شاخص ESG چیست و چطور به کاهش ریسک سرمایه گذاری کمک می کند؟

زمینی که ما بر آن زندگی می کنیم، فقط به ما تعلق ندارد. در واقع ما امانتدارهای کره خاکی هستیم که آن را برای آیندگان ‏به جا خواهیم گذاشت. به همین دلیل محیط زیست و نگهداری از آن اهمیت زیادی پیدا می کند. در این میان شرکت ها نیز ‏موظفند برای کاهش تاثیرات منفی بر محیط زیست، از شاخص ESG و استانداردهای اخلاقی و قانونی مربوط به آن پیروی ‏کنند.

به همین دلیل گزارش ESG برای بررسی عملکرد شرکت ها در زمینه های محیط زیست، مسائل اجتماعی و حکمرانی اهمیت پیدا می کند. در ‏سوی دیگر، سرمایه گذاران قرار دارند که تصمیمات خود را برحسب شاخص های ESG می گیرند. اما دلیل آن چیست و چرا ‏سرمایه گذارها به آن توجه ویژه دارند؟ در ادامه این مقاله از مجله دونگی به طور مفصل به همین موضوع پرداخته ایم.‏

فهرست مطالب:

• شاخص ESG چیست و چه مفهومی دارد؟
• فاکتورهای ESG شامل چه مواردی است؟
• انواع معیارهای ESG
• اهمیت سرمایه گذاری بر اساس ESG
• چگونه عملکرد ESG شرکت ها ارزیابی می شود؟
• نحوه چگونگی سرمایه گذاری در پروژه های مبتنی بر ESG 
• مقررات ESG چیست؟
• سرمایه گذاری در دونگی ‏
• نتیجه گیری ‏

شاخص ESG چیست و چه مفهومی دارد؟

عبارت ‏ESG‏ از حرف اول سه واژه محیط زیست (‏Environmental‏)، اجتماعی (‏Social‏) و حاکمیت شرکتی (‏Governmental‏) ‏گرفته شده است. این شاخص بر روی مشخصات پایداری و مسئولیت پذیری یک شرکت تاکید دارد و فعالیت های حوزه ‏ESG‏ ‏یک شرکت را به خوبی نشان می دهد. ‏

نکته مهم دیگر این است که گزارش پایداری نشان می دهد یک شرکت چقدر در مسیر درست رسیدن به هدف حرکت می کند. آیا ‏این شرکت در زمینه پروژه های واقعی و سودآور کار می کند یا فقط وعده های پوچ و حرف بدون عمل تحویل سرمایه گذارها می دهد؟

از آنجا که می توانید در گزارش ESG، مزایای کیفی و کمی فعالیت های ‏ESG‏ یک شرکت را به طور خلاصه مشاهده کنید، قادر ‏به ارزیابی منابع مالی ورودی نیز خواهید بود. به طور کلی ‏ESG‏ می تواند به شما نشان دهد که چطور یک شرکت ‏سرمایه گذاری ها را با ارزش های سازمانی خود همساز می کند.‏

از سوی دیگر اگر شرکت مورد نظر در معرض خطر آسیب به محیط زیست باشد و یا در مسیر اشتباه اجتماعی و فساد حرکت ‏کند، گزارشات آن در شاخص پایداری قابل مشاهده خواهد بود. ‏

بیشتر بخوانید: چطور برای شرکت دانش بنیان خود تامین مالی کنیم؟

فاکتورهای ESG شامل چه مواردی است؟

حالا که متوجه شدید شاخص ESG چیست و چه مفهومی دارد، ‏بهتر است هر سه مولفه آن را نیز بهتر بشناسید. ‏

محیط زیست ‏‎(Environment)‎

اولین فاکتور مهمی که در ارزیابی های این شاخص کاربرد مهمی دارد، محیط زیست است. این مولفه تاثیر عملکرد سازمان ها و ‏شرکت ها بر روی محیط طبیعی را بررسی می کند. حالا این ارزیابی می تواند شامل هر موضوع مرتبط با محیط زیست باشد که ‏از جمله باید به انتشار گازهای گلخانه ای، مصرف درست آب، مدیریت زباله و ... اشاره کنیم. ‏

اینجاست که رد پای اهمیت سرمایه گذاری بر اساس ‏ESG‏ را مشاهده می کنید! چون سرمایه گذاران حرفه ای معتقدند هر ‏شرکتی که برای مدیریت اثرات زیست محیطی به شکل دقیق عمل می کند، برای مقابله با خطرات قانونی، اعتبار و مالی در ‏شرایط بهتری قرار دارد. ‏

ناگفته نماند شرکت هایی که خود را در برابر محیط زیست مسئول می دانند، در بلندمدت مزیت رقابتی دارند؛ چون ‏مصرف کنندگان نیز در آینده روی این موضوع متمرکز می شوند. ‏

