طلای فیزیکی بهتر است یا صندوق طلا؟ + تفاوت صندوق طلا و طلا فیزیکی
طلای فیزیکی بهتر است یا صندوق طلا؟ + تفاوت صندوق طلا و طلا فیزیکی
1404/08/06
زمان مطالعه: 9 دقیقه
اگر به دنبال جواب سوال صندوق طلا بهتر است یا طلای فیزیکی باید بدانید که با توجه به ریسک، میزان سرمایه، زمان سرمایه گذاری هر کدام می توانند مفید باشند. اگر با سرمایه کمتر به دنبال امنیت بیشتر هستید صندوق های طلا و اگر با سرمایه بیشتر و علاقمند به استفاده از طلا هستید طلای فیزیکی مناسب شماست.
طلا یکی از داراییهای امن در بازار سرمایهگذاری در تمامی دنیا از جمله کشور ماست. این دارایی به دو شکل (طلای فیزیکی و صندوق سرمایهگذاری) خرید و فروش میشود. اما سوال اینجاست که برای سرمایهگذاری طلا فیزیکی بهتر است یا صندوق طلا؟ هر یک از این روشها مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب بهترین گزینه به میزان سرمایه، اهداف مالی، تحمل ریسک و نیاز شما به نقدشوندگی بستگی دارد. البته بررسیهای دقیقتر ما میتواند اطلاعات مفیدی برای مقایسه طلای فیزیکی با صندوق طلا ارائه دهد. پس اگر به دنبال سرمایهگذاری روی طلا به یکی از این دو شیوه هستید، این مطلب را تا انتها دنبال کنید.
مزایا و معایب سرمایه گذاری در طلا
قبل از اینکه برای خرید طلای فیزیکی یا صندوق سرمایه گذاری طلا تصمیم بگیرید، بهتر است با مزایا و معایب این روشها آشنا شوید. از آنجا که طلا همیشه اولین گزینه مورد نظر ایرانیها برای سرمایهگذاری است، تصمیم گرفتیم ابتدا در مورد این روش سرمایهگذاری صحبت کنیم.
مزایای خرید طلای فیزیکی این فلز زرد رنگ و گرانبها همیشه به عنوان اولین گزینه ایرانیها برای سرمایهگذاری شناخته میشود. دلیل این امر را باید در مزایای متعدد آن جستجو کنیم که عبارتند از:
حفظ ارزش در برابر تورم: مهمترین و اصلیترین مزیت خرید طلا، حفظ ارزش پول در شرایط تورم و کاهش ارزش پول ملی است. حتما میدانید قیمت این فلز همزمان با روند افزایش قیمت دلار بالا میرود؛ بنابراین میتواند در زمان تورم از پول شما محافظت کند.
بالا بودن نقدشوندگی آن: این فلز ارزشمند در هر زمانی که اراده کنید، به راحتی به فروش میرود. حتی در زمان بحرانهای اقتصادی هم بازار خرید و فروش آن فعال است.
مالکیت واقعی و مستقیم: وقتی طلا میخرید، مالکیت آن در اختیار شماست و هیچ نهاد یا شخصی نمیتواند آن را مسدود یا مصادره کند. این مالکیت مستقیم، به شما حس امنیت و کنترل کامل بر دارایی را میدهد.
امنیت در برابر بحرانهای مالی و سیاسی: طلا به سیستم بانکی یا دولت وابسته نیست؛ بنابراین در زمان تحریم، ورشکستگی بانکها یا بیثباتی اقتصادی، ارزش آن افزایش مییابد. به همین دلیل به آن پناهگاه امن سرمایهگذاری میگویند.
مقبولیت جهانی: اگر قصد مهاجرت به کشورهای خارجی را داشته باشید، بدون اینکه نگران قوانین حمل طلا در فرودگاه باشید، میتوانید آن را با خود به خارج از کشور ببرید. در واقع نیاز نیست طلا را به ارز تبدیل کنید و همیشه بهعنوان دارایی معتبر جهانی شناخته میشود.
