اقتصاد خرد (Microeconomics) شاخه ای از علم اقتصاد است که به تصمیم های کوچک اما مهم می پردازد. بررسی علت خرید یک کالا یا تولید محصولی خاص توسط تولیدکنندگان، جزو مفاهیم و کاربردهای این نوع اقتصاد هستند. این حوزه از اقتصاد کمک می کند تا عوامل موثر بر قیمت یک محصول، میزان تولید آن یا انتخاب خریداران را بهتر بشناسیم. برای مثال در این اقتصاد علت پرفروش شدن یک برند کفش نسبت به دیگر برندها بررسی می شود. یادگیری این مباحث به درک بهتر تغییرات اقتصادی و پیش بینی قیمت ها در بازارهای مالی کمک می کند. همراه ما باشید تا با مفهوم اقتصاد خرد بهتر آشنا شوید.
اقتصاد یک علم گسترده است که با کمک آن می توان کالا و خدمات را به شکل بهتری در جامعه توزیع کرد. این علم شاخه های مختلفی دارد که هر کدام به شکلی خاص، بازارهای اقتصادی و مالی را بررسی می کنند. یکی از شاخه های این علم، اقتصاد نوع خرد (Microeconomics) است که در مقابل اقتصاد کلان قرار دارد.
تعریف اقتصاد خرد به زبان ساده
در اقتصاد خرد به زبان ساده بازار و خدمات بررسی می شوند. این علم، به تاثیر تصمیم و رفتار خانواده ها به عنوان مصرف کننده و بنگاه ها به عنوان تولیدکننده توجه می کند. برای مثال وقتی قیمت گوشت قرمز بالا می رود، تقاضا برای خرید آن کمتر می شود. در این شرایط با اقتصاد خرد و ابزارهای تحلیلی آن، علت این موضوع بررسی می شود. در این بررسی به نکاتی مانند میزان کاهش مصرف نسبت به افزایش قیمت، شناسایی کالاهای ارزان تر و جایگزین گوشت قرمز، تصمیم تولیدکنندگان برای کنترل میزان عرضه و... توجه می شود.
در واقع، مفهوم اقتصاد خرد تحلیل قیمت و تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار است. البته باید توجه داشت که این علم دلیل اصلی گران شدن گوشت یا تورم را توضیح نمی دهد. این موارد با تعریف اقتصاد خرد تفاوت دارند و در شاخه دیگری از علم اقتصاد که اقتصاد کلان نام دارد، بررسی می شوند.
تفاوت اقتصاد خرد و کلان
اقتصاد کلان و خرد، دو مفهوم متفاوت هستند و نباید با هم اشتباه گرفته شوند. برای درک بهتر تفاوت اقتصاد خرد و کلان، جدول زیر را به مقایسه آن ها اختصاص داده ایم:
موضوع
اقتصاد خرد
اقتصاد کلان
سطح بررسی
رفتار خانوارها و بنگاه ها
رفتار دولت ها و کشورها در مقیاس کل اقتصاد
هدف اصلی
پیش بینی قیمت ها در یک بازار خاص با توجه به رفتار تولیدکننده و مصرف کننده
دستیابی به رشد اقتصادی و افزایش درآمد ملی
موضوع تحقیق
تغییرات قیمت و نحوه رسیدن به تعادل
بررسی چرخه های تجاری کوتاه مدت و عوامل رشد بلندمدت اقتصاد
رویکرد تحلیلی
از پایین به بالا
از بالا به پایین
دامنه تحلیل
عملکرد یک بازار مشخص
عملکرد کلی اقتصاد و بخش های مختلف آن
محور مطالعه
عرضه و تقاضا در بازارها
شاخص هایی مانند تورم و تولید ناخالص داخلی
بعد بین المللی
می تواند شامل بعد بین المللی شود
بیشتر به طور مستقیم قابل تعمیم به اقتصاد جهانی
مفاهیم پایه در اقتصاد خرد
اصول پایه اقتصاد خرد به مفاهیمی اشاره دارند که مبنای تحلیل رفتار اقتصادی افراد و بنگاه ها در بازار را تشکیل می دهند. این اصول کمک می کنند تا بفهمیم چرا افراد تصمیمات خاصی می گیرند و چگونه این تصمیمات بر بازار تاثیر می گذارند. در ادامه، به چند اصل مهم در اقتصاد خرد به همراه مثال های ساده اشاره می کنیم:
اصل مطلوبیت: در مفهوم Microeconomics فرض بر این است که افراد به دنبال حداکثر کردن مطلوبیت یا رضایت خود از مصرف کالا و خدمات هستند. مثلا اگر بین خرید بستنی یا شکلات یکی را انتخاب می کنید، کالایی را برمی گزینید که برای شما لذت بیشتری دارد.
