چگونه از پولمان سود حلال بگیریم؟ روش های سرمایه گذاری اسلامی و شرعی

آیا می خواهید از سرمایه خود، بدون اینکه وارد فعالیت های حرام شوید، سود به دست آورید؟ راهکار انجام سرمایه گذاری حلال ‏‏است تا دیگر نگران حرام بودن دستاورد خود نباشید. اما راه های سود شرعی ‏چیست و چطور می توان سرمایه گذاری ‏انجام داد؟ برای کسب سود حلال راه ها و روش های زیادی وجود دارند که از جمله باید به بورس، صندوق های درآمد ثابت، ‏کرادفاندینگ و تجارت مشروع اشاره کنیم. شما می توانید با رعایت اصول شریعت، سرمایه خود را افزایش دهید و حتی به ‏درآمد ثابت دوره ای هم برسید. اگر می خواهید با سرمایه گذاری اسلامی بیشتر آشنا شوید و بدانید که سود پول تا چند درصد حلال است، این مقاله از مجله دونگی را از دست ندهید.‏

فهرست مطالب:

• سود حلال چیست و چه معیارهایی دارد؟

• روش های سرمایه گذاری حلال و شرعی

• نکات مهم سرمایه گذاری شرعی ‏موفق

• اوراق اسلامی چگونه سود حلال می دهند؟

• مزایای سرمایه گذاری در دونگی و کسب سود حلال

• کلام آخر

سود حلال چیست و چه معیارهایی دارد؟

سود حلال به معنای درآمدی است که از راه انجام فعالیت های اقتصادی مشروع و مطابق با اصول شرع به دست آید. در فقه ‏اسلامی، هرگونه معامله یا فعالیت مالی باید بر پایه عدالت، رضایت طرفین و پرهیز از ظلم و اجحاف باشد. بنابراین سود حلال ‏زمانی حاصل می شود که بر مبنای کسب و کار واقعی (مثل تولید یا عرضه کالا و خدمات مشروع) باشد.‏

بر همین اساس معیارهای سود حلال عبارتند از:‏

• پرهیز از ربا یا بهره ثابت و تضمین شده

• وجود ریسک و مشارکت واقعی

• شفافیت و رضایت طرفین معامله

• مشروعیت موضوع معامله (بر روی کالاها و خدمات حلال)‏

• عدالت در تقسیم سود بین طرفین

در کنار این موارد نباید فراموش کنید که سود حلال با سود ربوی تفاوت دارد. به هر حال سود حلال بر پایه فعالیت واقعی، ‏مشارکت و پذیرش ریسک شکل می گیرد. اما سود ربوی بدون انجام فعالیت اقتصادی و فقط بر اصل سرمایه تضمین شده است و ‏نوعی اجحاف به حساب می آید.‏ همچنین باید گفت در سود حلال، رابطه میان طرفین مبتنی بر شراکت و همکاری است. اما در سود ربوی، یک طرف بدون ‏زحمت و مسئولیت، بهره قطعی دریافت می کند.‏

از جمله راه های سود شرعی ‏می توان به مشارکت در کسب وکار (مشارکت مدنی و مضاربه)، فروش اقساطی (مرابحه)، اجاره به ‏شرط تملیک و سرمایه گذاری در پروژه های حلال اشاره کنیم. این روش ها علاوه بر سودآوری، با اصول عدالت و شریعت ‏اسلامی هماهنگ هستند.‏

سود پول تا چند درصد حلال است؟

در فقه اسلامی، میزان سود پول به صورت درصد ثابت و قطعی مشخص نشده است؛ زیرا اصلِ تعیین سود بر پایه قرارداد و نوع ‏فعالیت اقتصادی استوار است و عدد و نرخ ثابت در تعیین سود حلال نقشی ندارد. در واقع آنچه مهم است مشروعیت ‏روش کسب سود است و مقدار آن مد نظر نیست. حدود شرعی سود پول در سرمایه گذاری اسلامی ‏براساس معیارهای زیر مشخص می شود:‏

• عدم ربا: اگر سود به صورت بهره تضمین شده و بدون پذیرش ریسک تعیین شود، ربا محسوب می شود و حرام است؛ حتی اگر ‏درصد آن بسیار پایین باشد.‏

• مبتنی بر قرارداد شرعی: سود حلال باید در قالب عقود اسلامی مانند مضاربه، مشارکت مدنی، مرابحه یا اجاره شکل بگیرد. در ‏این صورت، هر درصدی از سود که بر اساس توافق عادلانه و فعالیت واقعی حاصل شود، سود حلال خواهد بود.‏

• تناسب و عدالت: سود نباید به نحوی به دست آید که یک طرف معامله دچار ضرر غیرمنصفانه شود.

