عقب ماندگی تاریخی بورس از طلا و سکه؛ فرصت خرید یا تله ریسک؟

بورس تهران در حالی به محدوده های حمایتی حساس رسیده که بازدهی 2 سال گذشته آن تقریبا صفر بوده و از بازارهای موازی مانند طلا و سکه به شدت عقب مانده است. کارشناسان معتقدند با وجود ارزندگی بالای سهام، مجموعه ای از سیاست های اقتصادی ناکارآمد و ریسک های سیاسی، اعتماد سرمایه گذاران را از بین برده و منجر به خروج مداوم پول حقیقی شده است. اکنون این سوال اساسی مطرح است که آیا تاریخ تکرار می شود و بازار از دل بدبینی مطلق، مسیر صعودی خود را باز خواهد یافت؟

شاخص کل بورس و بازار سهام با از دست دادن حمایت های مهم، این روزها به محدوده 2 میلیون و 550 هزار واحد رسیده است؛ محدوده ای که فاصله ای اندک از سقف اردیبهشت ماه 1402 دارد. به بیان دیگر، بازار سهام در بازه ای بیش از 2 سال، عملا بازدهی معناداری کسب نکرده است. در همین دوره، شاخص هم وزن که نمایانگر وضعیت کلی بازار است، با افتی سنگین در حدود 10 درصد مواجه شده، درحالی که بازارهای موازی رشد چشمگیری داشته اند. به طور مشخص، قیمت طلای 18 عیار بازدهی خیره کننده 186 درصدی و سکه امامی رشد 163 درصدی را به ثبت رسانده اند. نکته قابل تامل این است که بورس حتی از ابزارهای بدون ریسک مانند صندوق های درآمد ثابت نیز عقب مانده که در همین مدت، میانگین بازدهی 65 درصدی داشته اند.

چرا بورس باخت؟ ریشه یابی یک عقب ماندگی تاریخی

17 اردیبهشت 2 سال پیش به عنوان یک روز تلخ در حافظه تاریخی بازار سرمایه باقی مانده است؛ روزی که با سقوط ناگهانی شاخص همراه شد و دلیل اصلی آن 50 روز بعد روشن شد: نامه ای که نرخ خوراک پتروشیمی ها را به شکل غیرمنتظره ای 7 هزار تومان اعلام می کرد. این تصمیم، سیگنالی منفی به کل بازار مخابره کرد و آغازی بر فاصله گیری سیاست های دولت از حمایت واقعی از تولید بود. پس از آن، تغییر فرمول قیمت گذاری در صنعت پالایشی، افزایش شکاف دلار نیما و قیمت دلار بازار آزاد، انتشار گواهی سپرده با نرخ 30٪ و افزایش نرخ اوراق اسلامی، همگی فشار مضاعفی بر بازار سهام وارد کردند.

به این عوامل داخلی باید ریسک های بیرونی را نیز افزود. از نیمه دوم سال 1402، تنش های نظامی در منطقه آغاز شد و تاکنون ادامه دارد. این رویدادها به افزایش ریسک گریزی سرمایه گذاران منجر می شود و تمایل به نگهداری دارایی های کم ریسک را بالا می برد. با وجود تمام این موانع، ارزیابی ها نشان می دهد که بورس تهران به محدوده های جذاب ارزندگی رسیده است.

• از نظر تکنیکال: شاخص کل در محل کراس 2 حمایت سقف اردیبهشت 1402 و خط میانی کانال صعودی بلندمدت پنج ساله قرار گرفته است.
• از نظر بنیادی: نسبت قیمت به سود (P/E) بازار به 5.5 واحد کاهش یافته که کمترین سطح از پاییز 1394 تاکنون است. همچنین، ارزش دلاری کل بازار به حدود 97 میلیارد دلار رسیده، درحالی که در اردیبهشت 2 سال پیش، این عدد نزدیک به 200 میلیارد دلار بود.

این افت ارزش دلاری و P/E، نشانه ای روشن از ارزندگی نسبی بازار است. شرایط کنونی شباهت زیادی با تابستان 91 دارد؛ اوج تنش های هسته ای، تحریم های شدید و رکود مطلق در بازار سهام. در آن زمان نیز سهام به یک دارایی منفور تبدیل شده بود. با این حال، رونق تدریجی بورس از اواخر مرداد همان سال و با اصلاح برخی سیاست های ارزی دولت وقت آغاز شد.

در حال حاضر نیز بانک مرکزی با ابلاغ بخشنامه ای، قدم اولیه برای فاصله گرفتن از سیاست های دستوری ارزی را برداشته است. بنابراین، با تغییر تدریجی در سیاست های ارزی و در صورتی که تنش نظامی دیگری روی ندهد، می توان به پرسش وارن بافت که «مهم نیست سهام چقدر ارزان است، مهم این است که چقدر ارزان تر خواهد شد؟»، اینگونه پاسخ داد: سهام ارزان در بورس تهران احتمالا چندان ارزان تر نمی شود و کف قیمت سهام، این بار هم مانند دفعات قبل، در نقطه اوج ریسک های سیستماتیک شناسایی خواهد شد.

در بازار پرریسک و مبهم، راهکار هوشمندانه چیست؟

گزارش امروز به خوبی نشان می دهد که سرمایه گذاری در بورس تا چه حد به متغیرهای سیاسی، اخبار غیرقابل پیش بینی و هیجانات لحظه ای وابسته است؛ فضایی که برای سرمایه گذارانی که به دنبال آرامش و سود پایدار هستند، بسیار فرسایشی و پر از استرس است. اما اگر به جای تلاش برای پیش بینی یک بازی پرریسک، بتوانیم زمین بازی را عوض کنیم چه؟ کرادفاندینگ دونگی دقیقا همین فرصت را فراهم می کند. در این پلتفرم، شما بر روی هیجانات بازار سفته بازی نمی کنید، بلکه مستقیما در رشد یک کسب وکار واقعی سرمایه گذاری خواهید کرد. سود شما از موفقیت یک طرح تولیدی یا خدماتی قابل لمس به دست می آید، نه از نوسانات غیرقابل پیش بینی قیمت سهام.

این روش با ارائه بازدهی جذاب و بالاتر از سود بانکی، و مهم تر از آن، با وجود طرح هایی که اصل سرمایه آن ها توسط ضمانت نامه های بانکی تضمین شده، یک سرمایه گذاری هوشمندانه برای ساختن ثروت پایدار، به دور از آشفتگی های روزانه بازار است.