مهم ترین موضوعات در مولفه زیست محیطی عبارتست از:‏

• تغییرات اقلیمی و انتشار کربن : میزان تولید گازهای گلخانه ای (‏CO₂‎، متان و غیره)‏، راهبردهای کاهش کربن (کربن زدایی)‏
• کارایی انرژی و استفاده از منابع تجدیدپذیر: استفاده از انرژی های پاک مانند خورشیدی و بادی، مصرف انرژی و بهره وری در تولید
• مدیریت پسماند و بازیافت: دفع زباله های صنعتی و شیمیایی و برنامه های بازیافت مواد مصرفی
• آلودگی هوا، آب و خاک: جلوگیری از تخلیه مواد سمی در منابع طبیعی و پایش کیفیت هوا و کنترل ریزگردها
• مصرف و حفاظت از منابع آبی: کاهش مصرف آب، مدیریت پساب و استفاده مجدد
• حفاظت از تنوع زیستی و جلوگیری از جنگل زدایی: پرهیز از آسیب به زیستگاه های طبیعی و گونه های در معرض خطر

دلیل اهمیت مسائل زیست محیطی چیست؟

به یاد داشته باشید که ریسک های محیط زیستی مانند جریمه های زیست محیطی، افزایش هزینه انرژی یا بحران منابع طبیعی ‏می توانند بر روی سودآوری شرکت تاثیر منفی بگذارند.

مسئولیت اجتماعی ‏‎(Social)‎

دومین مولفه مهم در ارزیابی های شاخص ESG مسئولیت اجتماعی است که به معنای نحوه تعامل یک شرکت با جوامع و افراد ‏مختلف است. این بخش می خواهد تاثیر شرکت بر روی کارکنان، مشتریان و زنجیره تأمین را بررسی کند. ‏

بیشتر بخوانید: آیا سرمایه گذاری در ضایعات انتخاب خوبی است؟ بررسی جامع تمامی جوانب

مهم ترین مسائل اجتماعی در ‏ESG‏ عبارتند از:‏

• حقوق کارکنان و شرایط کاری: پرداخت منصفانه و منطبق با قانون، ایمنی و سلامت محیط کار، ساعات کاری انسانی و آزادی تشکیل اتحادیه ها
• تنوع، عدالت و شمول (‏DEI‏)‏: رعایت تنوع جنسیتی، نژادی، سنی و فرهنگی در استخدام و ارتقا و عدم تبعیض در محیط کار
• روابط با مشتریان: صداقت در تبلیغات و بازاریابی، حفظ حریم خصوصی داده های مشتری و پاسخ گویی مسئولانه در برابر شکایات
• تأثیر بر جوامع محلی: احترام به حقوق ساکنین بومی و جوامع میزبان پروژه ها و مسئولیت پذیری در قبال آسیب های اجتماعی ناشی از فعالیت های اقتصادی
• زنجیره تأمین اخلاقی: اطمینان از این که تأمین کنندگان از کار کودکان، کار اجباری یا شرایط غیرانسانی استفاده نمی کنند، بررسی عملکرد اجتماعی شرکای تجاری، برخورد با مسائل اجتماعی حساس و واکنش های شرکت در برابر موضوعاتی مثل مهاجرت، برابری جنسیتی، نژادپرستی و...‏

دلیل اهمیت مسائل اجتماعی در شاخص ESG چیست؟

شرکت هایی که به این موضوعات توجه می کنند، به دلیل رضایت کارکنان، بهره وری بالاتری دارند و به اعتبار برند آن ها آسیب ‏کمتری می رسد. از سوی دیگر در زمان بحران های اجتماعی یا رسانه ای، دچار چالش نمی شوند. ‏

حاکمیت شرکتی ‏‎(Governance)‎

سومین مؤلفه مهم در شاخص های ESG به حاکمیت شرکتی تعلق دارد و به این معناست که شرکت روی قدرت، شفافیت، ‏اخلاق مدیریت و رعایت حقوق ذی نفعان متمرکز است. در واقع این بخش بیشتر به شیوه مدیریت و نظارت بر یک شرکت ‏می پردازد.‏

ساده تر بخواهیم به این موضوع بپردازیم حاکمیت یعنی اینکه یک شرکت چطور اداره می شود و چه سازوکارهایی برای ‏جلوگیری از فساد، تضاد منافع و یا تصمیم گیری های غیرمسئولانه ارائه می دهد.‏

بیشتر بخوانید: چالش ها و فرصت های تأمین مالی جمعی در ایران

مهم ترین مؤلفه های حاکمیت در ‏ESG‏ عبارتند از:‏

• ترکیب هیأت مدیره: وجود اعضای مستقل و متخصص، تنوع در هیئت مدیره (جنسیتی، تجربی، نژادی و...)‏، تفکیک نقش مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره
• شفافیت و گزارش دهی: گزارش های مالی دقیق و به موقع و شفاف و افشای اطلاعات مربوط به ریسک ها، پاداش مدیران و عملکرد شرکت
• پاداش و جبران خدمات مدیران: تعیین حقوق و پاداش متناسب با عملکرد و جلوگیری از پاداش های غیرمنطقی
• مبارزه با فساد و رشوه: تدوین و اجرای سیاست های ضد فساد و نظارت داخلی مؤثر و حسابرسی مستقل
• حقوق سهام داران: احترام به حقوق رأی دهی، رفتار برابر با سهام داران خرد و عمده و جلوگیری از تضاد منافع میان مدیران و سهام داران
• رعایت مقررات و اخلاق حرفه ای: تبعیت از قوانین محلی و بین المللی، داشتن کدهای اخلاقی و رفتاری روشن

