال دارایی‌ها بدون افزایش هرگونه ارزش، سهامی را خریداری می‌کنند. در این شرایط، دولت قانونا می‌تواند بر اساس عایدی که در سرمایه‌های آنها ایجاد می‌شود، مالیات بگیرد.

بیشتر بخوانید: بهترین روش سرمایه گذاری برای کارآفرینی در ایران

در طرح مالیات سود حاصل از سرمایه گذاری، معافیت‌ها به طوری طراحی شده‌اند که تقاضای مصرفی افراد در دارایی‌هایی مانند مسکن، خودرو، طلا و جواهرات، مشمول مالیات نشود. همچنین تعداد و میزان معافیت‌های این طرح به نحوی تعیین شده است که تعداد کمی از افراد جامعه مشمول مالیات می‌شوند. بر اساس شواهد آماری، کمتر از 5 درصد از افراد جامعه مشمول این نوع مالیات هستند.

انواع مالیات بر درآمد سرمایه گذاری

مالیات سرمایه گذاری در بورس اولین نمونه از این نوع مالیات است که باید با آن آشنا باشید. به یاد داشته باشید که با توجه به تصویبات قانون تجارت و قانون مالیات‌های مستقیم، شرکت‌های فعال در ایران ملزم هستند که هر سال 25 درصد از سود خود را به عنوان مالیات شرکت سرمایه گذاری به دولت پرداخت کنند. اما سود حاصل از سرمایه‌گذاری در بورس برای سرمایه‌گذاران معاف از مالیات است. به عبارت دیگر، سهام‌داران شرکت‌ها نیازی به پرداخت مالیات مضاعف برای سودی که از شرکت دریافت می‌کنند ندارند. زیرا شرکت‌های سهامی قبل از تقسیم سود، مالیات آن را پرداخت می‌کنند.

در بازار بورس و فرابورس، انجام معاملات با مالیات همراه است. این مالیات در کارمزد معاملات گنجانده شده است و نرخ آن 0.005 است. مقدار مالیات معاملات در بورس در مقایسه با دیگر بازارها به عنوان یک عدد بسیار کوچک در نظر گرفته می‌شود.

مالیات صندوق های سرمایه گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال در بازار سرمایه، از جمله صندوق‌های با درآمد ثابت، مختلط، سهامی و طلا، تنها گزینه‌ای هستند که معاف از مالیات سود و معاملات هستند. بر اساس ماده 143 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی، سود حاصل از سرمایه‌گذاری در واحدهای صندوق معاف از مالیات است. همچنین، معاملات صندوق‌ها از جمله صدور و ابطالی و قابل معامله در بورس (ETF) نیز معاف از مالیات هستند.

بیشتر بخوانید: پرسودترین سرمایه گذاری در ایران؛ شناسایی بهترین سرمایه گذاری های پرسود

قبلا اعلام شده بود که دولت برای اولین بار تصمیم گرفته است از سود سپرده‌های بانکی اشخاص حقوقی مالیات دریافت کند و صندوق‌های درآمد ثابت به عنوان یک شخص حقوقی، بخش زیادی از دارایی‌های خود را در سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری کند. اما نکته مهم این است که این صندوق‌ها از این قاعده معاف هستند و نیازی به پرداخت مالیات شرکت های سرمایه گذاری ندارند.

مالیات یکی از مسائل مهم برای کسب‌وکارها و افراد حقیقی است و سرمایه‌گذاری به عنوان یکی از ابزارهای مهم برای دستیابی به اهداف خرد و کلان، ابعاد مختلفی دارد که یکی از این ابعاد هزینه‌های مختلف آن است. زیرا بازده نهایی سرمایه‌گذار تحت تأثیر هزینه‌ها قرار می‌گیرد و مالیات بر درآمد سرمایه گذاری اهمیت ویژه‌ای برای اشخاص دارد. در نتیجه هر سرمایه‌گذار باید قبل از انتخاب دارایی مورد نظر برای سرمایه‌گذاری، به خوبی از قوانین آگاه باشد و بداند که هزینه‌هایی مانند مالیات (که نرخ بازدهی او را تحت تأثیر قرار می‌دهد)، چگونه محاسبه می‌شوند.