اصل هزینه فرصت: به زبان ساده، هزینه فرصت یعنی از چه چیزی صرف نظر می کنید تا انتخاب دیگری داشته باشید. فرض کنید برای تعطیلات بین رفتن به شمال یا سفر خارجی مردد هستید؛ اگر شمال را انتخاب کنید، هزینه فرصت شما همان سفر خارجی خواهد بود.
رفتار عقلانی: در اقتصاد خرد، فرض می شود که افراد رفتار عقلانی دارند؛ یعنی با منابع محدود خود، بهترین تصمیم ممکن را می گیرند. مثلا وقتی قیمت یک محصول افزایش می یابد، فرد ترجیح می دهد آن را کمتر بخرد یا جایگزینی ارزان تر پیدا کند.
تعادل بازار: تعادل زمانی اتفاق می افتد که مقدار عرضه و تقاضا در بازار برابر شود. مثلا اگر تعداد نان های عرضه شده در یک روز با تعداد نان های مورد تقاضا برابر باشد، بازار در تعادل است و قیمت ها ثابت می مانند.
مفهوم عرضه و تقاضا در اقتصاد خرد چیست؟
از مفاهیم پایه اقتصاد خرد می توان به عرضه و تقاضا اشاره کرد که به عنوان یکی از عوامل موثر در تعیین قیمت ها هم شناخته می شوند. اما منظور از تاثیر تقاضا و عرضه چیست؟ به طور کل زمانی که عرضه زیاد و تقاضا کمتر باشد، قیمت ها کاهش خواهند یافت و در شرایطی که تقاضا بالا و عرضه کمتر شود، قیمت بالا می رود.
برای مثال در ابتدای عرضه محصولی مانند آیفون، تعداد آن در بازار نسبت به تقاضا کمتر است. در این شرایط مشتریان برای داشتن یک نسخه از محصول حتی حاضر به پرداخت قیمت بیشتر هستند و در نتیجه قیمت محصول بالا خواهد بود. با افزایش عرضه، قیمت ها هم کاهش پیدا می کنند.
مفهوم تعادل اقتصادی
تعادل یکی دیگر از اصول اقتصاد خرد است که براساس تقاضا و عرضه در بازارهای خرد تعیین می شود. برای درک بهتر این مفهوم، ابتدا باید بدانید که معنی تعادل اقتصادی چیست؟ تعادل زمانی شکل می گیرد که میزان عرضه با میزان تقاضا برابر باشد. اگر قیمت پایین تر از سطح تعادلی باشد، مقدار عرضه کمتر از تقاضا خواهد بود. برعکس، وقتی قیمت بالاتر از سطح تعادلی قرار گیرد، عرضه بیش از تقاضا می شود.
تعادل هم برای تولیدکنندگان و هم برای مصرف کنندگان اهمیت دارد. با تعادل بازار در اقتصاد خرد، تولیدکنندگان کالا را به میزان مناسب تولید و عرضه می کنند و تهیه آن برای مصرف کنندگان نیز راحت تر خواهد بود. از طرف دیگر تعادل به پایداری قیمت ها و کاهش نارضایتی جامعه نیز کمک می کند.