چرا مولفه حاکمیت در گزارش پایداری اهمیت دارد؟

دلیل کاملاً مشخص است! شرکت هایی که حاکمیت قدرتمندتری دارند، کمتر دچار رسوایی های مالی یا مدیریتی می شوند. در ‏نتیجه اعتماد سرمایه گذاران به آن ها دائمی تر است.‏

انواع معیارهای ESG

وقتی پای ‏ESG‏ به میان می آید، شرکت ها در انتخاب معیارهای درست این شاخص سردرگم می شوند. بخش مالی شرکت ها با ‏اعداد مشخص روبروست که تحلیل و بررسی را آسان می کنند. اما معیارهای ‏ESG‏ آنقدر زیادند که بررسی را دشوار می سازند. به ‏همین دلیل داده ها به دو نوع کمی و کیفی تقسیم شده اند.‏

معیارهای کمی

همان طور که مشخص است معیار کمی به اعداد اشاره دارد که در طول زمان و یا بین شرکت ها محاسبه و مقایسه می شود. این ‏معیار ‏ESG‏ مشخص و واضح است و اطلاعاتی را در مورد مقادیر، فواصل، درصد و... نشان می دهد. ‏

با این حال نباید فکر کنید معیارهای کمی این شاخص درست مثل معیارهای مالی با اندازه مشخص است! معیارهای کمی ‏‏ESG‏ در ‏واحدهای اندازه گیری مختلف است و به دلار، یورو و سایر واحدهای پولی وابسته نیستند. با این حال باید بگوییم که ‏این معیارها با اعداد و در قالب درصد، نرخ، مقدار یا تعداد اندازه گیری و گزارش می شوند.‏

برای درک بهتر هر سه مولفه را همراه با معیارهای سنجش در جدول زیر بررسی کرده ایم:‏

معیارهای کیفی

ارزیابی این معیار به دلیل اینکه از بلوک های متنی تشکیل شده، کمی دشوارتر است. به هر حال پای بررسی کیفیت، ویژگی ها، ‏استراتژی ها و اقدامات به میان می آید که به صورت عدد ارائه نشده اند. ‏

معیار کیفی ‏ESG‏ بر اساس تحلیل محتوایی، سیاست ها، ساختارها و رفتارها ارزیابی می شود و به راحتی قابل عددگذاری نیست. ‏در جدول زیر به ‏به این معیارها پرداخته ایم:

اهمیت سرمایه گذاری بر اساس ESG

تا به اینجای مطلب با مفهوم این شاخص آشنا شدید و جواب سوال فاکتورهای ‏ESG‏ شامل چه مواردی است؟ ‏را گرفته اید. اما ‏مبحث اصلی ما درباره اهمیت و گزارش ESG بر روی سرمایه گذاری بوده است که مطمئناً به دنبال پاسخ این سوال هستید. ‏

شاید بهتر باشد در همین راستا برای اثبات این موضوع به یک مقاله علمی با موضوع "ت أثیر شاخص ‏ESG‏ بر ثروت سهامداران " در ‏وب سایت پژوهشی ساینس دایرکت (‏ScienceDirect‏) بپردازیم. ‏

نویسنده در مقاله مذکور به این موضوع تاکید کرده که شاخص ESG به شدت توجه سرمایه گذاران را به خود جلب کرده است. ‏این موضوع در کشورهای صنعتی اهمیت زیادی دارد و پیش بینی می شود در کشورهایی همچون ایران هم در سال های آینده ‏همه گیر شود. ‏

به طور کلی نتایج این مقاله را می توان در موارد زیر دسته بندی کرد:‏

بیشتر بخوانید: مالیات بر عایدی سرمایه چیست و کدام دارایی ها را شامل می شود؟

کاهش ریسک سرمایه گذاری

براساس آنچه در این مقاله پژوهشی آمده، رابطه بین عوامل ‏ESG‏ و عملکرد سرمایه گذارها به تعدیل ریسک سرمایه گذاری ‏انجامیده است. بر طبق آنچه در این مقاله آمده است، در سال 2021 نیز تحقیقاتی صورت گرفت که نشان می داد سرمایه گذاری در شرکت های با امتیاز ضعیف ‏ESG‏ (به دلیل انتشار بالای کربن) ریسک بالاتری دارد. ‏

جالب است بدانید طبق گفته های مقاله «تاثیر شاخص ESG بر ثروت سهامداران»، حتی تحقیقات گسترده تری نیز انجام شد که نشان می داد استفاده از ملاحظات ‏ESG‏ می تواند ریسک های ‏جبران ناپذیر پرتفوی را هم کاهش دهد. ‏

در مقابل کاهش ریسک هم می تواند یک دلیل قانع کننده برای ورود سرمایه گذاران باشد. ‏