مالیات سرمایه گذاری خارجی

محاسبه درآمد سرمایه گذار خارجی که از طریق انعقاد قراردادهای «ساخت، بهره‌برداری و واگذاری» (BOT) در ایران سرمایه گذاری می‌کنند، از طریق دفاتر قانونی آنها انجام می‌شود. پس از کسر هزینه‌های قابل قبول، نرخ ثابت 25 درصد بر درآمد آنها اعمال می‌شود. شعب و نمایندگی‌های شرکت‌ها و بانک‌های خارجی که بدون داشتن حق انجام معامله، به بازاریابی و جمع‌آوری اطلاعات اقتصادی در ایران برای شرکت مادر اشتغال داشته و در ازای هزینه‌های خود از شرکت مادر وجوهی دریافت می‌کنند، مشمول مالیات سود سرمایه گذاری نخواهند بود. اما به طور کلی، نرخ مالیات برای همه نوع شرکت، از جمله شرکت‌های ایرانی و خارجی (شعب و نمایندگی‌ها)، 25 درصد است و به طور یکسان اعمال می‌شود.

مالیات بر درآمد سرمایه گذاری مسکن و املاک

مالیات بر عایدی مسکن، مالیاتی است که بر اساس مدت نگهداری مسکن پرداخت می‌شود. در سال اول معادل 40 درصد سود فروش، در سال دوم 37 درصد و در سال سوم 34 درصد از سود به عنوان مالیات پرداخت خواهد شد. از سال چهارم تا ششم نرخ مالیات به ترتیب 31، 28 و 25 درصد است. در سال‌های بعدی، نرخ‌ها به ترتیب کاهش پیدا می‌کند. هدف از این مالیات، مهار فعالیت‌های سوداگرانه در بخش املاک و سالم‌سازی بازار است. زیرا در ده سال اخیر، 77 درصد معاملات املاک، به قصد سرمایه‌گذاری بوده است.

محاسبه مالیات بر درآمد سرمایه

روش محاسبه و تعیین مالیات بر عایدی سرمایه را با چند مثال توضیح می‌دهیم تا درک بهتری از مسئله پیدا کنید. برای مثال، درآمد دریافتی از سرمایه تا 100 میلیون تومان معافیت مالیات بر درآمد سرمایه گذاری خواهد داشت، اما برای مقادیر بالاتر، نرخ مالیات تعیین می‌شود. مثلا از 100 میلیون تا 400 میلیون، نرخ 10 درصد، از 400 میلیون تا 1 میلیارد، نرخ 20 درصد و بالای 1 میلیارد، نرخ 30 درصد لحاظ می‌شود.

بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری حرفه ای چیست و یک سرمایه گذار حرفه ای چه می کند؟

در نظر داشته باشید که اگر از یک معامله سود 300 میلیون تومان و از یک معامله دیگر ضرر 100 میلیون تومان داشته باشید، برای سود خود از معامله اول (که 200 میلیون تومان است) مالیات باید پرداخت کنید. از سوی دیگر، اگر در یک بازه زمانی در همه معاملات خود ضرر داشته باشید، مبلغ ضرر در حساب مالیاتی شما ثبت خواهد شد و از سودهای بعدی شما کسر می‌شود. به عبارت ساده در دوره‌های بعدی، به اندازه ضرر در دوره فعلی، معافیت مالیاتی خواهید داشت.

جمع‌بندی

با توجه به اینکه حضور در بازارهای بزرگ سرمایه گذاری مستلزم شناخت مسائل مختلف و بعضا پیچیده است، ما خرید اوراق عرضه شده کسب‌وکارهای کوچک و متوسط را به شما پیشنهاد می‌کنیم. در اصل شما با استفاده از روش کرادفاندینگ، در یک سرمایه گذاری جمعی شرکت دارید و یا کمک به کسب‌و‌کارهای کوچک (بدون درگیری با دردسرهای مالیاتی و مواردی از این دست) سوددهی مناسبی را تجربه خواهید کرد. پلتفرم عرضه اوراق بهادار پُربازده دونگی با اخذ مجوز از سازمان فرابورس و تحت نظارت سبدگردان الگوریتم این شرایط را برای شما فراهم کرده تا بتوانید با بررسی دقیق طرح‌های تجاری، سرمایه گذاری امنی را تجربه کنید.