نقش قیمت در اقتصاد خرد
نقش قیمت در اقتصاد خرد، یکی دیگر از مفاهیمی است که در Microeconomics باید به آن توجه کرد. بنگاه های اقتصادی و تولیدی ها با توجه با در نظر گرفتن قیمت، صرفه تولید یک محصول را تعیین می کنند. به عبارتی هرچه قیمت محصولی بیشتر باشد، تولید آن هم به صرفه تر خواهد بود و با کاهش قیمت، تولیدکنندگان تمایل کمتری برای تولید آن خواهند داشت. قیمت در انتخاب و سیاست های خرید توسط مصرف کنندگان هم تاثیر دارد. هرچه قیمت یک محصول بیشتر باشد، تقاضا برای آن کمتر می شود.
اصول پایه در اقتصاد خرد
برای درک بهتر مفهوم اقتصاد خرد، توجه به چند اصل کلیدی دیگر هم اهمیت دارد. این اصول که جزو مباحث پایه این حوزه اقتصاد هستند، عبارتند از:
محدودیت منابع: یکی از اصول مهم که در تعریف اقتصاد خرد هم به آن اشاره شد، نقش این علم در تخصیص منابع است. برای مثال افراد منابع کمیاب مثل درآمد را چگونه مدیریت می کنند یا بنگاه های اقتصادی چگونه منابع کمیاب خود مثل سرمایه و نیروی انسانی را استفاده می کنند تا به سود برسند.
ترجیحات فردی: اصل مهم بعدی در اقتصاد خرد، ترجیحات فردی است که پایه بسیاری از مباحث اقتصادی نیز محسوب می شود. این مفهوم به ترجیح و انتخاب افراد، برای مثال انتخاب بهترین سبد کالا توسط مصرف کنندگان اشاره دارد. به عبارتی افراد در شرایط مختلف مانند انتخاب از میان کالاها، گزینه مطلوب تر را انتخاب می کنند.
رفتار منطقی: دیگر اصل مهم در اقتصاد خرد، رفتار منطقی است. براساس این اصل، افراد تصمیم گیری منطقی دارند و ترجیحات آن ها ثابت و جامع خواهد بود. در واقع بیشتر افراد در زمان انتخاب به سراغ گزینه هایی می روند که رضایت بیشتری برای آن ها فراهم کند.
موضوعات مهم در اقتصاد خرد
به جز اصول و مفاهیم پایه، موضوعات دیگری هم در تعریف اقتصاد خرد وجود دارند که آشنایی با آن ها برای شناخت بهتر این شاخه از علم اقتصاد اهمیت دارد. به عبارتی برای درک بهتر این علم ابتدا باید بدانید که موضوعات رایج در اقتصاد خرد چه هستند؟ در ادامه به توضیح چند مورد از آن ها می پردازیم.
رفتار مصرف کننده و نظریه انتخاب
یکی از موضوعات مهم در Microeconomics، رفتار مصرف کننده است که با عنوان نظریه انتخاب در اقتصاد خرد هم شناخته می شود. بررسی تصمیم های مصرف کنندگان به این موضوع می پردازد که آن ها چگونه منابع محدود خود، مانند پول و زمان، را میان کالاها و خدمات گوناگون تقسیم می کنند. طبق این نظریه، مصرف کنندگان تصمیم گیری خود را براساس میزان مطلوبیت از مصرف کالاها اتخاذ می کنند.
توجه به نظریه انتخاب و رفتار مصرف کننده به درک دقیق تر نحوه تصمیم گیری افراد و تبعاتی که بر بازار دارد، کمک می کند. برای مثال زمانی که فرد بین انتخاب پیتزا یا ساندویچ مردد است، با توجه به ترجیحات، قیمت، تاثیر در رفع گرسنگی و... در نهایت بهترین تصمیم را می گیرد.