‏افزایش تقاضای سرمایه گذاران

اغلب سرمایه گذاران قدیمی که با احتیاط بیشتری قدم برمی دارند، به دنبال روش های کم ریسک تر هستند. از آن طرف ‏سرمایه گذاران نسل جوان هم به دنبال شیوه های نوین برای ورود به بازار هستند و دارایی خود را به راحتی در اختیار شرکت ها ‏قرار نمی دهند. ‏

وقتی با کمک ‏ESG‏ ارزش گذاری و اعتبار شرکت ها مشخص می شود، مشخص است که سرمایه گذاران هم با اطمینان بیشتری ‏برای سرمایه گذاری اقدام می کنند. ‏

افزایش بازده مالی پایدار و رقابتی

طبق آنچه در مقاله علمی تأثیر شاخص ESG بر ثروت سهامداران آمده است، شرکت هایی که شاخص ESG در آن ها بالاتر ‏است، عملکرد مالی بهتری در بلندمدت دارند. به طوری که مطالعات بر روی شرکت هایی با امتیاز ‏ESG‏ بالا نشان داد در زمان ‏همه گیری کرونا بهتر دوام آورده اند و توانستند به راحتی ارزش سهام خود را حفظ کنند. ‏

پژوهشگران به این نتیجه رسیده بودند که این عوامل ‏ESG‏ نیستند که به سرمایه گذاران در افزایش بازده مالی کمک می کنند، ‏بلکه ارزش گذاری بالاتر شرکت هاست که آن ها را در یک موقعیت مالی پایدار و رقابتی قرار می دهد. ‏

برای مثال عملکرد چندین شرکت در کره جنوبی بررسی شد و محققان ارتباط مثبتی را بین ‏ESG‏ و میزان موفقیت آن ها پیدا ‏کرده بودند. ‏

مشابه همین مطالعات در کشور چین هم صورت گرفت و تحقیقات نشان داد سرمایه گذاری روی سهام شرکت های با ‏ESG‏ ‏بالاتر، ریسک کمتری دارد. ‏

نوآوری و بهره وری بیشتر

مطابق با مطالعاتی که صورت گرفته و نتایج آن در این مقاله آمده است، تاثیر رعایت ‏ESG‏ بر ارزش برند شرکت ها قابل انکار ‏نیست. چون مثبت بودن گزارش پایداری می تواند به کاهش هزینه ها و افزایش نوآوری منجر شود که در نهایت به سودآوری ‏می انجامد.‏

حتی گفته می شود عوامل ‏E، ‏S‏ و ‏G‏ به طور جداگانه  هم بر نوآوری و بازدهی سهام شرکت ها تاثیر می  گذارند. به طوری که ‏پژوهشگران دریافته اند افزایش بهره وری سهام با هر یک از عوامل ‏E‏ و ‏G‏ رابطه مثبت دارد. ‏

مزیت رقابتی بلندمدت

در انتهای موضوع اهمیت سرمایه گذاری بر اساس ‏ESG‏ ما هم باید اضافه کنیم که وجود گزارش پایداری مثبت می تواند به مزیت ‏رقابتی شرکت ها در بلندمدت کمک کند. در دنیای رقابتی امروز، شرکت هایی که به ‏ESG‏ توجه دارند، سریع تر با تغییرات ‏اقلیمی، فشارهای اجتماعی و نیازهای نظارتی تطبیق پیدا می کنند. پس می توان نتیجه گرفت این شرکت ها بقاء بلندمدت و ‏پایدارتری خواهند داشت.‏

بیشتر بخوانید: فین تک (FinTech) به زبان ساده: بررسی وضعیت فینتک در ایران

چگونه عملکرد ESG شرکت ها ارزیابی می شود؟

با توجه به اهمیت شاخص های ‏ESG‏ حتما می پرسید چگونه عملکرد ‏ESG‏ شرکت ها ارزیابی می شود؟ ‏در جواب باید بگوییم ‏برای این کار پای نهادها و چارچوب های بین المللی به میان می  آید. به طوری که با ارائه مدل های ارزیابی کمی و کیفی، ‏داده های افشا شده، پرسش نامه ها و تحلیل های مستقل می توانند شاخص های دقیق تری را برای ارزیابی عملکرد شرکت ها ارائه ‏دهند.‏

شاخص های بین المللی ارزیابی ‏ESG

نهادها و چارچوب های بین المللی استانداردهایی را برای گزارش دهی و ارزیابی ‏ESG‏ توسعه داده اند که عبارتند از:‏

