ایران چک های جدید و شرایط اسکناس های فرسوده 1404

به گزارش اقتصاد ایرانی، بانک مرکزی ایران با انتشار نسل جدید ایران چک های درشت، ابزار اصلی مبادلات بزرگ نقدی را با نمادهایی از تاریخ، هنر و صنعت کشور آراسته است. همچنین ضوابط جدیدی را نیز برای ارزش گذاری و تعویض اسکناس های آسیب دیده و فرسوده اعلام کرد. این 2 اقدام، چهره پول نقد در اقتصاد ایران را از جنبه های فرهنگی و اجرایی بازتعریف می کنند.

مروری بر ایران چک های در جریان

آنچه ایران چک های جدید را متمایز می کند، حضور آثار فاخر هنری، بناهای باستانی و پروژه های ملی بر روی آنها است. انگار که با انجام هر معامله مالی با اسکناس، می توان بخشی از تاریخ ایران را ورق زد. مهم ترین ایران چک های در حال گردش را در ادامه مشاهده می کنید.

ایران‌چک 50 هزار تومانی و مسیر حذف 4 صفر

در ادامه‌ی معرفی ایران‌چک‌های در جریان، بانک مرکزی در سال‌های اخیر نسخه‌های به‌روزشده‌ای از ایران‌چک 500 هزار ریالی (معادل 50 هزار تومان) منتشر کرده که هم ویژگی‌های امنیتی ارتقایافته دارد و هم از نظر طراحی، با برجسته‌سازی عدد «50» و کمرنگ‌کردن صفرها، به‌نوعی تمرین و زمینه‌سازی برای طرح حذف چهار صفر از پول ملی محسوب می‌شود. این رویکرد ابتدا در بازطراحی‌های 1397–1399 دیده شد و در سری 1400/2021 با ارتقای امنیتی ادامه یافت.

مهم‌ترین ویژگی‌های امنیتی (نسخه‌های 1400/2021)

• نخ امنیتی پنجره‌ای/هولوگرافیک با نوشته دِمتالایز، که در برابر جعل مقاومت بالایی ایجاد می‌کند.
• الیاف و مرکب فلورسنت و تصویر پنهان (latent image) که زیر نور فرابنفش یا با تغییر زاویه دیده می‌شوند.
• طرح برجسته قابل لمس برای کمک به تشخیص اصالت با لمس و افزایش دسترس‌پذیری. 

طراحی و نمادها

در نسخه‌های اخیرِ ایران‌چک 50 هزار تومانی، نمای بارگاه امام رضا(ع) در رو و کوه دماوند در پشت حفظ شده‌اند؛ دماوند همچنان یکی از عناصر ثابت این قطع به‌شمار می‌آید.

پذیرش و تعویض

مطابق رویه‌های جاری شبکه بانکی، ایران‌چک‌های در جریان وسیله پرداخت معتبر هستند و تعویض ایران‌چک‌های فرسوده/ناقص از طریق شعب منتخب بانک ملی و باجه تعیین‌شده در ساختمان فردوسی بانک مرکزی انجام می‌شود. برای اسکناس/ایران‌چک‌های سوخته یا آغشته به جوهر، در صورت کامل‌بودن سطح، 10 تا 30 درصد کسر اعمال می‌شود.

جایگاه این تغییرات در طرح حذف 4 صفر

از منظر سیاستی، حذف چهار صفر همچنان در مسیر قانون‌گذاری و اجرا قرار دارد و در مرداد 1404 (اوت 2025) نیز خبر تصویب کلیات آن در کمیسیون اقتصادی مجلس منتشر شد؛ بنابراین، برجسته‌سازی «50» روی ایران‌چک‌های 50 هزار تومانی را می‌توان گامی تکمیلی و هماهنگ با آماده‌سازی افکار عمومی و سیستم‌ها دانست، هرچند اجرای کاملِ تغییر واحد پولی هنوز قطعی و سراسری نشده است.

برای کاربران و کسب‌وکارهایی که با وجه نقد سروکار دارند، ایران‌چک 50 هزار تومانیِ جدید خواناتر، ایمن‌تر و بادوام‌تر است. از نظر عملیاتی، قواعد تعویض فرسوده/ناقص تغییری نکرده و همچنان همان ضوابط بانک مرکزی ملاک است؛ و از نظر سیاست پولی، این بازطراحی‌ها در امتداد مسیر تدریجی حذف صفرها ارزیابی می‌شود.