رفتار تولیدکننده و بهینه سازی تولید
موضوع رفتار تولیدکننده در اقتصاد خرد هم به اندازه رفتار مصرف کننده اهمیت دارد و به بهینه سازی تولید منجر می شود. در بررسی رفتار تولیدکننده مواردی مانند نحوه تخصیص منابع به تولید کالاها یا ارائه خدمات، با توجه به هزینه های تولید و درآمدها بررسی می شوند. در تئوری تولید به عنوان یکی از مسائل کلیدی اقتصاد خرد، به مسائلی مانند بازه تولید محصول، هزینه های کل، ثابت و متغیر، هزینه های اقتصادی و حسابداری و هر آنچه به عملکرد تصمیم گیری بهتر یک شرکت برای بهینه سازی تولید کمک می کند، توجه می شود.
ساختار بازارها و رقابت
در تعریف اقتصاد خرد، به تفاوت ساختار بازارها هم اشاره می شود. در این اقتصاد، بازارها دارای چند نوع مختلف بازار رقابتی، انحصاری و... هستند. بازار رقابتی در اقتصاد خرد، بازاری است که در آن تعداد زیادی خریدار و فروشنده حضور دارند و هیچ کدام به تنهایی توانایی اثرگذاری بر قیمت را ندارند.
در این بازار مصرف کنندگان دیدی مشابه نسبت به کالاها داشته و جزئیات اطلاعات تنها در دسترس بازیگران بازار است. در این شرایط، قیمت تنها توسط عرضه کنندگان مشخص می شود؛ به گونه ای که برای خریداران مطلوب و برای تولیدکنندگان سودآور باشد.
بازار انحصار کامل اما وضعیتی است که تنها یک فروشنده در آن فعالیت می کند و کنترل قیمت و میزان تولید به طور کامل در اختیار او قرار دارد. برخلاف بازار رقابتی در این بازار، تعداد محدودی فروشنده در بازار حضور دارند که هر یک سهم قابل توجهی از بازار را در دست داشته و تصمیماتشان بر یکدیگر اثر می گذارد، درحالی که کالاها یا خدماتی که ارائه می کنند کاملا مشابه نیست.
کاربردهای اقتصاد خرد در دنیای واقعی
مثال هایی از اقتصاد خرد را می توان در بسیاری از تصمیم های روزمره مشاهده کرد؛ تصمیم هایی که در ظاهر ساده به نظر می رسند، اما ریشه در مفاهیم اساسی علم اقتصاد دارند. برای مثال وقتی فردی بین خرید گوشی یا لپ تاپ مردد است، او در واقع با مسئله هزینه فرصت مواجه است و باید انتخاب کند که کدام کالا برایش مطلوبیت بیشتری دارد.
یا تصور کنید قیمت بنزین افزایش می یابد. در چنین شرایطی، مردم ممکن است استفاده از خودرو شخصی را کاهش دهند و به حمل و نقل عمومی روی آورند. این واکنش مصرف کننده به تغییر قیمت، یکی از نمونه های بارز کاربرد اقتصاد خرد در رفتارهای روزمره است.
در سطح بنگاه ها نیز مثال های متعددی وجود دارد. برای نمونه، یک رستوران ممکن است به دلیل افزایش هزینه مواد اولیه، تصمیم بگیرد قیمت غذاهای خود را افزایش دهد. این تصمیم با هدف حفظ سودآوری و مدیریت هزینه انجام می شود که یکی از اصول اقتصاد خرد است.
مثال هایی از شکست بازار نیز از موارد مهم در اقتصاد خرد محسوب می شوند. مانند عدم توانایی صنایع در کاهش گازهای گلخانه ای و مقابله با تغییرات آب و هوایی که باعث گرم شدن زمین و سایر پیامدهای محیطی شده است.
در بخش سلامت و بهداشت نیز شکست بازار مشاهده می شود؛ جایی که به دلیل مقررات سنگین و انحصار، خدمات درمانی برای همه قابل دسترس نیست. همچنین بازار مسکن با مشکلاتی مانند بی خانمانی و قیمت های بالا دچار شکست شده است.