بدون نیاز به دانش پیچیده: فقط کافی است نسبت به حباب طلا اطلاعات کافی داشته باشید و طلا را در زمان مناسب بخرید تا ضرر نکنید.
ریسک خرید طلای فیزیکی
برای اینکه بدانید در نوع سرمایه گذاری باید بین صندوق طلا و طلای فیزیکی کدام را انتخاب کنید، باید با معایب این روشها نیز آشنا شوید. مهمترین ریسکهای سرمایهگذاری روی طلای فیزیکی عبارتند از:
ریسک سرقت و امنیت نگهداری: متاسفانه همیشه در مورد این دارایی، احتمال سرقت یا گم شدن را باید در نظر بگیرید. به هر حال طلا یک دارایی ملموس است که در خانه یا گاوصندوق نگهداری میشود؛ بنابراین در صورت سرقت، بازگرداندن آن تقریباً غیرممکن است.
ریسک خرید طلای تقلبی یا کمعیار: در ایران خرید و فروش طلای 18 عیار رایج است و شما هم زمان خرید باید مطمئن شوید طلایی که میخرید، همین عیار را دارد. برای تشخیص عیار طلا باید به حروف و اعداد حک شده روی قطعه طلا دقت کنید.
ریسک نوسان قیمت طلا: حباب قیمت طلا در زمان تورم اتفاق میافتد که به یکباره سرمایهگذاران زیادی به سمت این بازار هجوم میبرند و باعث افزایش قیمت بیش از حد انتظار این فلز میشوند. اما بعد از فروکش کردن احساسات سرمایهگذاران، قیمت آن افت میکند یا به عبارتی، حباب میترکد. اگر در زمان حباب قیمت طلا روی این دارایی سرمایهگذاری کنید، باید مدت زمان زیادی منتظر بالا رفتن قیمت بمانید تا ضرر نکنید.
کاهش سود با اجرت و مالیات: زیورآلات طلا و حتی مسکوکات همراه با هزینههایی همچون اجرت ساخت طلا، مالیات طلا و سود فروشنده هستند. همین موضوع باعث کاهش سود سرمایهگذاری میشود.
سرمایهگذاری در صندوق طلا در بورس
چون قرار است به این موضوع بپردازیم که سرمایهگذاری روی طلا فیزیکی بهتر است یا صندوق طلا، باید در مورد مزایا و ریسکهای صندوق سرمایهگذاری طلا نیز صحبت کنیم که در ادامه به آن پرداختهایم.
مزایای صندوق سرمایه گذاری طلا
صندوق سرمایهگذاری طلا یکی از ابزارهای محبوب برای سرمایهگذاری غیرمستقیم در طلاست که بهجای خرید فیزیکی طلا (از جمله سکه یا شمش)، واحدهای سرمایهگذاری آن را خریداری میکنید. صندوق سرمایهگذاری طلا بیشتر در بازار بورس معامله میشوند و پشتوانه آنها طلا یا اوراق مرتبط با طلاست.
مهمترین مزایای سرمایهگذاری روی این صندوقها عبارتند از:
حذف مشکلات نگهداری فیزیکی طلا: یک تفاوت صندوق طلا با طلای فیزیکی به نحوه نگهداری آنها مربوط میشود. در واقع با خرید واحدهای صندوق، دیگر به نگهداری و مراقبت از طلا نیاز نیست و مالکیت شما به شکل الکترونیکی ثبت میشود.
نقدشوندگی بالا: در این روش هم درست مثل طلای فیزیکی، هر زمان که بخواهید میتوانید واحدهای خود را در صندوق بورس معامله کنید. این کار حتی بدون مراجعه حضوری و به شکل آنلاین انجام میشود.
کاهش ریسک نوسانات شدید: مدیران این صندوقها بخشی از دارایی سرمایهگذاران را در اوراق بهادار با درآمد ثابت یا اوراق مشتقه طلا نگهداری میکنند؛ در نتیجه بهتر میتوانند نوسانات قیمت را کنترل کنند.