اگر برایتان سوال است که چطور مطمئن شویم سود حلال است، باید بررسی کنید که قرارداد بر پایه یکی از راه های سود شرعی ‏‏(مثل مضاربه یا مرابحه) تنظیم شده باشد. همچنین مطمئن شوید که سود تضمین شده و بدون ریسک  نیست و فعالیت اقتصادی ‏موضوع قرارداد مشروع و حلال است.‏ پیشنهاد ما این است که در صورت ابهام، از نظر مراجع دینی یا قوانین بانکداری اسلامی (مانند قراردادهای مصوب بانک مرکزی در ‏نظام بانکداری بدون ربا) استفاده کنید.‏

فتوای مراجع درباره سود و سرمایه

مراجع تقلید درباره سرمایه گذاری حلال ‏و راه های سود شرعی همگی بر یک اصل مشترک تاکید دارند: حلال بودن سود، مشروط به ‏رعایت ضوابط شرعی در قرارداد و پرهیز از رباست.‏

به طور کلی از نظر همه مراجع، ربا در هر شکلی، چه سود کم و چه زیاد باشد، حرام است. بنا به گفته آن ها سود حلال تنها در ‏صورتی مشروع است که در قالب عقود اسلامی مانند مضاربه، مشارکت، مرابحه، اجاره، جعاله و مانند آن انجام شود. بنابراین فعالیت ‏اقتصادی باید مربوط به کالای حلال و مشروع باشد و هرگونه درآمد ناشی از فعالیت حرام، باطل است.‏

در این باره به فتوای مراجع درباره سود و سرمایه ‏می پردازیم:‏

• آیت الله خامنه ای: سود بانک ها اگر در قالب قراردادهای شرعی و مصوب (مانند مضاربه و مرابحه) باشد، اشکالی ندارد. اگر قرارداد ‏صوری و صوری سازی باشد، حرام است.‏

• آیت الله سیستانی: سپرده گذاری در بانک ها اگر مشروط به سود نباشد و بانک از طرف سپرده گذار در معاملات شرعی سودآور فعالیت ‏کند، سود آن حلال است. در غیر این صورت ربا محسوب می شود.‏

• آیت الله مکارم شیرازی: اصل سود بانکی در نظام بانکداری اسلامی، با قراردادهای شرعی تنظیم شده است و در صورت رعایت واقعی ‏قرارداد، سود آن حلال است.‏

• آیت الله وحید خراسانی: هرگونه سود تضمین شده بدون قرارداد شرعی، ربا و حرام است. باید سرمایه گذاری در قالب عقود شرعی ‏واقعی باشد.‏

به طور کلی همه مراجع تقلید متفق القول هستند که سود در صورتی حلال است که در قالب قراردادهای شرعی و همراه با فعالیت ‏واقعی اقتصادی باشد. سود تضمینی، بدون مشارکت در ریسک، حتی با درصد اندک، ربا و حرام محسوب می شود.‏

روش های سرمایه گذاری حلال و شرعی

سرمایه گذاری حلال به معنای استفاده از سرمایه در فعالیت هایی است که مطابق با اصول شرع، عادلانه و بدون ربا باشند. در ‏سرمایه گذاری اسلامی اصل بر پرهیز از ربا، شفافیت در قرارداد و مشارکت واقعی در سود و زیان است. در ادامه به مهم ترین روش های سرمایه گذاری بدون ربا پرداخته ایم.‏

سرمایه گذاری در کرادفاندینگ

کرادفاندینگ یا تامین مالی جمعی یکی از جدیدترین روش های سرمایه گذاری اسلامی است. در این روش، سرمایه های خرد افراد ‏برای توسعه کسب و کارها و پروژه های واقعی اقتصادی (تولیدی یا خدماتی)، بر اساس قراردادهای شرعی همچون مضاربه یا ‏مشارکت جمع آوری می شود.