مثال دیگر، تبعیض قیمت در بلیط هواپیما است که شرکت ها بسته به زمان خرید، کلاس پرواز و شرایط بازار، قیمت متفاوتی برای مشتریان در نظر می گیرند. این مثال ها نشان می دهند که اقتصاد خرد چطور در زندگی واقعی حضور دارد.
سیاست گذاری اقتصادی در سطح خرد
از دیگر کاربردهای اقتصاد خرد می توان به تاثیر آن در سیاست گذاری های اقتصادی اشاره کرد. به عبارتی می توان گفت که اقتصاد خرد و سیاست گذاری دولت در زمینه های مختلف دو موضوع وابسته هستند. این علم با فرضیات و مدل های مختلف خود به دولت ها در تصمیم گیری هایی مانند تعیین مالیات، تعرفه های گمرکی، مقررات زیست محیطی و... کمک می کند. در واقع تحلیل های این نوع اقتصاد به سیاست گذاران امکان می دهد تصمیم های خود را بر پایه شواهد اتخاذ کرده و پیامدهای احتمالی آن ها را از نظر اجتماعی و زیست محیطی ارزیابی کنند و تصمیماتی با بهره وری اقتصادی بهتر و رفاه عمومی بیشتر بگیرند.
تحلیل رفتار بازارها
اقتصاد خرد به تحلیل بهتر رفتار بازارها برای تصمیم گیری در جنبه های مختلف هم کمک می کند. برای مثال قیمت گذاری بلیط هواپیما یکی از نمونه های واقعی تاثیر تحلیل بازار است که پیش تر به آن اشاره کردیم. تعیین قیمت بلیت ها تا حد زیادی تحت تاثیر تصمیم های خرد اقتصادی قرار می گیرد. شرکت های هواپیمایی برای قیمت گذاری از دو روش اصلی استفاده می کنند: تبعیض قیمت و قیمت گذاری پویا.
در تبعیض قیمت، عواملی مانند توان مالی مشتری، میزان تقاضا برای یک پرواز خاص و زمان پرواز (مثلا تعطیلات آخر هفته یا ساعت های کم تقاضا) در نظر گرفته می شوند. همچنین در بیشتر ایرلاین ها بلیت صندلی های دارای فضای بیشتر یا کلاس تجاری خاص بالا، با قیمت بیشتری عرضه می شوند.
قیمت گذاری پویا و متغیر اما براساس داده های لحظه ای بازار انجام می شود؛ از جمله این عوامل می توان به قیمت رقبا، زمان رزرو، رفتار مشتریان و تعداد صندلی های باقی مانده در هواپیما اشاره کرد. به عبارتی با تحلیل رفتار بازار، امکان انتخاب استراتژی های مناسب فراهم می شود. برای مثال با توجه به هرکدام از موارد گفته شده، قیمت بلیط هواپیما تغییر کرده و تعیین می شود.
تصمیم گیری شخصی و مالی
تصمیمات اقتصادی خرد هم جزو کاربردهای این شاخه از علم اقتصاد است که از انواع آن ها می توان به تصمیم گیری های خانوادگی و شخصی اشاره کرد. به عنوان مثال برای مصرف و پس انداز در اقتصاد خرد، مفاهیم مختلفی وجود دارد که افراد با درک آن ها می توانند بهترین تصمیمات مالی را اتخاذ کنند. پس انداز، سرمایه گذاری در بهترین بسترها، مصرف به موقع سرمایه و... جزو اقدامات شخصی هستند که می توان برای نتیجه گیری بهتر در آن ها از مفاهیم اقتصاد خرد پیروی کرد.
