دلالان دلار با مکانیسم ماشه بازار را شعله ور کردند؛ پشت پرده نوسانات عجیب ارز چه خبر است؟

یک هفته مانده به فعال  شدن مکانیسم ماشه، بازارهای مالی ایران واکنشی سریع و قابل پیش بینی از خود نشان دادند. در همین بازه زمانی، قیمت ارز و طلا بالا رفت و این اتفاق برای برخی دلالان و سوداگران فرصتی شد تا با بزرگ نمایی فضای روانی، وارد بازار شوند و با نوسان گیری، سود بیشتری به جیب بزنند.

تجربه های گذشته یک نکته را همیشه یادآوری می کنند، این دست التهاب های بازار چند هفته ای دوام می آورند ولی اگر مدیریت و شفاف سازی درست انجام شود، اثرات روانی آن قابل کنترل هستند. همین وضعیت باعث شده برخی اقتصاددانان توصیه کنند که «محدودیت کوتاه مدت در خروج سرمایه از کشور» و «الزام بازگشت ارزهای صادراتی» راهکارهای اساسی هستند. اما همان طور که گزارش شده، «در سال گذشته از مجموع 57 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی، نزدیک 20 میلیارد دلار ارز به چرخه رسمی اقتصاد برنگشته» و این یک چالش جدی برای اقتصاد کشور است.

فضای مبهم کنونی تا زمانی ادامه دارد که یک ضمانت اجرایی قوی برای بازگشت کامل ارزها وجود نداشته باشد. وقتی صادرکنندگان از بین بازگرداندن ارز به سیستم یا فروش آن در بازار آزاد با نرخ بالاتر انتخاب دارند، طبیعی است منافع شخصی در اولویت قرار بگیرند و بازار ارز با نوسان بیشتری روبه رو شود.

درباره مکانیسم ماشه هم باید گفت که اگرچه به قول برخی کارشناسان:

 «بلندگوهای پرصدایی دارد، اما در عمل ابزاری ناکارآمد و بدون پشتوانه قوی است». این روزها با نزدیک شدن به اجرای این مکانیسم و منتشر شدن خبرهای منفی درباره تمدید تعلیق تحریم ها، «بازار ارز و سکه بار دیگر دستخوش هیجان لحظه ای شده، جوی که تنها با انتشار یک خبر یا شوک سیاسی ایجاد می شود و سپس به مسیر عادی بازمی گردد.»

نقش دلالان ارز و طلا باز هم برجسته تر شده است. این افراد با دامن زدن به نگرانی مردم و ایجاد تشنج در بازار، دنبال سودهای بالاتر هستند. بازار ایران این چرخه را بارها دیده، یک خبر سیاسی یا اقتصادی منتشر می شود، عده ای بی برنامه هجوم می برند، قیمت ها ناگهان بالا می روند و پس از آرامش، دوباره به محدوده قبلی بازمی گردد. به بیان دقیق تر، «در این چرخه همیشه تازه واردان بازنده اصلی هستند چرا که در اوج قیمت می خرند و در کف قیمت مجبور به فروش می شوند.»

یکی از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی، به چشم انداز فعلی بازار واکنش نشان داده و توضیح داده است: 

«امروز آثار روانی اسنپ بک به وضوح در بازار ارز قابل مشاهده هستند، چراکه قیمت دلار به شکل غیرمنطقی و غیرقابل توجیه افزایش یافته است و قطعا پس از تخلیه بار روانی مکانیسم ماشه، قیمت ارز به نرخ واقعی خود بازخواهد گشت.» 

او همچنین یادآور شده: 

«در حمله رژیم صهیونیستی به کشورمان نیز قیمت دلار در بازار غیررسمی به شکل غیرمنطقی افزایش یافت و بعد از پایان جنگ به قیمت های قبلی خود بازگشت.» 