• استاندارد ‏GRI‏ (‏Global Reporting Initiative‏)‏: این استاندارد پرکاربردترین استاندارد گزارش دهی پایداری در سطح جهان است و براساس تمرکز بر اثرات شرکت بر جامعه، ‏محیط زیست و اقتصاد شاخص های ‏ESG‏ را مشخص می کند. ‏
• استاندارد ‏SABS‏ (‏Sustainability Accounting Standards Board‏)‏: این استاندارد برای سرمایه گذاران مالی کاربرد دارد و با تعیین شاخص های مادی و مرتبط با صنعت خاص ارائه می شود. ‏
• استاندارد ‏TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures)‎: این استاندارد بر افشای ریسک های مرتبط با تغییرات اقلیمی متمرکز شده است. ‏
• استاندارد ‏UN PRI (Principles for Responsible Investment)‎: این استاندارد می تواند راهنمای سرمایه گذاران برای در نظر گرفتن ‏ESG‏ در تصمیم گیری ها باشد.‏
• استاندارد️ ‏ISO 26000‎: این استاندارد نیز راهنمایی برای مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت هاست. ‏

متدولوژی های رایج ارزیابی ‏

دومین روش برای ارزیابی عملکرد ‏ESG‏ شرکت ها از طریق متدولوژی های رایج ارزیابی ‏ESG‏ صورت می گیرد. در این روش ‏موسسات اعتبارسنجی با استفاده از داده ها، پرسش نامه ها و گزارشات، عملکرد ‏ESG‏ شرکت ها را ارزیابی می کنند. ‏

به طور کلی مراحل ارزیابی به شیوه متدولوژی عبارتست از:‏

مرحله 1 - جمع آوری داده ها

• افشاهای رسمی شرکت ها: گزارشات سالانه، گزارش پایداری و تکمیل فرم های ‏SEC
• پرسش نامه های تخصصی: توسط مؤسسات رتبه بندی ارسال می شود
• داده های خارجی: رسانه ها، نهادهای نظارتی و سازمان های مردم نهاد

مرحله 2 - تحلیل محتوای کیفی و داده های کمی

• بررسی سیاست ها، اهداف، عملکردها و شاخص های شرکت ها ‏
• تحلیل وقایع منفی (مثل رسوایی ها، جریمه های زیست محیطی و نقض حقوق بشر)‏

مرحله 3 -  مقایسه بین صنعتی و درون صنعتی

• وزن دهی به شاخص ها بر اساس میزان اهمیت آن در صنعت خاص
• مقایسه با میانگین صنعت، کشور یا منطقه

مرحله 4 - نحوه تعیین رتبه بندی ESG

رتبه بندی های این شاخص به صورت نمره ای، سطحی یا رتبه ای گزارش می شوند. در جدول زیر می توانید چند نمونه از نحوه ‏تعیین رتبه بندی ‏ESG‏ را مشاهده کنید:‏

مرحله 5 - تاثیر شاخص های ESG بر تصمیم گیری سرمایه گذاران

در نهایت این سرمایه گذاران هستند که از امتیاز ‏ESG‏ برای تصمیم گیری های خود استفاده می کنند. در بالاتر گفتیم که رتبه ‏ESG‏ چگونه بر تصمیم گیری سرمایه گذاران تاثیر می گذارد. فاکتورهایی همچون مدیریت ریسک، جذب سرمایه، هزینه سرمایه ‏و بازده سرمایه گذاری جزء مواردی هستند که در تصمیم گیری سرمایه گذاران تاثیر می گذارد.‏

بیشتر بخوانید: قیمت دلار آزاد امروز ، قیمت یورو امروز ،قیمت طلای 18 عیار در بازار امروز ، محاسبه اقساط تسهیلات و سود وام بانکی ، سود سپرده بانکی

چه افرادی نمرات ESG را تعیین می کنند؟

گزارش پایداری توسط گروه های زیر تعیین می شود:‏

سازمان های غیردولتی

سازمان های غیردولتی زیادی وجود دارند که این شاخص را تعیین می کنند. برای مثال باید به ‏CDP‏ اشاره کنیم که یک ‏موسسه خیریه غیرانتفاعی است و امتیازات ‏ESG‏ را با تمرکز ویژه بر مسائل محیط زیستی ارائه می دهد. نکته جالب تر اینکه ‏CDP‏ به دلیل رویکرد دقیق خود و انجام تحقیقات اولیه مستقیم با ناشران، شهرت زیادی دارد. ‏

شرکت های خدمات مالی

دومین گروهی که وارد عرضه گزارش دهی ‏ESG‏ شده، شرکت های خدمات مالی هستند. برای مثال باید به شرکت هایی مثل ‏Bloomberg، ‏Sustainlytics، ‏MSCI، ‏FTSE Russell‏ و ‏S&P Global‏ اشاره کنیم. این شرکت ها امتیازات ‏ESG‏ را برای برآورده ‏کردن خواسته های سرمایه گذاران ارائه می دهند. ‏

کارت های امتیازی ‏ESG‏ شرکت

گروه سوم شرکت هایی هستند که کارت های امتیازی ‏ESG‏ خود را توسعه می دهند تا در طول زمان بتوانند عملکردشان را ‏براساس این شاخص منطبق سازند. در واقع این شرکت ها برای جذب سرمایه گذاران، افزایش اعتبار برند و حتی اجتناب از ‏سبزشویی، به سمت کارت های امتیازی ‏ESG‏ رفته اند. ‏