امکان سرمایهگذاری با مبالغ کم: در این روش به جای خرید یک گرم طلا یا یک سکه میتوانید با پانصد هزار تومان هم در صندوقها سرمایهگذاری کنید.
شفافیت اطلاعات و نظارت سازمان بورس: اگر نگران عملکرد این صندوقها هستید، باید بگوییم جای نگرانی نیست. چون عملکرد صندوق، ترکیب داراییها و قیمت روز واحدها بهصورت شفاف در وبسایت رسمی صندوق و سامانه بورس منتشر میشود.
معافیت از مالیات خرید و فروش طلا: اگر نمیدانید بین طلای فیزیکی یا صندوق سرمایه گذاری طلا یکی را انتخاب کنید، توجه به مالیات میتواند معیار خوبی برای انتخاب گزینه بهتر باشد. در صندوقهای طلا، مالیات از شما گرفته نمیشود، اما برای خرید طلای فیزیکی باید 9 درصد دارایی، مالیات بپردازید.
افزایش قیمت سرمایه: وقتی در صندوقگهای طلا سرمایهگذاری میکنید، همزمان با تورم و افزایش نرخ دلار، ارزش این دارایی نیز بالا میرود؛ بنابراین میتواند از دارایی شما در برابر تورم محافظت کند.
ریسکهای صندوق سرمایه گذاری طلا
اما با همه مزایایی که این روش سرمایهگذاری در این نوع از صندوق سرمایه گذاری دارد، نباید از معایب و ریسکهای آن غافل شوید. به هر حال این ریسک است که بر روی تصمیمگیری سرمایهگذاران تأثیر میگذارد. اگرچه این روش نسبت به خرید طلای فیزیکی امنیت بیشتری دارد، اما مهمترین ریسکهای آن عبارتند از:
ریسک نوسان قیمت طلا: با توجه به اینکه قیمت واحدهای صندوق طلا به طور مستقیم از قیمت سکه و نرخ جهانی طلا تأثیر میگیرد؛ بنابراین با تغییر نرخ دلار، تحولات سیاسی یا نوسان قیمت جهانی طلا، قیمت صندوق نیز بالا یا پایین میرود. با این حساب اگر در زمان نادرست خرید کنید، در کوتاه مدت ضرر میکنید.
ریسک وابستگی به نرخ ارز (دلار): قیمت طلا در ایران به شدت تحت تأثیر قیمت دلار آزاد است و حتی اگر قیمت جهانی طلا کاهش یابد، با افزایش دلار ممکن است قیمت داخلی طلا بالا برود یا برعکس آن اتفاق بیفتد. به همین دلیل صندوق طلا به طور همزمان تحت تاثیر قیمت دلار و طلاست.
ریسک بازار سرمایه: واحدهای صندوق طلا در بورس اوراق بهادار معامله میشوند. پس در شرایطی که بازار سرمایه دچار رکود یا بیاعتمادی میشود، نقدشوندگی صندوق کاهش مییابد یا قیمت آن از ارزش واقعی فاصله میگیرد.
ریسک نقدشوندگی در شرایط خاص: برخلاف طلای فیزیکی، دارایی در صندوقهای سرمایهگذاری طلا در شرایط خاص به سختی به فروش میرسد. به عبارت دیگر در بحرانهای اقتصادی ناگهان تعداد زیادی از سرمایهگذاران تصمیم به فروش دارایی میگیرند که سرعت نقدینگی را کاهش میدهد.
ریسک خطای مدیریت صندوق: یکی دیگر از مشکلاتی که این صندوقها با آن دست و پنجه نرم میکنند، وابسته بودن به تجربه و عملکرد مدیریت است. پس تصمیمهای اشتباه مدیران میتوان باعث شود عملکرد صندوق از میانگین بازار عقب بماند.
ریسک اختلاف قیمت با ارزش ذاتی: گاهی قیمت واحدهای صندوق در بازار (تابلوی بورس) با ارزش واقعی داراییهای صندوق فاصله دارد. در نتیجه ممکن است سرمایهگذار دارایی را گرانتر از ارزش واقعی بخرد.
