ads
خانه / وبلاگ و مقالات / صندوق شاخصی چیست؟ + نحوه سرمایه گذاری در صندوق سرمایه گذاری مبتنی بر شاخص

صندوق شاخصی چیست؟ + نحوه سرمایه گذاری در صندوق سرمایه گذاری مبتنی بر شاخص

۱۴۰۳/۰۷/۱۹ مقالات

استراتژی‌ های سرمایه‌گذاری در صندوق شاخصی

گسترش بازارهای مالی، فرصت‌های متعددی را برای سرمایه‌گذاری فراهم کرده است که از پرطرفدارترین آن‌ها می‌توان به صندوق‌های سرمایه‌گذاری اشاره کرد. این صندوق‌ها، بستری امن برای سرمایه‌داران فراهم می‌کنند تا با استفاده از آن‌ها سرمایه خود را گسترش داده و با کم‌ترین ریسک، کسب سود داشته باشند. یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری که صندوقی نسبتا جدید اما محبوب است، صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی است اما آیا می‌دانید صندوق شاخصی چیست و چه تفاوتی با دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارد؟ در این مطلب وجه تمایز این صندوق و دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

فهرسات مطالب

صندوق شاخصی چیست؟ 

تغییرات ایجاد شده در بازارهای مالی، افزایش نیاز مشتریان به فرصت‌های سرمایه‌گذاری و... منجر به ایجاد راه‌های جدید برای سرمایه‌گذاری می‌شوند. ایجاد صندوق‌های مختلف که با دریافت سرمایه از مشتریان و ارائه سود به آن‌ها، منجر به سود کسب و کار یا پروژه‌ای شوند، یکی از نتایج این تغییرات است. این روزها صندوق‌های مالی مختلفی، به‌خصوص در بازار بورس برای سرمایه‌گذاری وجود دارد که صندوق سرمایه گذاری شاخصی یکی از آن‌ها است. صندوق شاخصی به انگلیسی (Indes fund) نوع صندوق سهامی است که ماهیت آن در نامش مشخص است. 

این صندوق، نوعی صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص‌های مشخص است که براساس آن سبدی از اوراق بهادار تشکیل و به مشتریان ارائه می‌شود. تنها شاخصی که در ایران مورد استقبال سرمایه‌داران بوده و برای فعالیت در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مورد توجه قرار می‌گیرد، شاخص بازار بورس است.

هدف صندوق سرمایه گذاری شاخصی، ایجاد پرتفویی برای سپرده‌گذاری است که با یکی از شاخص‌های موجود در بازار سهام منطبق باشد. شاخص مورد نظر در اینجا می‌تواند شاخص کل، هم‌وزن یا هرکدام از انواع دیگر شاخص‌های بازار سهام باشد. 

عملکرد صندوق شاخصی

تاریخچه صندوق‌های شاخصی

همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم، صندوق شاخصی، صندوقی نسبتا جدید است و چند سالی بیشتر از معرفی آن به سرمایه‌داران نمی‌گذرد اما شاید جالب باشد بدانید، عمر این صندوق به حدود 50 سال پیش بازمی‌گردد. چیزی حدود سال‌های 70-80 میلادی، دو اقتصاددان آمریکایی (جان بوگل و جیمز لینگن) مدلی نظری ارائه دادند که در این مدل نشان می‌داد که در میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری و صندوق مدیریت فعال، صندوق شاخصی عملکرد بهتری دارد. 

بیشتر بخوانید: صندوق پوشش ریسک یا هج فاند (Hedge Fund) چیست؟

بنابراین در پاسخ به سوال صندوق شاخصی چیست، می‌توان این مورد را هم عنوان کرد که این صندوق، صندوقی نسبتا قدیمی است که به‌تازگی مورد توجه قرار گرفته و از آن استقبال شده است. ایده اولیه این صندوق، پیروی از یک شاخص بازار بود تا برساس آن عملکردی مشابه با بازار به دست آمده و در نتیجه این موضوع ریسک صندوق نسبت به دیگر صندوق‌ها کمتر بوده و سودآوری بیشتر باشد. 