در نهایت این شرکت ها سعی می کنند در قالب چارچوب های عینی مانند هیأت استانداردهای حسابداری پایداری (‏SASB‏)، ‏هیأت استانداردهای افشای آب و هوا (‏CDSB‏)، ابتکار گزارش دهی جهانی (‏GRI‏)، شورای گزارش دهی یکپارچه بین المللی ‏‏(‏IIRC‏) و اصول سرمایه گذاری مسئولانه (‏PRI‏) قدم بردارند.‏

مزایا و معایب سرمایه گذاری بر اساس ESG

اگرچه در بالاتر به اهمیت شاخص ESG و تاثیر آن بر روی سرمایه گذاری پرداختیم، اما شاید بهتر باشد به طور کامل مزیت ها ‏و معایب این رتبه دهی را نیز بررسی کنیم.‏

مزایای سرمایه گذاری بر اساس ‏ESG

• مدیریت بهتر ریسک ها: شرکت هایی که در گزارش ESG ضعیف هستند، بیشتر در معرض ریسک های حقوقی، زیست محیطی، ‏اعتباری یا اجتماعی قرار می گیرند. برای مثال شرکت هایی با انتشار بالای کربن، در معرض قوانین سخت گیرانه  زیست محیطی ‏هستند.‏
• ‏ پایداری و بازده بلندمدت: مطالعات نشان می دهند شرکت هایی که اصول ‏ESG‏ را رعایت می کنند، مدیریت بهتر، بهره وری ‏بالاتر و عملکرد مالی پایدارتری دارند. ‏
• دسترسی بهتر به منابع مالی: شرکت های با رتبه خوب ‏ESG، هزینه های کمتری دارند و راحت تر می توانند سرمایه گذاران را ‏جذب کنند.‏
• افزایش ارزش برند و اعتماد عمومی: شرکت هایی که در حوزه های محیط زیست، عدالت اجتماعی و حاکمیت، شفافیت عملکرد دارند، ‏اعتماد مصرف کنندگان را جلب می کنند. ضمن اینکه به افزایش وفاداری مشتری و کاهش هزینه های برندسازی هم می انجامد. ‏
• جذب و حفظ نیروی انسانی باکیفیت: شرکت هایی با عملکرد اجتماعی خوب برای کارکنان حرفه ای جذابیت بیشتری دارند که ‏در نهایت به بهره وری بیشتر کمک می کند.‏
• هم سویی با سیاست ها و قوانین بین المللی: شرکت هایی که با این شاخص همراه می شوند، سرمایه گذاران را در برابر تغییرات ‏ناگهانی مقرراتی محافظت می کنند.

معایب سرمایه گذاری بر اساس گزارش پایداری

با تمام مزیت هایی که شاخص های ESG به همراه دارند، اما بی عیب و نقص نیستند. به طور کلی چالش هایی که در مقابل ‏استانداردهای ‏ESG‏ قرار دارند، عبارتند از:‏

• نبود داده های دقیق در کشورهای در حال توسعه
• استفاده تبلیغاتی یا نمایشی برخی شرکت ها در گزارشات ‏ESG
• بازدهی محدود در کوتاه مدت به ویژه در دوره های بحران اقتصادی
• ریسک کاهش تنوع سبد سرمایه گذاری و در نتیجه افزایش ریسک
• هزینه بالای تحلیل و داده ها به خصوص برای شرکت های جدید و کوچک
• نبود استاندارد و چارچوب یکپارچه برای همه شرکت ها و در نتیجه دشوار شدن ارزیابی شرکت ها برای سرمایه گذاران
• اختلاف در رتبه بندی ‏ESG‏ ناشی از تفاوت در مدل ارزیابی، وزن دهی و منابع اطلاعاتی و سردرگمی سرمایه گذاران

نحوه چگونگی سرمایه گذاری در پروژه های مبتنی بر ESG 

با همه اطلاعاتی که در بالاتر در مورد این شاخص ارائه دادیم، اما سرمایه گذاران باز هم برای انتخاب پروژه ها برحسب این ‏امتیاز سردرگم می شوند. به همین دلیل شناسایی پروژه های سازگار با این شاخص اهمیت پیدا می کند. در واقع سرمایه گذاران ‏باید چندین معیار را برای انتخاب شرکت ها بر حسب گزارش پایداری در نظر بگیرند و به صورت گام به گام سرمایه گذاری را ‏انجام دهند. ‏

این معیارها عبارتند از:

قدم اول - شناسایی پروژه های ‏ESG‏ محور

مطمئنا نحوه سرمایه گذاری در پروژه های مبتنی بر ‏ESG‏ ‏بدون شناخت پروژه ها ممکن نیست. بنابراین به عنوان سرمایه گذار ‏باید از طریق روش های زیر شرکت های ‏ESG‏ را شناسایی کنید:‏

• بررسی گزارش پایداری شرکت ها یا پروژه ها با استفاده از پلتفرم های مالی و پایگاه های داده مانند ‏MSCI ESG،‎ Sustainalytics‏ ‏و یا ‏Bloomberg ESG
• تحلیل شرکت های دارای گواهینامه بین المللی (مانند ‏UN Global Compact، ‏CDP‏ (افشای کربن) و یا ‏GRI‏)‏
• رجوع به صندوق های سرمایه گذاری