ریسک قانونی یا نظارتی: اگرچه در کشور ما این صندوقها تحت نظارت سازمان بورس هستند، اما تغییر قوانین مالیاتی، نظارتی یا محدودیتهای معاملاتی ممکن است بر عملکرد آنها اثر بگذارد. برای مثال افزایش مالیات یا محدودیت خرید گواهی سپرده سکه میتواند بر میزان بازدهی این صندوق اثر منفی بگذارد.
برای انتخاب بین صندوق طلا و طلای فیزیکی بهتر است در مورد میزان بازدهی آنها نیز صحبت کنیم. یکی از سوالات بسیار مهم بسیاری از سرمایهگذاران برای انتخاب بین یکی از این دو روش این است که: "سود طلای فیزیکی بیشتره یا صندوق طلا ؟"
در جواب این سوال باید به میزان بازدهی هر دو روش بپردازیم. البته تصمیم نداریم سوددهی آنها طی چندین سال را بررسی کنیم و به شش ماهه اول سال جاری (1404) اکتفا میکنیم که در ادامه به آن پرداختهایم.
مقایسه بازدهی صندوق طلا و طلای فیزیکی در سال 1404
برای مقایسه بازدهی صندوق طلا و طلای فیزیکی بهتر است به عملکرد و میزان سوددهی این دو دارایی در نیمه اول سال 1404 اشاره کنیم. در این دوره صندوقهای سرمایهگذاری طلا با بهبود چشمگیر عملکرد خود، فراتر از انتظار عمل کردهاند تا جاییکه بازدهی بسیاری از آنها حتی از طلای 18 عیار نیز پیشی گرفته است.
بر اساس گزارشها و بررسیهای صورت گرفته، مشخص شده که طلای 18 عیار تنها 16.4 درصد رشد را در شش ماهه نخست سال 1404 تجربه کرده است. این در حالی است که اکثر صندوقهای طلا بازدهی بالاتر از 18 درصد را به ثبت رساندهاند و برخی حتی تا مرز 23 درصد نیز پیش رفتهاند.
این آمارها نشان میدهد صندوقهای طلا توانستهاند در این دوره جایگاه خود را در برابر طلای فیزیکی باثباتتر و جذابتر از قبل تثبیت کنند. برای اثبات این گفته در جدول زیر به بررسی وضعیت بازدهی صندوقهای طلا در نیمه نخست سال 1404 پرداختهایم.
نماد
بازدهی ماهانه
بازدهی شش ماهه
زروان
21.7
23.5
گنج
21.3
22.0
جواهر
21.3
21.8
عیار
23.3
21.2
لیان
21.4
21.2
نفیس
20.9
20.9
گوهر
22.3
20.2
ناب
21.8
20.2
کهربا
21.6
20.1
آلتون
20.8
20.0
بنابراین در جواب این سوال که طلای فیزیکی بیشتر سود میده یا صندوق طلا؟ باید گفت تا این تاریخ (آبان 1404) صندوقهای طلا عملکرد بهتری نسبت به طلای فیزیکی داشتهاند.
روند قیمت طلا طی 5 سال اخیر طبق دادههای سایت به صورت زیر بوده است:
قیمت طلا در آبان ماه سال 1399 در حدود یک میلیون و دویست هزار تومان بود و حالا بعد از گذشت 5 سال، قیمت آن به بیش از 10 میلیون تومان رسیده است. با این توصیفات، قیمت فلز طلا در این دوره، حدود 900 درصد افزایش یافته است.
نمودار بازدهی صندوق های سرمایهگذاری طلا در 5 سال اخیر
به تصویر زیر که نموداری از میزان بازدهی صندوق سرمایهگذاری طلا عیار طی 5 سال اخیر است و از سایت به دست آمده، دقت کنید! براساس اطلاعاتی که در این نمودار آمده است، قیمت هر سهم این صندوق در آبان 30.943 ریال بوده و اکنون ارزش هر یک از آنها 297.614 ریال رسیده است که از رشد 700 درصدی ارزش هم سهم این صندوق حکایت دارد.