آشنایی با نظریه های اقتصاد خرد هم برای درک بهتر مفاهیم و قواعدی که در این شاخه از علم اقتصاد وجود دارند، حائز اهمیت است. نظریه و تئوری های مختلفی در این نوع از اقتصاد مطرح می شوند که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
نظریه مطلوبیت و ترجیحات مصرف کننده
نظریه رفتار مصرف کننده به بررسی چگونگی تصمیم گیری افراد درباره انتخاب و استفاده از کالاها و خدمات می پردازد. این فرآیند شامل واکنش های ذهنی، احساسی و رفتاری است و تحت تاثیر نیازها و اولویت های شخصی شکل می گیرد. درک این رفتارها به کسب وکارها کمک می کند تا استراتژی های بهتری برای تولید محصولات و پاسخ به نیازهای مشتریان طراحی کنند.
براساس این نظریه مصرف کنندگان یا مشتریان یک کالا یا نوعی از خدمات براساس میزان مطلوبیت و رضایتی که از مصرف آن کالا داشته اند، در مورد خرید و استفاده مجدد از آن تصمیم گیری می کنند. توجه به این نظریه به رضایت حداکثری مصرف کنندگان منجر می شود.
نظریه تولید و هزینه ها
یکی دیگر از نظریه های مهمی که در تعریف اقتصاد خرد به آن اشاره می شود، نظریه تولید و هزینه هاست. در این نظریه نحوه تبدیل نهاده و دارایی های یک سازمان مانند کار، سرمایه، زمین و... به محصولات بررسی می شود. این بررسی ها معمولا در قالب یک تابع ریاضی ارائه می شوند.
در این نظریه هزینه ها به سه بخش هزینه ثابت، هزینه های متغیر و هزینه کل تقسیم می شوند. هزینه های ثابت به نسبت حجم تولید، تغییری نخواهند داشت؛ به عنوان نمونه دستمزد نیروها مطابق قرارداد خواهد بود و تغییر نمی کند. هزینه های متغیر اما با تغییراتی که در میزان تولید رخ می دهند، تغییر می کنند. هزینه مواد اولیه نمونه ای از هزینه های متغیر است و در نهایت هزینه های کل، مجموعه هزینه های متغیر و ثابت هستند.
درک نظریه تولید و هزینه ها برای صاحبان بنگاه های اقتصادی و مدیران کسب وکار اهمیت زیادی دارد؛ چراکه این مفهوم به آن ها کمک می کند تا بهترین تصمیمات را در مورد مقیاس تولید، تخصیص منابع موجود، قیمت گذاری و... اتخاذ کنند.
نظریه تعادل عمومی
نظریه تعادل عمومی که به تعادل عمومی والراسی نیز معروف است، کل اقتصاد را به صورت همزمان بررسی می کند و بر تعامل میان همه بازارها تمرکز دارد، نه صرفا یک بازار خاص. این نظریه توسط لئون والراس در اواخر قرن نوزدهم توسعه یافت و نشان دهنده این موضوع است که چگونه عرضه و تقاضا در بازارهای مختلف با یکدیگر تعامل کرده و به سمت تعادل حرکت می کنند. این نظریه، مبتنی بر سیستم قیمت گذاری بازار آزاد است؛ جایی که قیمت ها از طریق معاملات شکل گرفته و منابع اقتصادی به سمت فعالیت های سودآور هدایت می شوند.
مدل تعادل عمومی فرض می کند اقتصاد شامل تعداد مشخصی کالا و عامل اقتصادی مانند شرکت هاست که هر یک تابع مطلوبیت مشخصی دارند و در ابتدا مالک کالای خاص خود هستند. براساس این نظریه شرکت ها برای افزایش مطلوبیت، کالاهای خود را مبادله می کنند و با قیمت های مشخصی که برای کالاها در نظر گرفته شده، برای جلب رضایت مشتریان خود تلاش می کنند.
اگرچه مدل تعادل عمومی برخی فرضیات ساده یا غیرواقعی دارد، اما همچنان چارچوبی مفید برای فهم تعامل بازارها و نحوه رسیدن کل اقتصاد به تعادل ارائه می دهد. به عبارتی در این نظریه ثابت می شود که تعامل مداوم عرضه و تقاضا در بازارها، باعث تعادل قیمتی خواهد بود.