اولین ایران چک 50 هزار تومانی بدون 4 صفر

بانک مرکزی از رونمایی ایران چک جدید 50 هزار تومانی خبر داد که با حذف چهار صفر از پول ملی، وارد چرخه پولی کشور می‌شود. این اقدام بخشی از برنامه دولت برای ساده‌سازی معاملات و مدیریت نقدینگی در بازار است.

بانک مرکزی از رونمایی ایران چک جدید 50 هزار تومانی خبر داد که با حذف چهار صفر از پول ملی، وارد چرخه پولی کشور می‌شود. این اقدام بخشی از برنامه دولت برای ساده‌سازی معاملات و مدیریت نقدینگی در بازار است.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که ایران چک جدید 50 هزار تومانی طراحی و چاپ شده است. مهم‌ترین ویژگی این اسکناس، حذف چهار صفر از ارزش پول ملی است.

ایران چک جدید دارای ویژگی‌های امنیتی پیشرفته و طرحی جدید با نمادهای ملی است و در بازار عرضه شده است. بانک مرکزی تاکید کرده که تمامی بانک‌ها و صرافی‌ها موظف به پذیرش این اسکناس هستند و برنامه‌ریزی لازم برای جایگزینی تدریجی اسکناس‌های قدیمی با نسخه جدید انجام خواهد شد.

کارشناسان اقتصادی معتقدند، اجرای این طرح می‌تواند معاملات خرد و کلان را ساده‌تر کند و به مرور زمان به کاهش فشار روانی ناشی ازارقام بزرگ در پول ملی کمک نماید.

تصویر پشت این ایران چک همانند ایران چک قدیمی 50 هزار تومانی با نماد کوه دماوند است و تغییر نکرده است.

ایران چک 2 میلیون ریالی (200 هزار تومانی)

طرح جدید (1403) به تصویر مسجد امام اصفهان در رو و نگاره چوگان اثر استاد فرشچیان در پشت آراسته شده است.

طرح سد کارون 3 (1401) با رنگ سبز و منقش به تصویر سد کارون 3 در طرح قبلی بود.

ایران چک 1 میلیون ریالی (100 هزار تومانی)

طرح جدید (1399) ایران چک 1 میلیون ریالی با تصویری از تخت جمشید در رو و میدان گازی پارس جنوبی در پشت عرضه شده بود.

2 سال بعد یعنی در 1401، طرح حرم حضرت معصومه (س) با تصویری از این مکان مقدس بر روی اسکناس 1 میلیون ریالی چاپ شد.

تفاوت این دو اسکانس یک میلیون ریالی در یک نگاه:

ایران چک 500 هزار ریالی (50 هزار تومانی)

اسکناس 50 هزار تومانی شامل طرح های متنوعی از جمله بارگاه امام رضا (ع)، کوه دماوند و سقاخانه با رنگ بنفش است.

ضوابط بانک مرکزی برای اسکناس های ناقص و فرسوده

بانک مرکزی ضوابط دقیقی را برای تعویض و ارزش گذاری اسکناس ها و ایران چک های آسیب دیده در تمام شعب بانک ملی ایران مشخص کرده است. ارزش پول شما در این شرایط، به میزان آسیب دیدگی آن بستگی دارد.

روش ارزش گذاری اسکناس های ناقص یا فرسوده

ارزش گذاری بر اساس تقسیم سطح اسکناس به 10 خانه مساوی استوار است. ارزش هر خانه کامل، معادل یک دهم بهای اسمی اسکناس به حساب می آید و تنها خانه های سالم در محاسبه منظور می شوند. برای مثال، اگر 8 خانه از یک اسکناس 10,000 ریالی سالم باقی مانده باشد، ارزش آن 8,000 ریال خواهد بود. نمونه تبدیل ارزش به ریال را در اسکناس زیر مشاهده می کنید:

شرایط و تبصره های مهم در مورد ایران چک های جدید

یک اسکناس ناقص در صورتی ارزیابی می شود که حداقل یک دهم سطح آن موجود باشد و یک شماره سریال کامل یا 2 امضا را به همراه داشته باشد.

برای ایران چک های ناقص، تنها مساحت باقی مانده ملاک است و وجود سریال و امضا شرط ارزیابی نیست.

اگر قطعات چسبانده شده یک اسکناس توسط بانک قابل تایید نباشد، هر قطعه به صورت جداگانه و بر اساس شرایط بالا ارزش گذاری می شود.

اسکناس های سوخته یا رنگی نیز در صورت کامل بودن سطح، با کسر 10٪ تا 30٪ از بهای اسمی، قابل پرداخت هستند.