مزایا و معایب صندوق شاخصی چیست؟

استقبال بالا از سرمایه‌گذاری در یک صندوق مانند صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی، به تنهایی نشان‌دهنده اعتبار آن نیست. زمانی که قصد معرفی یک صندوق برای سرمایه‌گذاری را داریم باید آن را از چند جنبه بررسی کنیم و به این منظور توجه به مزایا و معایب صندوق بهترین کار است. در ادامه مهم‌ترین مزایای صندوق سرمایه گذاری شاخصی را عنوان خواهیم کرد:

مزایای صندوق سرمایه گذاری شاخصی

  • مدیریت بهتر صندوق و کاهش هزینه‌ها مانند هزینه‌های سبدگردانی
  • سودآوری بالاتر با توجه به نوسانات بازار بورس
  • کاهش و حذف ریسک مدیری صندوق 
  • عدم اعمال تصمیم‌گیری‌های شخصی در عملکرد صندوق
  •  و...

بیشتر بخوانید: صندوق درآمد ثابت چیست + نحوه فعالیت، مزایا و معایب

معایب صندوق شاخصی

  • انعطاف‌پذیری کم نسبت به شرایط مختلف بازار 
  • احتمال ریسک کاهش قیمت واحدهای موجود در صندوق 

مزایای صندوق شاخصی

ترکیب دارایی‌ها در صندوق سرمایه گذاری شاخصی چیست؟

اگر در بازار بورس فعال باشید و از صندوق‌های مالی برای سرمایه‌گذاری استفاده کنید، قطعا در مورد ترکیب دارایی‌ها شنیده‌اید. ترکیب دارایی‌ها در واقع هرآن چیزی است که در صندوق وجود داشته و به عنوان دارایی، باعث ارزش‌گذاری صندوق می‌شود. همچنین تعیین استراتژی‌های عملکردی صندوق هم براساس ترکیب دارایی‌های آن انجام می‌شود. اطلاع از ترکیب دارایی‌های یک صندوق یکی از موضوعات مهم برای علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در آن صندوق است.

در مورد اینکه دارایی‌های صندوق شاخصی چیست، می‌توان گفت که این صندوق از نظر ترکیب دارایی، شباهت زیادی به صندوق سهامی دارد. در واقع دارایی هر دو صندوق از سهام تشکیل می‌شود اما تفاوت آن‌ها در انتخاب سهام است. در صندوق‌های شاخصی، انتخاب سهام یا اوراق بهاداری که به سرمایه‌داران ارائه می‌شوند، مبتنی بر شاخص‌هایی از پیش تعیین شده است اما صندوق‌های سهامی، بسته به پتانسیل کسب سود یک شرکت، سهام آن را خریداری می‌کنند. 

انواع صندوق شاخصی چیست؟ 

صندوق‌های شاخصی مختلفی وجود دارند که مشتریان می‌توانند براساس نیاز یا تجربه خود، سرمایه‌گذاری را در هر کدام از آن‌ها انجام دهند. دسته‌بندی این صندوق‌ها معمولا براساس شاخص آن‌ها انجام می‌شود. برای مثال یک صندوق می‌تواند براساس شاخص کل طراحی شده باشد و صندوق دیگر براساس شاخص 30 شرکت بزرگی که در بورس فعال هستند. عملکرد صندوق سرمایه گذاری شاخصی براساس نوع آن متفاوت بوده و دارایی‌ها نیز در هر نوع صندوق شاخصی تفاوت دارند.

در واقع اگر صندوقی براساس شاخص کل بورس تشکیل شود، برای ارائه سهام تنها می‌تواند از سهام‌های شاخص کل استفاده کند.  هر سهام در ترکیب دارایی‌ها، وزنی مشخص دارد که نسبت به وزن آن در شاخص کل تعیین می‌شود. در واقع اگر قیمت یک سهام مشخص در تغییرات کل موثرتر باشد، وزن آن بیشتر بوده و تاثیر بیشتری در ترکیب دارایی‌های صندوق دارد. 

بیشتر بخوانید: صندوق بخشی چیست؟ + نحوه سرمایه گذاری در آن

صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی تنها در ایران فعال نبوده و در بازارهای سهام خارجی نیز از آن‌ها استفاده می‌شود. برای مثال بازار سهام نیویورک که یکی از معروف‌ترین بازارهای دنیا است، دارای این نوع صندوق بوده که مبنای آن‌ها شاخص‌های نزدک و داوجنز است. شاید این سوال برای شما ایجاد شود که در ایران مبنای سرمایه‌گذاری در صندوق شاخصی چیست؟ در پاسخ باید گفت، شاخص‌هایی که صندوق‌های ایرانی مبتنی بر آن‌ها هستند معمولا براساس 30 شرکت بزرگ و 50 شرکت برتر بازار بورس طراحی شده‌اند. 