دقت داشته باشید که در بالاتر به لیست صندوقهای طلا و میزان بازدهی آنها اشاره کردیم که عیار در ردیف پنجم قرار داشت. برای جلوگیری از اطاله کلام، تنها بازدهی 5 ساله یکی از این صندوقها را بررسی کردیم.
بهترین روش سرمایه گذاری؛ طلای فیزیکی یا صندوق سرمایه گذاری طلا؟
برای انتخاب یکی از این دو روش جهت سرمایهگذاری، باید به هدف، میزان سرمایه، مدت زمان سرمایهگذاری و تحمل ریسک خود توجه داشته باشید. در جدول زیر به طور کامل طلای فیزیکی و صندوق سرمایه گذاری طلا بورس را با همدیگر مقایسه کردهایم.
معیارهای مقایسه
طلای فیزیکی
صندوق سرمایهگذاری طلا
نحوه سرمایهگذاری
خرید از طلافروشی به صورت حضوری
خرید آنلاین واحدهای صندوق سرمایهگذاری طلا از طریق کارگزاریهای بورس
حداقل سرمایه لازم
پرداخت هزینه حداقل یک گرم طلا (بیش از 10 میلیون تومان در حال حاضر)
کم (شروع حتی با 100 هزار تومان)
میزان نقدشوندگی
فروش حضوری در طلافروشی
فروش آنلاین در بازار بورس
ریسک سرقت یا گم شدن
بالا
وجود ندارد
ریسک تقلب یا طلای بدل
در عیار یا وزن آن احتمال کلاهبرداری وجود دارد.
صفر، چون طلا بهصورت رسمی و قانونی نگهداری میشود.
امنیت سرمایه
وابسته به نگهداری شخصی
تحت نظارت سازمان بورس
میزان بازدهی
همسو با قیمت جهانی طلا
همسو با قیمت طلا و گاهی بهدلیل مدیریت حرفهای، سود بیشتری دارد.
کارمزد و هزینهها
اجرت، مالیات و سود فروشنده
فقط کارمزد کم معاملات بورس (حدود 0.15 درصد)
شفافیت اطلاعات
محدود به قیمت روز بازار
گزارشهای شفاف از ترکیب داراییها و عملکرد
مناسب برای
کسانی که علاقهمند به نگهداری فیزیکی طلا هستند.
افرادی که امنیت، شفافیت و نقدشوندگی برایشان مهم است.
پوشش تورم
بالا
بالا
ریسکهای خاص
سرقت، طلای تقلبی و هزینه نگهداری
نوسان قیمت، تغییرات نرخ دلار و خطای مدیریت صندوق
صندوق طلا برای چه کسانی مناسب است؟
سرمایهگذاری در صندوق طلا بهدلیل ویژگیهای خاصی که دارد، برای گروههای مشخصی از افراد مناسبتر است. این افراد عبارتند از:
کسانی که سرمایه کمی دارند و توان خرید حداقل یک گرم طلا را ندارند.
کسانی که به دنبال نقدشوندگی بالا هستند؛ چرا که میتوان واحدهای صندوق طلا را به صورت آنلاین در بازار بورس یا از طریق کارگزاریها فروخت.
کسانی که از نگه داشتن طلای فیزیکی هراس دارند و یا نگران سرقت هستند.
کسانی که تجربه سرمایهگذاری کم دارند، این روش مناسبتر است؛ زیرا صندوقهای طلا توسط مدیران حرفهای مدیریت میشوند و به تحلیل مستقیم بازار طلا نیاز ندارند.
کسانی که به دنبال بازدهی متناسب با طلای داخلی و جهانی هستند و میخواهند از دارایی خود در مقابل تورم حفاظت کنند.
طلای فیزیکی برای چه کسانی مناسب است؟
برای مقایسه طلای فیزیکی یا صندوق سرمایه گذاری طلا باید خصوصیات روانی خود را در نظر داشته باشید. طلای فیزیکی یک دارایی مناسب برای افراد زیر است:
کسانی که سرمایه قابل توجه دارند، میتوانند سکه یا زیورآلات طلا بخرند.
