فرار 837 میلیاردی از بورس در 3 روز؛ 5 دلیل که چرا سرمایه گذاران از بورس 10 ساله فرار می کنند

بازار سرمایه ایران روزهای پرالتهابی را سپری می کند. زنگ خطر برای اقتصاد کشور به صدا درآمده و روند خروج سرمایه از بورس که به گفته کارشناسان به فرار سرمایه شباهت دارد، به سمت بازارهای موازی مانند طلا، ارز، زمین و مسکن شدت گرفته است. برای ریشه یابی این بحران، 2 دیدگاه متفاوت اما مکمل از سوی یک نماینده مجلس و یک کارشناس ارشد بازارهای مالی مطرح شده است.

محمد امیر، نماینده مجلس، در گفتگو با خبرگزاری تسنیم، ریشه اصلی مشکلات فعلی بورس را «عدم اعتماد» می داند. او معتقد است که شرط اصلی موفقیت، «ایجاد اعتماد و برقراری آرامش دوطرفه میان سرمایه گذاران و بازار سرمایه است». این نماینده مجلس تاکید می کند که این اعتماد در مقاطعی از بین رفت و همین موضوع باعث شد تا بورس نتواند شاکله اصلی خود را بازیابد.

به گفته او، به دلیل نبود اعتماد لازم، بسیاری از مردم سرمایه های خود را به سمت بازارهای موازی حرکت دادند و حتی به نگهداری طلا و ارز در خانه ها روی آوردند. راهکار پیشنهادی آقای امیر، «حمایت هوشمندانه دولت» است. او توضیح می دهد:

«دولت باید به جای مداخله مستقیم جهت حمایت از بازار سهام، در قالب بهبود فضای کسب وکار و بهبود محیط کلان اقتصاد اقدامات خود را سامان دهد».

او همچنین به طرح «توکنیزه کردن دارایی ها از جمله مسکن» اشاره کرده و معتقد است این طرح «می تواند تأثیرگذار باشد و در بهبود وضعیت بازار سرمایه نقش ایفا کند».

حمید میرمعینی، کارشناس بازارهای مالی، در گفتگو با اقتصادنیوز، تحلیلی عمیق تر و فنی تر از بحران ارائه می دهد. او ضمن تایید تاثیر ریسک های سیستماتیک، انگشت اتهام را مستقیما به سمت یک عامل مهم نشانه می رود و می گوید:

«مهمترین عاملی که الان اقتصاد را تحت تاثیر قرار داده که باعث ناترازی هم شد، نرخ بهره بالا است».

به گفته این کارشناس، اساس اقتصاد بر نرخ بهره خلاصه می شود و در تمام دنیا، سیاست گذاری های اقتصادی و مالی با نرخ بهره صورت می گیرند. او مفهومی کلیدی به نام «امید» یا همان نرخ رشد (G) در مدل های ارزش گذاری را مطرح می کند و توضیح می دهد:

«اگر نرخ امید بالاتر از نرخ بهره باشد سرمایه گذاری شکل می گیرد».

اما به باور او، این امید به دلیل سیاست گذاری های غلط مانند قیمت گذاری دستوری در صنایع مهم، از بین رفته و تا زمانی که نرخ بهره بانکی بالا باشد، سرمایه گذاری جدیدی شکل نخواهد گرفت.

آقای میرمعینی معتقد است اقتصاد کشور به دلیل مجموعه ای از مشکلات ساختاری، شکننده شده است. او به مواردی چون سال ها تحریم، مشکلات مدیریتی در دولت های مختلف، تورم مزمن ناشی از کسری بودجه و خلق پول بدون پشتوانه، دخالت های بی جای دولت و قیمت گذاری دستوری، سیاست های انقباضی و تکلیف نامشخص نرخ ارز اشاره می کند. این کارشناس تاکید می کند که بازار سهام تاکنون «تجربه جنگ و تهدیدهای سنگین» را نداشته و عوامل سیاسی در حال حاضر، عامل غالب و تعیین کننده در بازار هستند.

این تحلیلگر بازار مالی به وضعیت داخلی شرکت ها نیز اشاره می کند و معتقد است شرایط بنیادین آنها نیز تحت تاثیر شرایط کلان اقتصادی، بسیار ضعیف است. او می گوید:

«بسیاری از شرکت ها الان دچار ورشکستگی شدند ولی به دلیل حاکمیتی بودن، اعلام ورشکستگی نمی کنند».

میرمعینی توضیح می دهد که عملکرد شرکت ها به دلیل عدم سرمایه گذاری اقتصادی در صنایع، فرسودگی ماشین آلات و راندمان پایین تولید، به شدت ضعیف است. او به آماری نگران کننده اشاره می کند:

«در 12 سال گذشته، نرخ تشکیل سرمایه ثابت به شدت نزولی بود و در این بازه زمانی، تشکیل سرمایه مثبت نداشتیم».

این فرسودگی ها به «ناترازی» در بخش های مختلف مانند انرژی دامن زده و به گفته او، «ناترازی اثرات خیلی منفی بر سودآوری شرکت ها داشته است».

در نهایت، هر 2 کارشناس راهکارهای خود را ارائه می دهند که نشان دهنده تفاوت در دیدگاه های سیاسی و اقتصادی است. محمد امیر، نماینده مجلس، بر «حمایت هوشمندانه دولت» برای هدایت مجاری سرمایه گذاری به سمت بورس تاکید دارد تا این بازار به «محل امن و مطمئن برای سرمایه های مردم» تبدیل شود. اما حمید میرمعینی راه حل را در جای دیگری می بیند. او معتقد است اقتصاد ایران دیگر تحمل راه حل های غیرکارشناسانه مانند اقتصاد حمایتی یا کوپنی را ندارد. او نتیجه گیری می کند:

«تنها راه حلی که شاید بتوانیم برای مدتی اصلاحات اقتصادی ایجاد کنیم فقط منوط به رفع تحریم ها و ایجاد روابط مناسب با جامعه بین الملل است».

بهترین جایگزین بازار سرمایه در شرایط فعلی چیست؟

درست در زمانی که سرمایه گذاران به دلیل «عدم اعتماد» و نرخ بهره بالا از بورس فرار می کنند و به دنبال «محل مناسب» برای سرمایه خود می گردند، یک راهکار سودآور و مدرن وجود دارد. پلتفرم تامین مالی جمعی دونگی، پاسخی مستقیم به همین بحران اعتماد است.

برخلاف شرکت های فرسوده و بعضا ورشکسته بازار سهام، دونگی به شما فرصت می دهد تا سرمایه خود را مستقیما صرف پروژه های واقعی، شفاف و مولد در کسب وکارهای کوچک، متوسط و بزرگ کنید. مهم تر از همه، بسیاری از این طرح ها با ضمانت نامه بانکی برای بازپرداخت اصل سرمایه همراه هستند که همان اعتماد از دست رفته را بازمی گرداند. با سودهای پیش بینی شده ای که به مراتب بالاتر از نرخ بهره بانکی است، دونگی همان «امید» به سرمایه گذاری را زنده می کند و سرمایه شما را به جای فرار، در مسیر «تشکیل سرمایه ثابت» و رشد واقعی اقتصاد کشور قرار می دهد.