بهترین روش افزایش سرمایه + مراحل، مزایا و معایب آن

اگر از سهامداران و فعالان بازار سرمایه هستید یا به اخبار این بازار علاقه دارید، احتمالا عبارت «افزایش سرمایه» به گوش شما خورده است یا در تحقیقات و مطالعاتی که در مورد این بازار داشته‌اید، آن را مشاهده کرده‌اید. این عبارت به‌ فرآیندی اشاره دارد که توسط شرکت‌ها انجام شده تا منابع مالی مورد نیاز خود را تامین کنند. اصلی‌ترین روش انجام این کار، ارائه و انتشار سهام شرکت در بازار و جذب سرمایه‌ گذار جدید از این طریق است اما راه‌های دیگری هم برای افزودن سرمایه وجود دارد که در این مطلب به توضیح آن‌ها می‌پردازیم. با ما همراه باشید. 

فهرست مطالب:

• افزایش سرمایه چیست؟
• انواع روش‌های افزایش سرمایه
• مزایا و معایب افزودن سرمایه 
• تاثیر افزایش سرمایه بر قیمت سهام
• مراحل افزایش سرمایه
• روش‌های رایج افزایش دادن سرمایه در ایران
• جمع‌بندی

افزایش سرمایه چیست؟

افزایش یا افزودن سرمایه به معنی اقداماتی است که توسط شرکت‌ها یا واحدهای تجاری، با هدف افزایش نقدینگی و تامین منابع مالی مورد نیاز انجام می‌شود. برای بالا بردن سرمایه شرکت از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که برخی از آن‌ها علاوه بر افزودن سرمایه، ساختار مالی شرکت را نیز بهبود می‌بخشند. 

روش‌های مختلفی برای افزودن سرمایه توسط شرکت‌ها وجود دارد که انتخاب براساس نوع و عملکرد شرکت متفاوت است. برای مثال شرکت‌هایی که زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند، این امکان را دارند که فرایند افزایش سرمایه را از طریق فروش سهام شرکت انجام دهند. در این روش شرکت بخشی از دارایی‌های خود را در قبال سهام میان متقاضیان خرید تقسیم کرده و از این طریق به کسب سود مورد نیاز می‌پردازد. 

شرکت‌ها این روش را زمانی استفاده می‌کنند که نیاز به آورده نقدی برای مجموعه داشته باشند، در غیر این صورت، روش‌های دیگری برای افزودن سرمایه‌ وجود دارد که بدون تقسیم سود و دارایی‌ها، نقدینگی مورد نیاز را تامین می‌کند. انتخاب بهترین روش افزایش سرمایه به وضعیت شرکت، نیاز به وجه نقدی و... بستگی دارد. 

انواع روش‌های افزایش سرمایه

همان‌طور که گفته شد شرکت‌ها از روش‌های مختلفی برای افزودن سرمایه خود استفاده می‌کنند. آشنایی با انواع افزایش سرمایه و روش‌های مختلفی که به این منظور می‌توان از آن‌ها استفاده کرد، یکی از مسائل مهم برای شرکت‌ها است که به موفقیت آن‌ها در این امر یعنی جذب و افزایش سرمایه کمک می‌کند. به‌طور کل شرکت‌ها از 4 روش برای افزودن سرمایه خود استفاده می‌کنند که عبارتند از: 

افزایش سرمایه از محل سود انباشته

طبق قانون شرکت‌ها می‌توانند درصدی از سود سالانه را نزد خود نگه داشته و میان سهامداران تقسیم نکنند. این درصد که سود انباشته نامیده می‌شود، برای تامین نیازهای مالی شرکت در زمان مورد نیاز کاربردی است. همچنین شرکت‌ها می‌توانند این سود را ذخیره کرده و زمانی که به مقدار مناسبی رسید، با استفاده از آن منابع مالی مورد نیاز خود را تامین کنند. در این روش عملا نقدینگی جدید وارد شرکت نشده و سرمایه موجود در جریان بوده و افزایش پیدا می‌کند.

بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری چیست و انواع روش های سرمایه گذاری کدام است؟

افزودن سرمایه از محل آورده نقدی

یکی از متداول‌ترین روش‌هایی که شرکت‌ها استفاده می‌کنند، افزودن سرمایه از محل آورده نقدی است. این روش زمانی استفاده می‌شود که شرکت نیاز به منابع مالی جدید داشته باشد. برای مثال زمانی که شرکتی در حال ارائه طرح‌های توسعه جدید باشد، برای اجرایی کردن آن‌ها نیاز به نقدینگی بالایی خواهد داشت که جهت تامین این نقدینگی از روش آورده نقدی سهامداران استفاده می‌کند. انجام این روش از طریق تامین منابع مالی جدید از سوی سهامداران انجام می‌شود، به عبارتی سهامداران می‌توانند با پرداخت مبلغ سهام، سهم خود را در شرکت افزایش داده و از این طریق آورده نقدی را افزایش دهند. 