قدم دوم - بررسی تطابق با معیارهای ‏ESG

در مرحله بعد باید بررسی کنید که شرکت مورد نظرتان در سه مولفه اصلی (زیست محیطی، اجتماعی و حاکمیتی) چطور ‏عمل می کند. بنابراین: ‏

• از نظر زیست محیطی آیا این شرکت به کاهش کربن، بهره وری انرژی، یا مدیریت منابع کمک می کند؟ و یا به حفظ تنوع ‏زیستی یا کاهش آلودگی متعهد است؟
• از نظر اجتماعی آیا شرکت مورد نظر حقوق پرسنل خود را رعایت می کند و یا در استخدام و ساختار به برابری پایبند است؟
• به لحاظ حاکمیتی آیا ساختار مدیریتی شفاف و پاسخگو دارد؟ سیاست های ضدفساد، حسابرسی داخلی و رعایت حقوق ‏سهامداران چگونه  است؟

قدم سوم - ارزیابی داده ها و امتیازات ‏ESG

در این مرحله باید به منابع زیر برای ارزیابی داده ها توجه کنید:‏

• به رتبه  ‏ESG‎‏ شرکت از سوی نهادهای معتبر (‏MSCI، ‏Sustainalytics‏ و...) دقت کنید. ‏
• به افشاگری داوطلبانه یا اجباری ‏ESG‏ توجه کنید؛ زیرا میزان شفافیت پروژه در ارائه اطلاعات را نشان می دهد. ‏
• پاسخ نامه ها و فرم های تکمیل شده توسط شرکت را نیز بررسی کنید.‏

قدم چهارم - تحلیل مالی + معیارهای ‏ESG‏ (دوگانه محور)‏

حالا وقت تحلیل مالی سنتی به همراه معیارهای ‏ESG‏ رسیده است. در جدول زیر به معیارها و نحوه تحلیل و نوع اطلاعاتی ‏که برای این کار نیاز دارید، اشاره کرده ایم:‏

قدم پنجم – نظارت و دریافت گزارش بعد از سرمایه گذاری

هنوز کار تمام نشده است! باید در این مرحله از اینکه شرکت مورد نظر بر طبق شاخص ESG عمل می کند، مطمئن شوید. ‏پس باید:‏

• گزارشات ‏ESG‏ شرکت را که به طور منظم منتشر می کند، بررسی کنید.‏
• در صورت افت عملکرد ‏ESG‏ در تصمیم گیری خود تجدیدنظر کنید.‏
• از شاخص های کلیدی عملکرد ‏ESG‏ برای ارزیابی مستمر استفاده کنید.‏

مقررات ESG چیست؟

همه شرکت ها موظفند به مقرراتی که سازمان ها و گروه های مختلف (در بالاتر به آن ها اشاره کردیم) تعیین کرده اند، پایبند ‏باشند.‏

مقررات اتحادیه اروپا ‏

اتحادیه اروپا یک مجموعه کامل از این مقررات را ارائه کرده است که به افزایش سرمایه گذاری پایدار و پیشبرد قرارداد سبز ‏کمک زیادی می کند.‏

در واقع این اتحادیه به دنبال مبارزه با تغییرات آب و هوا و جلوگیری از تخریب محیط زیست است. به همین دلیل مقررات زیر ‏را در شاخص های ‏ESG‏ گنجانده است:‏

• جلوگیری از انتشار خالص گازهای گلخانه ای تا سال 2050‏
• تمایز بین رشد اقتصادی و استفاده از منابع
• مشارکت همگانی و اطمینان برای ورود همه افراد
• به طور کلی جامع ترین مقررات ‏ESG‏ در حال حاضر توسط اتحادیه اروپا ارائه شده و بر دو اصل مهم مبتنی است:‏
• تمرکز بر انگیزه ها برای حاکمیت شرکتی و بازارهای مالی
• شفافیت شرکت ها در گزارشات ‏ESG‏ ‏

مقررات افشای مالی پایدار آسیا

این مقررات که در مارس 2021 اجرا شده می گوید:‏

‏ مقررات شرکت ها باید نشان دهند چطور در تصمیم گیری هایشان به ریسک پایدار توجه دارند و چطور اهداف و استراتژی ها و ‏اثرات ‏ESG‏ خود را به سرمایه گذارانشان گزارش می دهند. ‏

شرکت کنندگان در بازار مالی باید 18 شاخص اجباری را شفاف و اعلام کنند و یا حداقل دو شاخص دیگر از 46 شاخص ‏اختیاری را در آنالیزهای خود بگنجانند.‏

مقررات جدید گزارش پایداری شرکت ها (‏CSRD‏)‏

در کنار دو مورد قبلی باید به مقررات ‏CSRD‏ هم اشاره کنیم که در واقع نسخه کامل شده مقررات اتحادیه اروپاست و قوانین ‏افشای اطلاعات غیرمالی توسط کمپانی های بزرگ را مشخص می کند. ‏