در کرادفاندینگ، سود از طریق درآمدزایی کسب و کارهای تولیدی و خدماتی تامین می شود و در واقع سرمایه برای تولید مستقیم ‏مصرف می شود. این روش نه تنها بازدهی بالایی (در مقایسه با سپرده بانکی و صندوق درآمد ثابت) دارد، بلکه شفافیت مالی و پرهیز ‏از ربا را نیز تضمین می کند.‏

سرمایه گذاری در بانکداری اسلامی و جایگزین های سپرده بانکی سودده

بانکداری اسلامی بر پایه عقود شرعی مانند مضاربه، مشارکت، مرابحه و اجاره بنا شده است. در این نظام، سود سپرده گذاران نه از ‏طریق بهره ربوی، بلکه با اجرا و توسعه پروژه های واقعی اقتصادی به دست می آید.‏ مهم ترین جایگزین های سپرده های سودده در بانکداری اسلامی عبارتند از:‏

• سپرده سرمایه گذاری مدت دار: بانک به وکالت از سپرده گذار، سرمایه را در پروژه های حلال به کار می گیرد.‏

• گواهی سپرده اسلامی (صکوک بانکی): اوراقی که بر پایه دارایی یا قرارداد واقعی منتشر می شوند.‏

• حساب های مضاربه ای: بانک با سرمایه سپرده گذار تجارت می کند و سود میان طرفین تقسیم می شود.‏

سرمایه گذاری در بورس اسلامی ‏و اوراق اسلامی

بورس اسلامی به بازاری گفته می شود که در آن خرید و فروش سهام شرکت هایی مجاز است که فعالیتشان مطابق با شریعت باشد. ‏برای مثال باید به صنایع تولیدی، خدماتی یا فناوری حلال اشاره کنیم. در این روش بازدهی سرمایه گذاری حلال ‏برای سهامداران از ‏طریق افزایش قیمت سهم یا تقسیم سود نقدی حاصل از فعالیت واقعی شرکت ها تامین می شود.‏

همچنین اوراق اسلامی، جایگزینی حلال برای اوراق قرضه ربوی است. این اوراق بر مبنای دارایی واقعی یا قراردادهای شرعی (مانند ‏اجاره، مرابحه یا مشارکت) منتشر می شوند و سود آن ها مشروع و مطابق با اصول سرمایه گذاری اسلامی است.‏

صندوق های سرمایه گذاری حلال

این صندوق ها هم یکی دیگر از روش های کسب سود حلال هستند و برای افرادی که به سرمایه گذاری غیرمستقیم تمایل دارند، ‏پیشنهاد می شوند. مدیران صندوق های سرمایه گذاری حلال، دارایی ها را در سهام و اوراق اسلامی، سپرده های بانکی شرعی و ‏پروژه های مجاز سرمایه گذاری می کنند.‏ مهم ترین مزایای سرمایه گذاری روی این صندوق ها عبارتند از:‏

• مدیریت حرفه ای سرمایه توسط متخصصان

• تنوع بخشی به پرتفوی و کاهش ریسک

• اطمینان از انطباق با معیارهای شرعی

• بازدهی متناسب با عملکرد واقعی بازار

کسب درآمد از طریق تجارت حلال

یکی از اصیل ترین راه های سرمایه گذاری حلال، ورود به تجارت در حوزه های مشروع است که عبارتند از:‏

• خرید و فروش کالاهای حلال (مواد غذایی، پوشاک و تجهیزات)‏

• ارائه خدمات مجاز (آموزشی، فناوری و بهداشتی)‏

• راه اندازی کسب و کارهای کوچک در حوزه های حلال

این شیوه علاوه بر سودآوری، باعث رونق اقتصادی و اشتغال زایی در جامعه نیز می شود و از منظر سرمایه گذاری اسلامی از ارزش ‏بالایی برخوردار است.‏

مقایسه انواع سرمایه گذاری های با سود حلال

انواع سرمایه گذاری حلال تفاوت ها و شباهت هایی دارند و در جدول زیر بین آن ها ‏یک مقایسه کلی انجام داده ایم.‏

نکات مهم سرمایه گذاری شرعی ‏موفق

سرمایه گذاری شرعی موفق به معنای کسب سود در چارچوب شریعت اسلامی و پرهیز از هرگونه ربا، ابهام و ظلم است. برای رسیدن ‏به این هدف، رعایت چند نکته کاربردی و اصولی ضروری است که عبارتند از:‏