در این روش، اولویت با سهامداران قدیمی است و شرکت موظف است دو ماه قبل از اجرای پروژه، نیاز به افزایش نقدینگی را به سهامداران اعلام کند. در این شرایط سهامداران دو راه دارند. اولین راه پرداخت مبلغ اسمی سهام و تامین نیاز مالی شرکت است و راه دوم فروش حق تقدم خود به دیگران است تا سهامداران جدید قبل از بازه دو ماهه قادر به خرید سهام شرکت و افزایش سرمایه باشند. افزایش دادن سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حل شده یکی از رایج‌ترین روش‌های افزودن سرمایه در ایران نیز است.

افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ ها

در این شیوه افزایش دادن سرمایه، شرکت‌ها هر چند وقت یکبار لیست دارایی‌های خود را به روز می‌کنند و با استفاده از آن‌ها برای دریافت تسهیلات مالی بیشتر تلاش می‌کنند. برای مثال شرکت با استفاده از دارایی‌های خود برای دریافت وام اقدام می‌کند. این روش برای شرکت‌های رو به ورشکستگی که دائما زیان می‌دهند، مناسب است.

بیشتر بخوانید: بهترین سرمایه گذاری با پول کم؛ سهام، صندوق یا کرادفاندینگ

افزایش دادن سرمایه از محل صرف سهام

در این روش از انواع روش‌های تأمین مالی، شرکت‌ها از همان ابتدا سهام خود را با مبلغی مشخص و بیشتر از مبلغ اسمی سهام به فروش می‌رسانند. تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام، به حساب اندوخته منتقل می‌شود و از این طریق نیاز مالی شرکت برطرف می‌شود. البته اضافه و مابه‌التفاوت قیمت سهام و قیمت عرضه شده را می‌توان به شکل‌های دیگری نیز مصرف کرد. بسیاری از شرکت‌ها این مبلغ را در اندوخته خود ذخیره می‌کنند و بعضی از آن‌ها نیز سود حاصل را به صورت نقدی میان سهامداران تقسیم می‌کنند. هوشمندانه‌ترین کار اما دادن سهام به سهامداران قبلی است که از این طریق علاوه بر جلب اعتماد آن‌ها، همکاری سهامداران با شرکت نیز بیشتر خواهد شد.

مزایا و معایب افزودن سرمایه 

افزایش سرمایه شرکت‌ ها مزایا و معایب مختلفی دارد. در ادامه برخی از مهم‌ترین مزایا و معایب انجام این کار را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

مزایای افزایش سرمایه

• کاهش قیمت سهام شرکت و امکان جذب سرمایه‌گذاران بیشتر برای شرکت از جمله مزایای افزایش سرمایه است. 
• با افزودن سرمایه، معامله‌گران بیشتری برای خرید سهام ترغیب شده و از این طریق سرمایه نهایی شرکت افزایش پیدا می‌کند.
• با افزودن سرمایه، سهامداران نیازی به پرداخت وجه نخواهند داشت و در کنار بالا رفتن سرمایه شرکت، سود کسب می‌کنند.

بیشتر بخوانید: شرکت سرمایه گذاری چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

معایب افزایش سرمایه

• افزایش دادن سرمایه نقدینگی زیادی را به شرکت وارد نمی‌کند.
• سود شرکت در کوتاه‌مدت کاهش پیدا می‌کند، به خصوص اگر افزایش سرمایه از محل سود انباشه باشد.
• در صورتی که افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها باشد، احتمال ایجاد زیان در بلندمدت وجود دارد.

تاثیر افزایش سرمایه بر قیمت سهام

کمی قبل گفتیم که افزایش سرمایه باعث تغییر قیمت سهام شرکت خواهد شد. افزودن سرمایه، تعداد سهام شرکت را نیز افزایش می‌دهد و این اتفاق در صورتی رخ می‌دهد که درصد سهامداران از سهام شرکت ثابت است. در نتیجه تغییرات سهام روی قیمت آن لحاظ می‌شود. در صورتی که شرکت از روش آورده نقدی برای تامین سرمایه خود و افزایش آن استفاده کنند، قیمت سهام کاهش پیدا کرده و تنها تعداد آن افزایش پیدا می‌کند که معمولا تعداد افزوده شده به سها‌م‌های سهامداران اضافه می‌شود و از این طریق درصد آن‌ها در مشارکت ثابت باقی می‌ماند.

مراحل افزایش سرمایه

افزایش یا افزودن سرمایه فرآیندی است که در چند مرحله طی می‌شود. این کار کاملا قانونی بوده و تمام مراحل آن  نیز به طور کامل در سابقه شرکت ثبت می‌شوند. آشنایی با مراحل انجام این کار برای افرادی که به سرمایه‌ گذاری در شرکت‌ها علاقه‌مند هستند، الزامی است. مراحل افزایش سرمایه عبارتند از:

پیشنهاد هیئت مدیره به مجمع

فرآیند افزایش سرمایه با هرکدام از روش‌های گفته شده، با اعلام هیئت مدیره به مجمع مدیران و سهامداران انجام می‌شود. در واقع هیئت مدیره باید گزارش توجیهی از نیاز به افزایش دادن سرمایه تهیه کرده و در آن مواردی مانند علل و نیاز به این تصمیم را مشخص کند. مستندات لازم در این مورد همزمان با ارسال برای مجمع، برای سازمان بورس هم ارسال خواهند شد.

