بررسی تفاوت سبدگردانی و صندوق های سرمایه گذاری به شما این انتخاب را می دهد که نوع سرمایه گذاری مناسب با شرایط خود را انتخاب کنید. سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه‌گذاری را می توان با حداقل سرمایه شروع کرد و قدرت نقدشوندگی بالاتری دارد. سطح ریسک صندوق ها پایین است. در سبدگردانی احتیاج به سرمایه بیشتری دارید و افق سرمایه گذاری میان مدت و بلندمدت خواهد بود و ریسک بالاتری نیز دارد.
گاهی سرمایه‌گذار دقیقا می‌داند که می‌خواهد از دانش حرفه‌ای بازار استفاده کند، اما بین دو مسیر اصلی سپردن سرمایه به یک سبد اختصاصی یا ورود به یک صندوق مشترک مردد می‌شود. شاید این‌طور فکر کنید که هر دو روش «سرمایه‌گذاری غیرمستقیم» هستند، اما در پشت پرده، تفاوت‌های مهمی در میزان شخصی‌سازی، حداقل سرمایه لازم، ساختار کارمزد، سطح ریسک و حتی نوع مالکیت دارایی‌ها دیده می‌شود.
همین تفاوت‌هاست که باعث می‌شود یک انتخاب ناآگاهانه، با وجود نیت درست، باز هم نارضایتی و بازدهی پایینی داشته باشد. این مقاله دقیقا با هدف روشن کردن تفاوت سبد گردانی و صندوق سرمایه گذاری نوشته شده است تا نشان دهد هر کدام از این دو ابزار برای چه تیپ سرمایه‌گذاری مناسب‌تر بوده و بر چه اساسی می‌توان میان آنها انتخابی شفاف، منطقی و همسو با اهداف مالی شخصی انجام داد.
سبدگردانی خدمتی در حوزه «مدیریت دارایی» است که در آن یک نهاد مالی دارای مجوز، براساس قرارداد مشخص، به‌نام سرمایه‌گذار و برای منفعت رسانی مالی به او، درباره خرید، فروش یا نگهداری اوراق بهادار و سایر دارایی‌های مالی تصمیم‌گیری می‌کند. در این ساختار، سبدگردان با توجه به سطح ریسک‌پذیری، اهداف مالی، افق سرمایه‌گذاری و محدودیت‌های هر سرمایه‌گذار، ترکیب پرتفوی او را طراحی، اجرا و به‌طور منظم بررسی و تنظیم می‌کند.
در سبدگردانی اختصاصی، سبد دارایی به نام هر مشتری تفکیک شده و نگهداری می‌شود. تصمیم‌گیری‌ها هم برای همه سرمایه‌گذاران به‌صورت «شخصی‌سازی شده» جلو می‌رود و از یک مدل تکراری استفاده نمی‌شود.
با وجود ماهیت حرفه‌ای، سبدگردانی خالی از چالش و ریسک هم نیست. ریسک بازار (نوسانات سیستماتیک ناشی از شرایط کلان اقتصادی و سیاسی)، ریسک نقدشوندگی برخی دارایی‌ها، ریسک تمرکز پرتفوی و ریسک خطای تحلیلی یا اجرایی تیم مدیریت، همچنان بر نتایج سرمایه‌گذاری اثر می‌گذارند. علاوه‌بر این، ریسک «انتخاب سبدگردان نامناسب» نیز وجود دارد. در صورت ضعف حاکمیت شرکتی، نبود شفافیت گزارش‌دهی یا تضاد منافع، عملکرد واقعی با منافعی که روی کاغذ مطرح می‌شود، برابر نخواهد بود.
اگر ساختار کارمزد (ترکیب کارمزد ثابت و کارمزد مبتنی بر عملکرد) به‌درستی طراحی نشود، مدیر مجبور می‌شود تا ریسک بیش از حد یا بالعکس، محافظه کاری افراطی داشته باشد.