در ادامه هشدار داده: 

«لازم است بانک مرکزی و نهادهای اقتصادی دولت مانع اثرگذاری روانی مکانیسم ماشه بر اقتصاد کشور شوند، چراکه ذخایر طلا و ارز کشور در شرایط خوب و مطلوبی قرار دارند و اگر بُعد روانی مدیریت شود، از نظر اقتصادی مشکلی وجود ندارد.»

کارشناسان اقتصادی نیز تاکید دارند: 

«بسیاری از تازه واردان سهم خود را در بالاترین قیمت ها می خرند و بلافاصله با کاهش ارزش سرمایه مواجه می شوند. این نوع خرید در اوج هیجان سیاسی، نه سرمایه گذاری، بلکه یک قمار پرریسک با احتمال باخت قطعی است.» 

همچنین خاطرنشان می کنند: 

«بانک مرکزی بارها اعلام کرده است ذخایر طلا و ارز کشور در شرایط بسیار مطلوبی قرار دارد و نیاز واردات به طور کامل قابل تامین است، حتی در صدور کامل تحریم های شورای امنیت، فشار واقعی بر بازار ارز محدود خواهد بود.»

در بخش راهکارها، چند توصیه مهم در میان کارشناسان و مسئولان مطرح است:

• اجرای واقعی قانون مالیات بر عایدی سرمایه (CGT) برای مهار ورود نقدینگی به بازارهای غیرمولد به ویژه طلا و ارز، «بدون این ابزار انگیزه سفته بازی تقویت می شود.»
• کنترل و شفاف سازی صرافی های دیجیتال و رمزارزها به عنوان یکی از کانال های اصلی فرار سرمایه
• اعمال محدودیت کوتاه مدت در خروج سرمایه از کشور و کنترل معاملات دلاری و انتقالات بین المللی
• و از همه مهم تر، الزام صادرکنندگان به رفع تعهدات ارزی

یکی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، غلامرضا مصباحی مقدم، وضعیت بازار ارز و سیاست های ارزی را این طور تشریح کرده است: 

«از کل صادرات غیرنفتی 57 میلیارد دلاری ایران در سال گذشته، تقریبا 30 میلیارد دلار ارز به چرخه رسمی اقتصاد بازنگشته، یعنی حدود یک سوم درآمد ارزی صادرات به شکلی از نظام بانکی یا بازار رسمی منتقل نشده است.» 

وی عامل این موضوع را چنین وصف کرده: 

«در سال گذشته، کاهش الزام رفع تعهد ارزی صادرکنندگان از 100٪ به 60٪ در مصوبه کارگروه بازگشت ارز، یکی از مهم ترین عوامل تشویق به استفاده از مسیرهای غیررسمی برای عرضه ارز بوده است.»

در نهایت باید یادآور شد «بازار ارز ایران همچنان میان واقعیت و هیجان گرفتار است»، ولی تجربه ثابت کرده که بعد از هر موج، قیمت ها به مسیر معمول برمی گردند، اگر «مدیریت روانی بازار و سیاست گذاری اجرایی» جدی باشد

بازی دلالان را تمام کنید، سرمایه گذاری در دنیای واقعی را آغاز نمایید

در بازاری که دلالان با بمب های خبری و هیجان مصنوعی، سرنوشت سرمایه ها را تعیین می کنند و تازه واردان همیشه بازندگان اصلی این قمار پرریسک هستند، هوشمندانه ترین حرکت، خروج از این بازی و ورود به دنیای اقتصاد واقعی است. پلتفرم دونگی دقیقا همین راه فرار را پیش روی شما می گذارد. اینجا دیگر خبری از نوسانات لحظه ای و شایعات نیست، سرمایه شما به جای آنکه ابزار دست سوداگران باشد، به آجری در کارخانه یک کسب وکار مولد تبدیل می شود. در این دنیا، بازدهی شما از تولید و فروش واقعی نشات می گیرد و ضمانت نامه های بانکی، حاشیه ای امن در برابر تمام این بازی های روانی ایجاد می کنند. برای پایان دادن به بازی دلالان، در رشد واقعی اقتصاد شریک شوید.