حمایت دستوری درمان نیست؛ خروج 837 میلیارد تومانی پول حقیقی از بورس

بازار سرمایه ایران بار دیگر روزهای پرالتهابی را سپری می کند. شاخص کل بورس تهران در معاملات امروز با افتی قابل توجه، حمایت های مهم خود را از دست داد و همزمان، خروج سنگین پول حقیقی از بازار برای سومین روز متوالی ادامه یافت. کارشناسان معتقدند این وضعیت، که پس از یک دوره کوتاه حمایت های دستوری رخ داده، نشان دهنده شکست مُسکن های موقتی و عمق بی اعتمادی سرمایه گذاران به دلیل نبود ثبات در اقتصاد کلان و مشکلات ساختاری است.

معاملات بازار سرمایه با روندی کاملا نزولی همراه شده اند. شاخص کل بورس تهران با افت 18 هزار و 724 واحدی (معادل 0.76 درصد) به سطح 2 میلیون و 448 هزار و 254 واحد عقب نشینی کرد.

شاخص کل هم وزن نیز که نمای بهتری از وضعیت کلی بازار ارائه می دهد، با کاهش چهار هزار و 556 واحدی (معادل 0.6 درصد) به عدد 757 هزار و 801 واحد رسید. این افت همزمان 2 شاخص نشان می دهد که فشار فروش تنها محدود به نمادهای شاخص ساز نبوده و کلیت بازار را تحت تاثیر قرار داده است.

آمارها عمق بحران نقدینگی را به وضوح نمایان می سازند. در مجموع 837 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد و این بی اعتمادی به سایر بخش ها نیز سرایت کرده؛ به طوری که صندوق های با درآمد ثابت نیز شاهد خروج 694 میلیارد تومان پول حقیقی بودند.

سرانه فروش حقیقی ها (46.2 میلیون تومان) به مراتب بالاتر از سرانه خرید آن ها (38.7 میلیون تومان) قرار گرفت که از عطش بالا برای فروش حکایت دارد.

همچنین، ارزش سفارش های فروش به بیش از 3 هزار و 381 میلیارد تومان رسید، در حالی که ارزش سفارش های خرید تنها 479 میلیارد تومان بود. در کنار این موارد، در مقابل تنها 33 نماد در صف خرید و 215 نماد در صف فروش قفل شدند.

این ریزش ها در حالی رخ می دهند که بازار در هفته های اخیر، به خصوص پس از تحولات جنگ 12 روزه، تحت حمایت های دستوری قرار داشت. کارشناسان معتقدند که این حمایت ها تنها نقش یک مُسکن کوتاه مدت را داشته اند و نتوانسته اند اعتماد از دست رفته سرمایه گذاران را بازگردانند. محمد بیات، نماینده مجلس، با انتقاد از این رویکرد می گوید:

«دولت به جای حمایت مستقیم از بورس باید بر بهبود فضای کسب وکار تمرکز کند. این اقدامات که جنبه بسترسازی دارند، در گذر زمان هم برای مردم منفعت دارد و هم باعث تقویت بازار سرمایه خواهد شد».

وزیر اقتصاد نیز اخیرا تصریح کرده است که:

«حل ناترازی های اقتصادی و به ویژه رفع مشکلات در بخش انرژی و تامین مواد اولیه شرکت های بورسی، پیش شرط اصلی بازگشت اعتماد به بازار سرمایه است».

تجربه تلخ ریزش بورس در سال 1399، بی اعتمادی عمیقی را در میان سهامداران خرد ایجاد کرده است. آن ها با مشاهده ساختارهای غیرشفاف و مداخلات دستوری، احساس ناامنی کرده و با هر خبر منفی، به سرعت وارد فاز فروش هیجانی می شوند.

کارشناسان بر این باورند که بهترین نوع حمایت، ایجاد ثبات اقتصادی و حرکت به سمت خصوصی سازی واقعی است. در این میان، پیشنهادهای نوآورانه ای نیز مطرح شده اند. یکی از مهم ترین آن ها، توکنیزه کردن دارایی ها مانند مسکن و عرضه آن در بورس است. این اقدام می تواند هم نقدینگی سرگردان را جذب کند و هم با ایجاد ابزارهای مالی جدید، عمق بیشتری به بازار سرمایه ببخشد.

شاخص کل در حالی به محدوده قیمتی اردیبهشت 1402 بازگشته که نسبت قیمت به سود (P/E) بازار به 5.5 واحد کاهش یافته است؛ کم ترین سطح از پاییز 1394 تاکنون! برای مقایسه، در اردیبهشت 1402 این نسبت حدود 12 واحد بود.

ارزش دلاری کل بازار نیز اکنون به حدود 97 میلیارد دلار رسیده، درحالی که در 17 اردیبهشت 2 سال پیش، این عدد نزدیک به 200 میلیارد دلار بود. این افت ارزش دلاری و P/E، نشانه ای روشن از ارزندگی نسبی بازار است.

شرایط کنونی شباهت زیادی با تابستان 91 دارد؛ اوج تنش های هسته ای، تحریم های شدید و رکود مطلق در بازار سهام. در آن زمان نیز سهام به یک دارایی منفور تبدیل شده بود. با این حال، رونق تدریجی بورس از اواخر مرداد همان سال و با اصلاح برخی سیاست های پولی مالی و ارزی دولت وقت آغاز شد.

در حال حاضر نیز بانک مرکزی با ابلاغ بخشنامه ای، گامی اولیه برای فاصله گرفتن از سیاست های دستوری ارزی برداشته است. بدین ترتیب می توان به پرسش وارن بافت مبنی بر اینکه «مهم نیست سهام چقدر ارزان است، مهم این است که چقدر ارزان تر خواهد شد؟»، اینگونه پاسخ داد: سهام ارزان در بورس تهران احتمالا چندان ارزان تر نمی شود و کف قیمت سهام، این بار هم مانند دفعات قبل، در نقطه اوج ریسک های سیستماتیک شناسایی خواهد شد.

در بازار پرریسک و مبهم، راهکار افراد باهوش چیست؟

گزارش امروز به خوبی نشان می دهد که سرمایه گذاری در بورس تا چه حد به متغیرهای سیاسی، اخبار غیرقابل پیش بینی و هیجانات لحظه ای وابسته است؛ فضایی که برای سرمایه گذارانی که به دنبال آرامش و سود پایدار هستند، بسیار فرسایشی و پر از استرس است.

اما اگر به جای تلاش برای پیش بینی یک بازی پرریسک، بتوانیم زمین بازی را عوض کنیم چه؟ کرادفاندینگ دونگی دقیقا همین فرصت را فراهم می کند. در این پلتفرم، شما بر روی هیجانات بازار سفته بازی نمی کنید، بلکه مستقیما در رشد یک کسب وکار واقعی سرمایه گذاری خواهید کرد. سود شما از موفقیت یک طرح تولیدی یا خدماتی قابل لمس به دست می آید، نه از نوسانات غیرقابل پیش بینی قیمت سهام.

این روش با ارائه بازدهی جذاب و پیش بینی سود بالاتر از سود بانکی، و مهم تر از آن، با وجود طرح هایی که اصل سرمایه آن ها توسط ضمانت نامه های بانکی تضمین شده، یک سرمایه گذاری درست برای ساختن ثروت پایدار، به دور از آشفتگی های روزانه بازار مالی است.