این مقررات جدید، در سال 2022 و 2023 اجرا شد (طبق گفته های سایت سائولا ) و همه شرکت های بزرگ را ملزم به رعایت موارد زیر می کند:‏

• ارائه شرح مختصر از مدل کسب و کار شرکت
• ارائه نتایج تصمیم گیری ها
• ریسک های مربوط به عملکرد شرکت از جمله روابط تجاری، محصولات یا خدمات و نوع واکنش شرکت به آن ها

سایر چارچوب های مهم ESG

سایر استانداردهای لازم که برای مقررات گزارش ESG در نظر گرفته می شوند، عبارتند از:‏

• استاندارد ‏GRI‏: به شرکت ها کمک می کند تا اثرات مثبت و منفی کسب و کار خود بر اقتصاد، جامعه و محیط زیست را افشا ‏کنند. این استاندارد 83% از کل ارجاعات گزارشات ‏ESG‏ را دریافت می کند.‏
• استاندارد ‏SASB‏: به شرکت ها کمک می کند تا گزارشات ‏ESG‏ خود را جمع آوری و افشا کنند که مطمئنا روی تصمیمات ‏تجاری شرکت تاثیر دارد. این استاندارد دستورالعمل های خاص هر صنعت را از دید مالی به شرکت ها ابلاغ می کند. ‏
• چارچوب ‏TCFD‏: این استاندارد روی آب و هوا تمرکز کرده و توصیه هایی را برای مدیریت و گزارش دهی بر خطرات آب و ‏هوایی ارائه می دهد. ‏
• پروژه افشای کربن (‏CDP‏): بر روی ایجاد استانداردهایی پافشاری می کند که شرکت ها باید از آن برای افشای اطلاعات مربوط ‏به مصرف آب، جنگل داری و انتشار گازهای گلخانه ای استفاده کنند.‏

تاثیر رعایت ESG بر ارزش برند شرکت ها

در کنار مزایایی که بالاتر برای ارائه گزارش پایدار ارائه کردیم، باید به تأثیرات مثبت ‏ESG‏ بر ارزش برند شرکت ها هم اشاره ‏کنیم. مهم ترین این تاثیرات عبارتند از:‏

• افزایش اعتماد و وفاداری مشتریان
• جذب سرمایه گذاران مسئولیت پذیر
• کاهش ریسک های در برابر بحران هایی مانند آلودگی محیطی، رسوایی های فساد، نقض حقوق کارگران یا تبعیض جنسیتی
• افزایش شهرت برند با رعایت اصول ‏ESG
• جذب و حفظ استعدادهای برتر
• ایجاد تمایز در بازار رقابتی بین شرکت های با شاخص ESG بالا و ضعیف

در جدول زیر به سه شرکت اشاره کرده ایم که این شاخص بر روی برند آن ها تاثیرات متفاوتی گذاشته است:‏
 

سرمایه گذاری در دونگی ‏

با وجود همه اطلاعاتی که در مورد نحوه تاثیر شاخص ESG بر روی سرمایه گذاری ارائه کردیم، اما بدست آوردن این داده ها و ‏ارزیابی نهایی کار دشواریست. با این حال نباید به دلیل دشوار بودن مرحله تحلیل، از آن چشم پوشی کنید. ‏

دونگی یکی از شرکت های مجری کرادفاندینگ است که طرح‌های سرمایه گذاری جمعی متعددی را برای  سرمایه گذاری ارائه می دهد. این شرکت قبل ‏از اینکه یک کسب و کار را در لیست پروژه های سرمایه گذاری خود معرفی کند، ابتدا گزارشات ‏ESG‏ آن ها را بررسی می کند. در ‏صورتی که پروژه توانسته باشد رتبه بالایی در این شاخص بدست آورد، در لیست تأمین مالی جمعی به سرمایه گذاران معرفی ‏می شود.‏

مزایای سرمایه گذاری در دونگی

• ارائه سود دوره ای (بالاتر از سود بانکی)‏
• ریسک کنترل شده
• انجام تمامی مراحل ارزیابی شاخص های ‏ESG‏ توسط تیم ارزیابی دونگی
• تنوع پروژه ها و طرح ها

نتیجه گیری ‏

با توجه به اهمیت فاکتورهایی همچون محیط زیست، اجتماعی و حاکمیت، حالا دیگر شرکت ها به حال خود رها نشده اند. این سه ‏مولفه می توانند روی سودآوری پایدار شرکت ها تاثیر مستقیم داشته باشند و به همین دلیل قبل از سرمایه گذاری باید شاخص ESG را بررسی کنید. ‏

اگر به دنبال سرمایه گذاری هوشمندانه هستید، گزارش پایدار می تواند در مدیریت ریسک کمک زیادی به شما کند. در این ‏میان می توانید یکی از طرح های پیشنهادی دونگی را برای سرمایه گذاری انتخاب کنید؛ چون پیش تر شاخص های ESG ‏پروژه ها بررسی شده است.‏ ‏در صفحه "جذب سرمایه دونگی" ثبت نام کنید و منتظر مشاوره سرمایه گذاری از سوی ‏کارشناسان ما بمانید. ‏