صندوق سرمایه گذاری شاخصی

بازدهی و سودآوری صندوق شاخصی به چه صورت است؟

زمانی که صحبت از مدیریت صندوق شاخصی می‌شود، اولین موضوعی که مورد توجه قرار می‌گیرد، سودآوری این صندوق است. در واقع در تمامی صندوق‌ها مبنای مدیریت و فعالیت صندوق، ارائه بیشترین میزان سود به مشتریان است. در مورد صندوق‌های شاخصی نیز این موضوع صدق کرده و هدف اصلی آن ایجاد راهی برای کسب بیشترین بازدهی است. در صندوق‌های شاخصی تلاش می‌شود که ترکیب دارایی‌ها به گونه‌ای انتخاب شوند که همبستگی بالایی با شاخص مبنای آن صندوق داشته باشند و از این طریق بازدهی بیشتر باشد. 

برای مثال اگر یک صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی، مبنای خود را شاخص کل انتخاب کرده باشد، در زمان خرید سهام باید به سراغ سهام‌هایی برود که تایر بیشتری در شاخص کل داشته باشند یا در اصطلاح سهام‌های شاخص‌ساز باشند و تغییرات و عملکرد شاخص کل بر مبنای آن‌ها باشد. سرمایه‌گذاری روی این سهام‌ها معمولا بازدهی بیشتری دارد. 

نحوه سرمایه گذاری در صندوق شاخصی چگونه است؟

اگر به دنبال سرمایه‌گذاری در صندوق‌های شاخصی باشید ابتدا باید با نحوه انجام این کار آشنا باشید. در حال حاضر سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به دو صورت قابل انجام است. برخی از صندوق‌های شاخصی به صورت ETF فعالیت می‌کنند، به این صورت که سهام آن‌ها در بازار بورس عرضه شده و سرمایه‌داران از طریق بورس می‌توانند، سهام را خریداری کرده و در آن صندوق سرمایه‌گذاری کنند. در این مدل صندوق‌ها، سرمایه‌گذاری به شیوه مرسوم بازار بورس یعنی دریافت کد بورسی امکان‌پذیر است و سرمایه‌گذار باید در این کارگزاری عضویت داشته باشد. 

بیشتر بخوانید: صندوق اهرمی چیست و سرمایه گذاری در آن چه مزایایی دارد؟

اما سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها یک نوع دیگر هم دارد که در ادامه صندوق شاخصی چیست به معرفی آن می‌پردازیم. نوع دوم سرمایه‌گذاری در صندوق‌های شاخصی، حالت عادی است. در این حالت شرکت‌های ارائه کننده این نوع سهام، فروش آن را به طور مستقیم انجام می‌دهند و مشتریان به جای مراجعه به بورس و کارگزاری‌ها باید به دفاتر نمایندگی شرکت یا وب‌سایت‌ آن مراجعه کرده و خرید را به طور مستقیم انجام دهند. قوانین و مقررات صندوق سرمایه گذاری شاخصی بسته به اینکه نحوه سرمایه‌گذاری به چه صورت باشد، متفاوت است. 

اگر صندوق از طریق بورس سهام خود را عرضه کند، بخشی از قوانین و مقررات آن مبتنی بر قوانین بورس است و در صورتی که این کار از طریق نمایندگی‌های شرکت انجام شود، قوانین و مقررات آن به صورت شخصی طراحی شده و هر شرکت می‌تواند قوانین خود را برای ارائه سهام عنوان کند. با این حال، در نوع دوم هم قوانین براساس قوانین کلی که توسط بازار بورس تبیین شده، انتخاب می‌شوند.

مقایسه صندوق شاخصی با سایر صندوق‌ها

صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی به طور کل تفاوت‌های زیادی با دیگر صندوق‌ها دارند که اولین و مهم‌ترین آن‌ها، تفاوت در استراتژی‌ های سرمایه‌گذاری در صندوق شاخصی است. استراتژی سرمایه‌گذاری در هر صندوق بسته به مسائلی مانند ترکیب دارایی‌ها، نحوه ارائه سهام و... متفاوت است و در مورد صندوق‌های شاخصی، بیشتر از هر چیز مبتنی بر شاخص صندوق است.

بیشتر بخوانید: معرفی صندوق املاک و مستغلات + نحوه خرید و فروش

مبنای سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق محافظه‌کاری است. زیرا در انتخاب سهام‌ها تلاش می‌شود که سهامی با بیشترین سود انتخاب شود. در واقع سهامی برای سرمایه‌گذاری در این صندوق مورد توجه است که عملکرد بهتری در شاخص خود داشته باشد. بنابراین می‌توان گفت که ریسک صندوق شاخصی نسبت به دیگر صندوق‌ها کمتر بوده و سرمایه‌گذاری در آن منطقی‌تر است. 