رعایت قوانین شرعی سرمایه گذاری

مهم ترین اصل برای کسب سود حلال، توجه به قوانین شریعت اسلام است. پرهیز از ربا، شفافیت در قرارداد و مشروع بودن موضوع ‏سرمایه گذاری در شرع اهمیت زیادی دارد که برای سرمایه گذاری حلال باید به آن ها توجه داشته باشید. همچنین پذیرش ریسک و ‏مشارکت در سود و زیان برای هر دو طرف معامله اهمیت زیادی دارد تا در نهایت سود حاصل حلال باشد.‏

اهمیت مشاوره مالی اسلامی

دومین نکته مهم، دریافت مشاوره مالی اسلامی است که نقش مهمی در اطمینان از حلال بودن مسیر سرمایه گذاری دارد. مشاوران ‏متخصص می توانند بهترین روش های سرمایه گذاری حلال را متناسب با شرایط فردی معرفی کنند. همچنین بررسی قراردادها از نظر ‏شرعی به تخصص نیاز دارد که توسط مشاوران مالی اسلامی انجام می شود.

‏ سرمایه گذاری کوتاه مدت و بلندمدت حلال

شیوه هایی که برای سرمایه گذاری حلال انجام می شوند، از نظر مدت زمان قرارداد، شامل دو نوع بلندمدت و کوتاه مدت هستند. در ‏جدول زیر به مزایا و ویژگی های این دو شیوه پرداخته ایم.‏

طبق این تقسیم بندی، سرمایه گذاران باید بر اساس اهداف مالی خود، ترکیبی از سرمایه گذاری کوتاه مدت و بلندمدت را در نظر بگیرند تا هم از بازدهی مناسب و هم از امنیت سرمایه برخوردار شوند.

نحوه سرمایه گذاری مطمئن و شرعی

یکی دیگر از نکات مهم برای کسب سود حلال انتخاب روش سرمایه گذاری بر اساس عقود اسلامی معتبر (مانند مضاربه، مشارکت و ‏مرابحه) است. به طوری که باید مشروعیت فعالیت اقتصادی مورد نظر را بررسی کنید. اگر می خواهید در صندوق ها و نهادهای مالی ‏سرمایه گذاری کنید، باید از اعتبار و مجوز شرعی آن ها مطمئن شوید.‏ همانطور که گفتیم در این رابطه به مشاوره با کارشناسان مالی اسلامی هم نیاز دارید. در نهایت توصیه می کنیم از امضای قراردادهای ‏صوری و بدون فعالیت واقعی خودداری کنید.‏

اوراق اسلامی چگونه سود حلال می دهند؟

صکوک اسلامی یا همان اوراق اسلامی ابزاری مالی هستند که به عنوان جایگزین اوراق قرضه ربوی طراحی شده اند. این اوراق بر پایه ‏دارایی های واقعی یا عقود شرعی مانند اجاره، مرابحه، مشارکت و مضاربه منتشر می شوند. در نتیجه، سود آن ها از راه اصل پول به ‏دست نمی آید و ناشی از فعالیت اقتصادی واقعی است.‏

در این روش سرمایه گذاران با خرید اوراق، مالک بخشی از دارایی یا پروژه می شوند و سپس درآمد حاصل از فعالیت دارایی (مانند ‏اجاره یا فروش کالا) را دریافت می کنند. در پایان دوره، اصل سرمایه یا دارایی فروخته شده به آن ها بازگردانده می شود.‏

مهم ترین مزایای سرمایه گذاری بر روی اوراق اسلامی و سود حلال عبارتند از:‏

• مشروعیت کامل از نظر فقه اسلامی (بدون ربا)‏
• درآمد مطمئن و شفاف بر اساس فعالیت اقتصادی
• قابلیت معامله در بازار ثانویه
• ریسک کمتر نسبت به سهام

بازدهی سرمایه گذاری حلال

میزان سود یا بازدهی در سرمایه گذاری اسلامی به عملکرد واقعی فعالیت اقتصادی بستگی دارد. در این روش برخلاف سرمایه گذاری ‏ربوی که نرخ ثابت دارد، میزان سود بر اساس نتیجه فعالیت تعیین می شود. در واقع یکی از مهم ترین ویژگی های سرمایه گذاری ‏حلال کسب بازدهی در سطح متعارف است.