اقتصاد خرد هم مانند دیگر بخش های بازارهای مالی و اقتصادی، تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. سیاست های دولت، میزان درآمد خانواده ها و نقش آن ها در تقاضا، قیمت محصولات و کالاهای مختلف و... چند مورد از عوامل موثر در اقتصاد خرد هستند که در این بخش به جزئیات بیشتری در مورد آن ها می پردازیم.
درآمد و سطح رفاه خانوار
یکی از عوامل موثر بر اقتصاد خرد، درآمد و سطح رفاه خانوار است. تاثیر این عامل بیشتر در بخش تقاضای خانواده ها براساس درآمد است. رابطه بین درآمد و تقاضا نقش مهمی در تصمیم گیری های اقتصادی دارد. با فهم این رابطه، کسب وکارها می توانند محصولات و خدمات خود را مطابق تغییرات درآمدی مصرف کنندگان تنظیم کنند و دولت ها نیز می توانند سیاست های اقتصادی موثرتری تدوین نمایند.
طبق یک قاعده کلی، با افزایش درآمد، تقاضا برای خرید کالاهای مختلف نیز بیشتر می شود. در واقع با بیشتر شدن درآمد، توانایی خرید افراد هم افزایش پیدا کرده و در مصرف خود تنوع ایجاد می کنند. در میان عوامل و کالاهایی که تقاضا برای آن ها به درآمد و رفاه خانوار بستگی دارد، کالاهای لوکس جزو مهم ترین موارد هستند. برای مثال خودروهای گران قیمت جزو مواردی هستند که تنها با افزایش درآمد، تقاضا برای آن ها بیشتر می شود.
قیمت کالاها و خدمات جایگزین
از دیگر عوامل موثر در اقتصاد خرد می توان به قیمت کالاها اشاره کرد. رفتار تولیدکنندگان و مصرف کنندگان نسبت به قیمت کالاها متفاوت است. معمولا فروشندگان تمایل بیشتری برای عرضه محصولات با قیمت بالاتر دارند. بااین حال، قیمت بالای محصولات باعث نظر منفی مصرف کنندگان نسبت به آن ها می شود. به عبارتی اگر این احساس در مشتری ایجاد شود که ارزش محصول به نسبت قیمت آن بالا نیست، از خرید آن صرف نظر کرده و جایگزین ارزان تر را خریداری می کند. براساس مفاهیم اقتصاد خرد، می توان گفت که با بالا رفتن قیمت یک محصول، میزان تقاضا برای آن کمتر می شود و کاهش تقاضا نیز در نهایت به کاهش عرضه منجر خواهد شد.
به تعریف دیگر، رابطه میان قیمت و کمیت تقاضای یک محصول معکوس است. در این مورد باید به رفتار مصرف کنندگان هم توجه کرد. بیشتر افراد در زمان افزایش قیمت یک محصول، به دنبال جایگزین های ارزان تر آن می روند. همچنین تغییرات قیمتی در درخواست برای کالاهای مکمل هم تاثیرگذار است. به عنوان مثال با بالا رفتن قیمت کارتریج، قیمت چاپ گرها هم بیشتر می شود و به دنبال این موضوع تقاضای خرید چاپ گر کاهش پیدا می کند.
سیاست های دولتی
سیاست های دولت مانند مثل مالیات، یارانه یا قیمت گذاری دستوری هم بر اقتصاد خرد تاثیر دارند. مداخله دولت در قالب سیاست نرخ بهره، یارانه ها، اجرای مشوق ها، ورودی های شکل دهنده تصمیمات فردی و... چند نمونه از اثرگذاری ها بر اقتصاد خرد هستند. تاثیر سیاست های دولتی بر اقتصاد خرد، گاهی عمدی و گاهی غیرعمدی است. برای مثال اگر دولت یارانه کشاورزان را افزایش دهد، امکان توسعه مزرعه و کسب سود بیشتر از کسب وکار را برای آن ها فراهم می کند.
