سناریوهای پیش روی بازار سهام: اصلاح موقت یا ریزش سنگین؟

با نزدیک شدن به روزهای سرنوشت ساز فعال شدن مکانیسم ماشه، بازارهای دارایی ایران در واکنشی فوری و هیجانی، تغییر مسیر دادند. شکست قطعنامه پیشنهادی برای جلوگیری از بازگشت تحریم ها در شورای امنیت سازمان ملل، کافی بود تا استراتژی معامله گران وارد مرحله ای جدید شود. در معاملات روز گذشته، دلار و طلا رکوردهای تاریخی جدیدی را ثبت کردند، اما بازار سهام در جهتی کاملا معکوس، شدیدترین ریزش خود را از تیرماه تا کنون تجربه کرد.

بورس تهران که از هفته دوم شهریور ماه عملکرد قابل قبولی داشت و موفق به کسب بازدهی ۱۲ درصدی شده بود، با تشدید ریسک های سیاسی، ترمز رشدش کشیده شد. شاخص کل در معاملات روز شنبه با ریزش سنگین ۱.۹۵ درصدی، کانال ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار واحد را از دست داد. شاخص هم وزن نیز با کاهش ۱.۱۲ درصدی به سطح ۷۸۱ هزار واحد عقب نشینی کرد.

این هیجان منفی به وضوح در آمار خروج پول قابل مشاهده بود. در این روز، هزار و ۱۹۶ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد. بیشترین فشار فروش بر روی گروه های بانکی بود که به عنوان گروه های حساس به تحریم شناخته می شوند و به تنهایی خروج پول ۴۲۱ میلیارد تومانی را ثبت کردند. پس از آنها، گروه های پالایشی با خروج ۱۷۸ میلیارد تومان و گروه های خودرو، فلزات اساسی و محصولات شیمیایی هر یک با میانگین خروج ۱۴۰ میلیارد تومان در رتبه های بعدی قرار گرفتند. در این میان، تنها گروه بیمه بود که ورود اندک پول حقیقی را تجربه کرد.

این ریسک گریزی در سطح کشور، نقدینگی را به سمت بازارهای امن تر هدایت کرد. صندوق های سرمایه گذاری طلا و سکه با استقبال بی سابقه سرمایه گذاران مواجه شدند و ورود پول بیش از ۳ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومانی را تجربه کردند که یک رکورد تاریخی برای این صندوق ها محسوب می شود. در مقابل، صندوق های درآمد ثابت و صندوق های سهامی نیز با خروج پول سنگین همراه بودند.

بازارهای رقیب بورس، روزی کاملا صعودی را پشت سر گذاشتند. دلار در بازار آزاد که هفته را در کانال ۱۰۰ هزار تومانی به پایان رسانده بود، معاملات را در کانال ۱۰۲ هزار تومان آغاز کرد و تا مرز ۱۰۳ هزار تومان نیز پیشروی نمود. در بازار فیزیکی طلا نیز، هر گرم طلای ۱۸ عیار برای اولین بار در تاریخ از مرز ۹ میلیون تومان عبور کرد و به قیمت ۹ میلیون و ۲۸۶ هزار تومان رسید و سکه امامی نیز در کانال ۹۹ میلیون تومان معامله شد.

فردین آقابزرگی، کارشناس ارشد بازار سرمایه، در تحلیلی از این وضعیت معتقد است که بازار سرمایه همواره آینده نگر است و بخش قابل توجهی از این ریسک، از قبل در قیمت ها لحاظ شده بود. او به افت ۲۲ درصدی شاخص کل از اردیبهشت ماه، یعنی زمانی که امید به توافق وجود داشت، اشاره می کند و می گوید:

«آنچه روز گذشته در بازار دیدیم، واکنش اولیه و پرشتاب به این رویداد بود؛ نوعی شوک روانی که باعث شد بیش از ۹۰ درصد نمادهای بازار در صف فروش قرار بگیرند».

این کارشناس تاکید می کند که با تنگ تر شدن حلقه تحریم ها، سودآوری صنایع بزرگ ارزآور مانند پتروشیمی ها و فولادی ها تحت فشار قرار خواهد گرفت؛ زیرا مجبورند ارز حاصل از صادرات را با نرخ های دولتی به فروش برسانند که حاشیه سود آنها را محدود می کند. به همین دلیل، این گروه ها بیشترین آسیب را از تحریم ها می بینند و افت سنگین شاخص نیز عمدتا ناشی از واکنش همین صنایع بزرگ است.

تحلیلگران تکنیکال معتقدند شاخص بورس پس از برخورد با مقاومت مهم ۲ میلیون و ۶۵۰ هزار واحدی و با از دست دادن ۵٪ از ارتفاع خود در ۴ روز اخیر، وارد فاز اصلاحی شده است. محتمل ترین سناریو، ادامه این اصلاح تا محدوده ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار واحد است. سناریوی بدبینانه تر نیز، کاهش شاخص تا ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد را محتمل می داند.

با این وجود، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که شاخص بورس در بلندمدت «محکوم به رشد» است. ۲ دلیل اصلی برای این نگاه خوش بینانه وجود دارند که اول، ارزندگی بسیار بالای سهام شرکت ها پس از یک دوره رکود طولانی و دوم، رشد قیمت دلار که به طور تاریخی همیشه به تحرک بورس تهران منجر شده است. بر این اساس، تارگت پیش روی شاخص در میان مدت می تواند ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار واحد باشد، هرچند در این مسیر صعودی، بازار افت وخیزهای بسیاری را تجربه خواهد کرد.

مسیر جایگزین: سرمایه گذاری هوشمند در دوران بحران

درست در زمانی که شوک سیاسی، سرمایه ها را از بورس فراری داده و به سمت حباب هیجانی طلا و دلار هدایت می کند، یک مسیر سوم وجود دارد. پلتفرم دونگی به شما اجازه می دهد تا از این بازی پرریسک فاصله بگیرید و سرمایه خود را در اقتصاد واقعی قرار دهید که از این طوفان ها به دور است. به جای خرید سهام شرکت هایی که مستقیما از تحریم آسیب می بینند، شما در طرح های تولیدی و خدماتی مشخص سرمایه گذاری می کنید. مهم تر از همه، وجود ضمانت نامه بانکی برای اصل سرمایه، همان فرصتی را فراهم می کند که سرمایه گذاران به دنبال آن هستند، اما با پتانسیل سودی که بسیار بیشتر از دارایی های راکد است. همین حالا می توانید با ۱ میلیون تومان نیز در یک طرح سرمایه گذاری سودساز شریک شوید.