سرمایه گذاری های کم ریسک با بازدهی نزدیک به سپرده های بانکی (20 تا 30 درصد) برای حلال بودن سود اهمیت زیادی دارند. ‏برای مثال در سرمایه گذاری بلندمدت و میان مدت با سود متعارف باید به مثال های زیر اشاره کنیم:‏

• سرمایه گذاری های میان مدت: صندوق های مختلط و کرادفاندینگ
• سرمایه گذاری های بلندمدت: بورس اسلامی و مشارکت در پروژه ها

به خاطر داشته باشید در همه این موارد، اصل سود باید از فعالیت واقعی و مشروع حاصل شود و هرگونه تضمین قطعی خارج از ‏عقود شرعی، ربا و حرام خواهد بود.‏

جایگزین های سپرده بانکی سودده

برای افرادی که به دنبال سود مطمئن و شرعی مشابه یا بهتر از سپرده بانکی هستند، راه های سود شرعی ‏زیر را پیشنهاد می دهیم:‏

• اوراق اجاره اسلامی با سود دوره ای ثابت از اجاره دارایی ها
• اوراق مرابحه برای کسب سود از فروش اقساطی دارایی ها با قیمت مشخص
• صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت حلال
• گواهی سپرده خاص در بانکداری اسلامی
• سرمایه گذاری در پروژه های مشارکتی مثل کرادفاندینگ

مزایای سرمایه گذاری در دونگی و کسب سود حلال

در میانه بحث در مورد یکی از شیوه های حلال سرمایه گذاری به نام کرادفاندینگ صحبت کردیم. از آنجا که در این روش ‏سود متعارف است و سود بیشتری نسبت به اوراق اسلامی و سپرده های بانکی دارد، لازم دیدیم بیشتر به آن بپردازیم.‏

در روش کرادفاندینگ سرمایه های افراد برای توسعه کسب و کارهای کوچک و متوسط جمع آوری می شود. دونگی یکی از ‏مجریان کرادفاندینگ در کشور است که با مجوز شماره 98/5/108857 از سازمان فرابورس ایران و تحت نظارت سبدگردان ‏توسعه فیروزه فعالیت می کند.

مهم ترین عامل برتری دونگی در بین سایر تیم های کرادفاندینگ، اعتبار بالای این مجموعه است. از سوی دیگر این تیم فقط ‏برای توسعه کسب و کارهای زودبازده تولیدی و خدماتی سرمایه های لازم را جمع آوری می کند؛ بنابراین می تواند یک تضمین ‏برای پیش بینی کسب سود حلال باشد.

در این روش سرمایه گذاران می توانند سرمایه های خود را در پروژه های واقعی اقتصادی به کار بگیرند و در سود حاصل از آن ‏شریک شوند. کرادفاندینگ دونگی یکی از مصادیق نوین سرمایه گذاری حلال است و بر اساس مشارکت واقعی و بدون ربا ‏طراحی شده است.‏ مهم ترین مزایای سرمایه گذاری در طرح های پیشنهادشده دونگی عبارتند از:‏

• کسب سود حلال و شرعی
• شفافیت و نظارت قانونی
• امکان سرمایه گذاری با مبالغ کم
• تنوع پروژه ها و فرصت های اقتصادی
• حمایت از اقتصاد ملی و کارآفرینی
• ریسک کنترل شده سرمایه گذاری
• کسب درآمد ثابت و دوره ای

کلام آخر

سرمایه گذاری اسلامی و کسب سود حلال به طی کردن یک  مسیر امن و مشروع نیاز دارد که بتوانید بدون دغدغه سرمایه خود را ‏افزایش دهید. در این مطلب به راه های سود شرعی ‏پرداختیم و در مورد مزایای آن ها صحبت کردیم. همه این روش ها بر اساس ‏اصول شریعت و پرهیز از ربا طراحی شده اند که می توانید بر اساس شرایط و نیاز خود یکی از آن ها را انتخاب کنید.‏

در بین همه روش های سرمایه گذاری اسلامی ‏باید به کرادفاندینگ به عنوان یکی از بهترین شیوه های کسب سود حلال نگاه کنیم. در ‏این روش امکان مشارکت در سود و زیان واقعی پروژه ها برای سرمایه گذاران فراهم شده است. در کنار سرمایه گذاری در کرادفاندینگ ‏دونگی می توانید سپرده بانکی، صندوق های درآمد ثابت و یا اوراق اسلامی را نیز انتخاب کنید. البته این روش ها در مقایسه با ‏کرادفاندینگ سود کمتری دارند.‏ مشاوره سرمایه گذاری را با ما تجربه کنید.