در مقابل زمانی که دولت برای عرضه و خرید سیگار مالیاتی وضع کند، تقاضا برای خرید و عرضه این محصول را کاهش می دهد. سیاست های دولت امکان تغییر در بازارها و... را دارند. همچنین قیمت گذاری ها نیز با سیاست های دولتی تغییر می کنند.
با توجه به کاربرد مفهوم اقتصاد خرد در تصمیم گیری های فردی و کمک به اموری مانند پس انداز یا سرمایه گذاری صحیح، آشنایی با این علم برای همه علاقه مندان به بازارهای مالی اهمیت دارد. شناخت مواردی که به عنوان پیش نیاز یادگیری اقتصاد خرد معرفی می شوند، اولین قدم در یادگیری این علم است. این موارد عبارتند از:
مفاهیم پایه ریاضی و منطقی
برای یادگیری اقتصاد خرد، داشتن دانش پایه ای در ریاضیات و مفاهیم کلی اقتصاد ضروری است. به این معنا که فرد باید با مباحثی مانند جبر، بهینه سازی و احتمال در ریاضی آشنا باشد و همچنین با اصول و کلیات اقتصاد آشنایی نسبی داشته باشد. علاوه بر علم ریاضی، آشنایی با مفهوم انواع بازارها و تفاوتی که با هم دارند، مفهوم اصطلاحات رایجی که در اقتصاد خرد استفاده می شوند و... نیز برای یادگیری هرچه بهتر این علم اهمیت دارد.
آشنایی با نمودارها و تحلیل آماری
آشنایی با نمودارها و ابزارهای تحلیل آماری در کل علم اقتصاد اهمیت داشته و در شاخه خرد نیز موضوعی بسیار مهم است. بیشتر مدل های بهینه سازی در اقتصاد خرد با استفاده از نمودارها و تحلیل دقیق آماده می شوند. استفاده از نمودارها همچنین در درک بهتر معادلات و نمایش متغیرهایی که به تجزیه و تحلیل داده ها کمک می کنند نیز موثر است.
پیشنهاد منابع برای شروع
برای شروع یادگیری شاخه خرد در علم اقتصاد، استفاده از منابع مختلف و معتبر هم توصیه می شود. از بهترین این منابع می توان به کتاب هایی مانند اقتصاد خرد اثر گریگوری منکیو و تئوری و مسائل اقتصاد خرد اثر دومینیک سالواتوره اشاره کرد. در این کتاب ها موضوع اقتصاد خرد به شکلی ساده، همراه با مدل ها و فرمول های ریاضی تعریف شده تا برای مخاطب قابل درک باشد. همچنین شرکت در دوره های آموزشی، مانند دوره آموزشی اقتصاد خرد که توسط استاد سعدوندی برگزار می شود، هم به علاقه مندان این علم توصیه می شود.
در پایان می توان گفت که اقتصاد خرد ابزاری برای درک بهتر تصمیم های روزمره ما و نحوه استفاده بهینه از منابع محدود، مثل پول و زمان است. با یادگیری اصول این شاخه از علم اقتصاد، می توان رفتار اقتصادی خود و اطرافیان را بهتر تحلیل کرد و خرید و سرمایه گذاری های کوچک را به شکل بهتری انجام داد. برای شناخت بیشتر این شاخه از علم اقتصاد، آشنایی با اقتصاد کلان هم اهمیت دارد. در این زمینه می توانید از کارشناسان بازارهای مالی مانند متخصصان دونگی هم کمک بگیرید. کارشناسان دونگی آماده ارائه مشاوره به شما، برای انتخاب بهترین بسترهای سرمایه گذاری با توجه به مفاهیم مهم اقتصادی هستند. مشاوره سرمایه گذاری را با ما تجربه کنید.