سرمایه گذاری در صندوق شاخصی

تحلیل صندوق سرمایه گذاری شاخصی به چه صورت انجام می‌شود؟

در ادامه توضیح صندوق شاخصی چیست، در مورد یک موضوع یعنی تحلیل این صندوق‌ها که برای سرمایه‌داران بزرگ حائز اهمیت است، صحبت خواهیم کرد. در تحلیل این صندوق‌ها ابتدا به شاخص آن‌ها توجه می‌شود. در واقع اگر شاخص یک سهام، شاخص کل باشد، ابتدا شاخص کل و وضعیت آن در بازار بورس بررسی می‌شود. در مرحله بعد باید ترکیب دارایی‌های سهام را مشخص و بررسی کرد. این کار ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. 

صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی یا کرادفاندینگ؟ 

صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی، روشی برای سرمایه‌گذاری با کمترین ریسک است و با استفاده از آن می‌توان سودآوری داشت بدون اینکه بابت از دست رفتن سرمایه و... نگرانی خاصی داشت. با این حال روش‌های سرمایه‌گذاری دیگری هم وجود دارند که علاوه بر ارائه سود برای شخص سرمایه‌گذار، در سودآوری کلی جامعه نیز موثر هستند. از جمله این روش‌ها می‌توان به کرادفاندینگ اشاره کرد. در کرادفاندینگ که نوعی سرمایه‌گذاری جمعی است، سرمایه‌داران خرد، که سرمایه نسبتا پایینی دارند، اندک سرمایه خود را برای توسعه کسب‌وکارها سرمایه‌گذاری می‌کنند.

بیشتر بخوانید: بهترین سرمایه گذاری با پول کم؛ سهام، صندوق یا کرادفاندینگ

در این روش سرمایه چندین سرمایه‌گذار جمع شده و در نهایت به یک کسب‌وکار ارائه می‌شود تا از طریق آن فعالیت خود را توسعه دهد. این کار چند مزیت دارد که اولین مورد آن، کسب سود بیشتر برای سرمایه‌گذار است. در کنار سودی که سرمایه‌گذار کسب می‌کند، پروژه‌ای که سرمایه را دریافت کرده نیز پیشرفت می‌کند و به دنبال این پیشرفت خدمات بیشتری به جامعه ارائه می‌شود. در نتیجه می‌توان گفت کرادفاندینگ روشی موثرتر برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. 

سرمایه گذاری تضمینی

سخن پایانی 

در این مطلب در مورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی صحبت کردیم که با وجود قدمت بالا، چند سالی است مورد توجه قرار گرفته‌اند. این صندوق‌ها به دلیل مزایایی مانند ریسک پایین‌تر سرمایه‌گذاری و ارائه سود در هر شرایطی، مورد توجه سرمایه‌گذاران، به خصوص سرمایه‌گذارانی که به دنبال بستر امن معاملاتی هستند، قرار دارند. این صندوق‌ها که تنوع بالایی دارند، شرایط مناسبی را برای سرمایه‌داران فراهم می کنند که به سادگی، سود بالاتری کسب کنند. با این حال اگر به دنبال کسب سود بیشتر هستید و از چالش‌ها هراسی ندارید، روش‌هایی مانند کرادفاندینگ جایگزین این شیوه سرمایه‌گذاری است.  

سوالات متداول

در پاسخ به سوال نحوه سرمایه ذاری صندوق شاخصی چیست می توان دو روش سرمایه گذاری از طریق بازار بورس و سرمایه گذاری مستقیم در نمایندگی شرکت ;های عرضه کننده سهام این صندوق ;ها را معرفی کرد.

کاهش هزینه های نسبتا سنگین سبدگردانی و مدیریت صندوق که بخش زیادی از هزینه ها را شامل می شود و امکان کسب سود بیشتر حتی در بازار نوسانی از جمله مزایای سرمایه گذاری در صندوق های شاخصی است.

انعطاف پایین در شرایط مختلف بازار و ریسک کاهش قیمت هر کدام از دارایی های صندوق که در نهایت باعث ثابت ماندن سرمایه می شود، از جمله معایب سرمایه گذاری در این صندوق ها است.

با توجه به دامنه امن بیشتر این صندوق ها و ریسک پایین تر سرمایه گذاری در آن ها، این صندوق مناسب افرادی است که به دنبال سرمایه گذاری مطمئن هستند و برای سود بیشتر خود را به چالش نمی اندازند.