رئیس جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، روز جمعه 18 مهر ماه، با انتشار بیانیه ای آنلاین، جهان را با شوکی شدید مواجه ساخت. او در حساب رسمی خود در یک شبکه اجتماعی از شروع مجدد جنگ تعرفه ای با چین خبر داد و اعلام کرد که از اول نوامبر 2025، تعرفه 100 درصدی بر کلیه کالاهای چینی اعمال خواهد شد.
ترامپ همچنین تصریح کرد که از همان تاریخ، ایالات متحده کنترل های صادراتی جدیدی بر تمام نرم افزارهای مهم و فناوری های حساس خود برقرار می کند. او به آنچه اقدام «فوق العاده تهاجمی» پکن برای اعمال کنترل های صادراتی گسترده بر تقریبا تمام محصولات تولیدی اش خواند، اشاره کرد.
ترامپ در متن پیام خود نوشت:
«چین طی اقدامی بی سابقه و خصمانه اعلام نموده که از ابتدای نوامبر، کنترل های صادراتی بر تقریبا تمام محصولات خود وضع می کند. این تصمیم، حمله مستقیم به تجارت آزاد جهانی است و آمریکا در پاسخ، تعرفه های 100 درصدی و محدودیت های صادراتی سخت گیرانه ای را اعمال خواهد کرد».
این اعلامیه که نشان دهنده تغییر مسیر از لفاظی به سیاست عملی بود، عملا یک رویارویی تجاری تمام عیار را تایید کرد و موجی از رفتار «ریسک گریز» را در بازارهای سهام، کالاها و دارایی های دیجیتال به راه انداخت.
انتشار این خبر بلافاصله بازار رمز ارزها را وارد فاز سقوط کرد. طبق داده های پلتفرم کوین گکو (Coingecko)، طی چند ساعت، کل سرمایه بازار ارزهای دیجیتال از حدود 4.25 تریلیون دلار به 4.05 تریلیون دلار سقوط کرد و تقریبا 200 میلیارد دلار از ارزش آن از بین رفت.
در همین زمان، داده های دیگر نشان می دادند که بیش از 10 میلیارد دلار موقعیت معاملاتی در بازار لیکویید شده است که از خروج گسترده سرمایه از دارایی های پرریسک حکایت دارد.
این موج دوم ضرر در بازار، ساعاتی پس از آن رخ داد که ترامپ در پستی دیگر، دیدار برنامه ریزی شده با شی جین پینگ، رئیس جمهور چین را لغو و به افزایش «عظیم» تعرفه ها تهدید کرده بود. آن بیانیه اولیه باعث اولین فروش عمده در بازار شد و حدود 125 میلیارد دلار از ارزش رمز ارزها و بیش از 800 میلیون دلار از موقعیت های اهرمی را نابود کرد.
داده های بازار نشان می دهند بیت کوین با ریزشی بین 10٪ تا 12.3٪ از قیمت 122 هزار دلار به حدود 107 هزار دلار رسید و به پایین ترین سطح خود در چند ماه اخیر سقوط کرد.
اتریوم نیز با افتی حدود 19٪ در محدوده بحرانی قرار گرفت، در حالی که ریپل و باینس نیز کاهشی بیش از 15 درصد را ثبت کردند. بسیاری از آلت کوین ها شرایط بدتری داشتند و بین 30٪ تا 60٪ سقوط را تجربه کردند. از جمله می توان به ریزش 25 درصدی ریپل، 18 درصدی سولانا، 20 درصدی باینس کوین و سقوط بیش از 37 درصدی دوج کوین اشاره کرد.
بر اساس آخرین به روزرسانی قیمت ها در روز شنبه، بیت کوین با کاهش 7.22 درصدی در 24 ساعت گذشته به قیمت 112 هزار و 644 دلار رسید. اتریوم با افت 12.35 درصدی با قیمت 3818 دلار معامله شد. باینس با کاهش 10.19 درصدی به 1136 دلار رسید. ریپل با ریزش 13.98 درصدی قیمت 2.42 دلار را ثبت کرد.
سولانا با افت 16.13 درصدی به 186 دلار سقوط کرد. در میان سایر ارزهای مهم، دوج کوین و کاردانو با کاهش های چشمگیر 22.41 و 20.42 درصدی مواجه شدند. در این میان تتر و یو اس دی کوین با تغییرات جزئی، ثبات خود را حفظ کردند.
در بازارهای سهام نیز واکنش ها به همان اندازه شدید بودند. شاخص S&P 500 روز جمعه با سقوط بیش از 100 واحد، معادل 1.5 درصد، بسته شد و ارزش کل بازار سهام آمریکا حدود 900 میلیارد دلار کاهش یافت. شاخص نزدک نیز حدود 1.9٪ و داوجونز نزدیک به 0.9٪ افت کردند. بیشترین افت در میان غول های فناوری مشاهده شد. سهام تسلا 5٪، آمازون 4.5٪، متا اپل 1.8٪ و انویدیا 2٪ از ارزش خود را از دست دادند.
با وجود اینکه رقم 900 میلیارد دلار افت ارزش بازار در ظاهر بسیار بزرگ است، اما در مقیاس کل بازار سهام آمریکا که ارزشی بالغ بر 60 هزار میلیارد دلار دارد، این افت تنها حدود 1٪ از کل ارزش بازار را شامل می شود. با این حال، سقوط هم زمان بازار سهام و رمز ارزها، نشان از افزایش شدید ریسک گریزی در فضای سرمایه گذاری جهانی دارد.
کارشناسان و ناظران بازار هشدار داده اند که تاثیر ترکیبی تعرفه ها و محدودیت های صادراتی می تواند زنجیره تامین فناوری جهانی را با اختلال جدی مواجه کند. این نگرانی ها به ویژه در صنایع نیمه رساناها، هوش مصنوعی و زیرساخت های بلاک چین جدی تر هستند و می توانند عدم قطعیت را در بخش های زیربنایی دارایی های دیجیتال عمیق تر کنند. سرمایه گذاران به طور خاص از احتمال اعمال محدودیت های چین بر صادرات عناصر کمیاب خاکی و تراشه های نیمه هادی نگران هستند، چرا که این مواد برای صنایع فناوری و حتی تسلیحات نظامی آمریکا حیاتی محسوب می شوند.
«جفری گوندلاچ»، مدیر صندوق DoubleLine Capital، در گفت وگویی هشدار داد که:
«بازار در حال قیمت گذاری احتمال وقوع یک جنگ تجاری تمام عیار بین واشنگتن و پکن است و این یعنی دوران آرامش در بازارهای جهانی تمام شده است».
در حال حاضر، معامله گران خود را برای روزهای پرنوسانی آماده می کنند. جهت بعدی بازار به این بستگی دارد که آیا پکن به اقدام واشنگتن پاسخی مشابه خواهد داد یا تمایلی به مذاکره قبل از مهلت اول نوامبر نشان می دهد. به نظر می رسد اگر طی روزهای آینده هیچ کدام از طرفین از مواضع خود عقب نشینی نکنند، موج جدیدی از رکود و نوسانات شدید در بازارهای جهانی اجتناب ناپذیر خواهد بود.