کسانی که به دنبال مالکیت مستقیم و ملموس هستند، میتوانند طلای فیزیکی بخرند.
کسانی که به سرمایهگذاری بلندمدت تمایل بیشتر دارند، طلای فیزیکی مناسبتر است.
کسانی که ریسک نقدشوندگی کوتاهمدت را میپذیرند، میتوانند این دارایی را انتخاب کنند.
سود صندوق طلا و طلای فیزیکی تا حد زیادی به هم نزدیک است و در برخی از دورهها با همدیگر تفاوت دارد. به همین دلیل هر دو روش میتوانند برای سرمایهگذاری مناسب باشند. با این حال با توجه به ریسکها و معایبی که این دارایی دارد، نباید تمام سرمایه خود را به بازار طلا ببرید. برای مدیریت ریسک بهتر است به سایر روشهای کم ریسک هم فکر کنید.
یکی از این روشها، کرادفاندینگ یا تأمین مالی جمعی است که میتوانید آن را پرتفوی سرمایهگذاری خود قرار دهید. در این روش سرمایه مورد نیاز برای توسعه مشاغل متوسط و کوچک توسط سرمایهگذاران خرد تأمین میشود.
اگر در روش طلای فیزیکی باید سرمایه لازم برای خرید حداقل یک گرم طلا (بیش از 10 میلیون تومان) را داشته باشید، در این روش داشتن حداقل یک میلیون تومان هم کافی است تا بتوانید در سرمایهگذاری جمعی مشارکت داشته باشید.
مزایای کرادفاندینگ با دونگی
دونگی یکی از مجریان کرادفاندینگ در کشور است که با مجوز سازمان فرابورس و تحت نظارت سبدگردان مالی فیروزه فعالیت دارد. این مجموعه پروژههای متعددی را برای سرمایهگذاری پیشنهاد میدهد که تعدادی از آنها در زمینه معاملات طلا فعالیت دارند. به طوری که سود شما همزمان با افزایش قیمت طلا، بالا میرود.
دونگی برای اطمینان از توانایی سرمایهپذیران جهت پرداخت سود به سرمایهگذاران، از آنها ضمانتهای بانکی دریافت میکند. از سوی دیگر قبل از قرار دادن این شرکتها در لیست پروژهها سرمایهگذاری، صورتهای مالی و میزان بازدهی آنها در چند سال اخیر را بررسی میکند.
در آخر هم شما میتوانید با انتخاب چندین پروژه، ریسک سرمایهگذاری خود را کاهش دهید. به طور کلی مزایای سرمایهگذاری در کرادفاندینگ دنگی عبارتند از:
ریسک کنترلشده سرمایهگذاری
کسب درآمد دورهای ثابت
کمک به رشد و توسعه مشاغل
بدون نیاز به تحلیل بازار
معتبر بودن مجموعه دونگی
جمعبندی
در این مطلب تلاش کردیم با مقایسه طلای فیزیکی با صندوق طلا به شما کمک کنیم بهترین روش را برای سرمایهگذاری انتخاب کنیم. با مطالعه این مطلب مطمئناً به جواب این سوال که طلا فیزیکی بهتر است یا صندوق طلا رسیدهاید. در نهایت باید گفت انتخاب بین این دو روش به میزان ریسکپذیری، هدف و میزان سرمایه شما بستگی دارد.
در کنار صندوق طلا و طلای فیزیکی، میتوانید برای مدیریت ریسک، کرادفاندینگ را هم در سبد سرمایهگذاری خود قرار دهید.
نویسنده: مانی حمزه زاده
نویسنده: مانی حمزه زاده
آمیخته ای از اقتصاد، مالی، مدیریت و تلاقیشون با اتفاقات روز رو اینجا براتون مینویسم و امیدوارم به خوبی با این سبک محتواها ارتباط بگیرید.