بیشتر بخوانید: راهنمای جامع سرمایه گذاری بلند مدت + ریسک ها و مزایا

دریافت نظر حسابرس قانونی بورس

در مرحله بعد، حسابرس قانونی بورس، گزارش توجیهی را مورد بررسی قرار داده و اطلاعیه‌ای در مورد نتایج بررسی که اظهار نظر بازرس نام دارد را منتشر می‌کند. در این مرحله حسابرس باید مجوز افزایش سرمایه را صادر کند.

صدور مجوز

در صورتی که علل عنوان شده برای نیاز به افزایش دادن سرمایه از نظر حسابرس بورس منطقی باشند، مجوز لازم برای انجام این کار صادر خواهد شد. این مجوز در سامانه کدال منتشر می‌شود و میزان افزایش سرمایه در آن مشخص خواهد شد. 

دعوت به مجمع عمومی فوق‌العاده

در مرحله بعد، شرکت باید اطلاعیه‌ای تحت عنوان آگهی دعوت به مجمع عمومی را در سایت کندال منتشر کرده و از طریق آن سهامداران را برای شرکت در جلسه مجمع عمومی، در تاریخ و ساعتی مشخص دعوت کند. 

برگزاری مجمع

پس از انتشار دعوتنامه، مجمع در تاریخ مشخص برگزار می‌شود. در این مجمع به موضوعاتی مانند میزان سرمایه مورد نیاز، بهترین روش تامین و افزایش سرمایه و... رسیدگی شده و نظرات سهامداران در این زمینه دریافت می‌شود. همچنین هیئت مدیره به طور شفاف علت این درخواست را برای سهامداران مشخص می‌کند. 

بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری خطرپذیر (جسورانه) چیست؟

انتشار گزارشات

پس از برگزاری مجمع، گزارشات مربوط به آن شامل زمان برگزاری، تعداد حضار، هیئت رئیسه، مطالب عنوان شده، تصمیمات و... باید در کدال ثبت شود.

تشکیل جلسه هیئت مدیره

در مرحله بعد هیئت مدیره باید جلسه‌ای تشکیل دهد و در آن راهکارهای پیشنهادی برای افزایش را مورد بررسی قرار داده و بهترین روش بر اساس پیشنهاد سهامداران و مجوزهای سازمان بورس را برای افزایش دادن سرمایه شرکت انتخاب کند.

ثبت افزایش سرمایه

در نهایت شرکت‌ها موظف هستند تا تاریخی که از سمت سازمان بورس مشخص شده، برای افزایش سرمایه خود اقدام کنند. این کار می‌تواند به شکل‌های مختلفی انجام شود که یکی از آن‌ها انتشار مستقیم سهام است.

روش‌های رایج افزایش دادن سرمایه در ایران

افزایش سرمایه در ایران هم انجام می‌شود و 4 روش اصلی گفته شده برای انجام این کار، کلیت آن را تشکیل می‌دهند. رایج‌ترین روشی که در شرکت‌های ایرانی برای افزایش سرمایه انتخاب و استفاده می‌شود، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی است. این روش در واقع بهترین روش افزایش سرمایه برای شرکت‌های ایرانی نیز است زیرا ریسک آن نسبت به دیگر روش‌ها کمتر بوده و سود نهایی برای شرکت بیشتر خواهد بود. 

بیشتر بخوانید: سرمایه گذار فرشته کیست و چه ویژگی ها و وظایفی دارد؟

در این روش اختیاراتی که به سهامداران داده می‌شود، بیشتر است و در بسیاری از موارد حتی نیازی به استفاده از دیگر راهکارهای تامین مالی نخواهد بود زیرا سهامداران قدیمی شرکت، سرمایه مورد نیاز را تامین کرده یا از طریق فروش حق تقدم خود به افزایش دادن سرمایه کمک می‌کنند. به جز این روش، استفاده از سود انباشته نیز برای افزودن سرمایه شرکت‌های ایرانی بسیار رایج است. این روش به خصوص در شرکت‌هایی که روند رشد آن‌ها صعودی بوده و فعالیت آن‌ها به‌گونه‌ای است که دچار زیان مالی نمی‌شوند، کاربرد بیشتری دارد.

جمع‌بندی

افزایش سرمایه یکی از اقداماتی است که توسط شرکت‌ها انجام می‌شود تا با استفاده از آن نقدینگی مورد نیاز خود را تامین کرده و سرمایه اولیه شرکت را افزایش دهند. این کار با روش‌های مختلفی انجام می‌پذیرد و انتخاب از میان آن‌ها به مسائلی مانند وضعیت شرکت، سودده یا زیان‌ده بودن مجموعه، تعداد سهامداران، نوع سهام‌ها و... بستگی دارد. برای انتخاب بهترین روش افزودن سرمایه باید تجربه‌های قبلی شرکت در این زمینه را در نظر گرفت و براساس وضعیت فعلی، بهترین راهکار برای انجام این کار را انتخاب و سرمایه مورد نیاز را برای شرکت جذب کرد.