برای مدیریت این ریسک‌ها، می‌توانید از وجود یک قرارداد شفاف، نظارت مستمر نهاد ناظر، نظام مدیریت ریسک و گزارش‌دهی منظم و قابل‌پیگیری استفاده کنید. پیش از امضای قرارداد، بهتر است سابقه عملکرد، استراتژی، ترکیب تیم تحلیلی، مدل کارمزد و شیوه گزارش‌دهی سبدگردان را با دقت بررسی کرده و ببینید که آیا این موارد با سطح ریسک‌پذیری و نیاز او به نقدشوندگی هم‌خوانی دارد یا خیر.
اگر این پیش‌نیازها را رعایت کنید، سبدگردانی می‌تواند ابزار کارآمدی برای برون‌سپاری تصمیم‌گیری‌های تخصصی، بهینه‌سازی ریسک و بازده و همچنین حفظ مالکیت مستقیم بر دارایی‌ها باشد و در مقایسه با سرمایه‌گذاری مستقیم فردی، ساختارمندتر، قابل‌کنترل‌تر و قابل‌اندازه‌گیری‌تر عمل کند. سازمان بورس، دستورالعمل تاسیس و فعالیت سبدگردان‌ها را هم به‌شکل زیر ابلاغ کرده است:
صندوق‌های سرمایه‌گذاری را می‌توان راهی ساختارمند برای ورود به بورس دانست که در آن، سرمایه‌گذاران منابع مالی خود را در قالب یک نهاد مالی تحت نظارت، تجمیع می‌کنند و مدیریت این دارایی‌ها را به تیمی حرفه‌ای از تحلیلگران و مدیران سرمایه‌گذاری می‌سپارند. در این سازوکار، هر فرد به‌جای خرید مستقیم سهام، «واحدهای سرمایه‌گذاری» صندوق را می‌خرد و به همان نسبت در سود و زیان پرتفوی صندوق سهیم می‌شود.
به این ترتیب، بدون نیاز به صرف زمان برای تحلیل نمودارها و صورت‌های مالی، امکان بهره‌مندی از فرصت‌های بازار سرمایه و مدیریت سطح ریسک در قالب یک ابزار شفاف و قانون‌مند فراهم می‌شود؛ ابزاری که درک درست آن، برای فهم فرق سبد گردانی و صندوق سرمایه گذاری و انتخاب مسیر مناسب، اهمیت ویژه‌ای دارد. بد نیست دستورالعمل سازمان بورس برای تاسیس و فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری را هم مرور کنید.
صندوق درآمد ثابت: عمده دارایی را در اوراق با درآمد ثابت، سپرده بانکی و ابزارهای کم‌ریسک نگهداری می‌کند و مناسب سرمایه‌گذارانی است که اولویت اصلی آنها حفظ سرمایه و نوسان‌پذیری پایین‌تر است.
یکی از مهم‌ترین مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری، «تخصص‌محور بودن» آنها است؛ یعنی تصمیم‌های خرید و فروش در بورس توسط مدیران حرفه‌ای اتخاذ می‌شود و فرد سرمایه‌گذار لزوما نیازی به تسلط فنی بر تحلیل بنیادی و تکنیکال ندارد. از سوی دیگر، تجمیع سرمایه‌ها امکان «تنوع‌بخشی» گسترده به پرتفوی را فراهم می‌کند؛ کاری که برای یک سرمایه‌گذار حقیقی با سرمایه محدود، به‌تنهایی دشوار و پرهزینه است.
شفافیت گزارش‌های دوره‌ای، نظارت قانونی و حداقل سرمایه نسبتا پایین برای ورود، از دیگر مزایای کلیدی است که این ابزار را برای افراد پرمشغله یا کم‌تجربه، جذاب می‌سازد و عملا نردبانی برای ورود تدریجی به بازار و مدیریت سطح ریسک فراهم می‌کند.
با وجود تمام مزایا، نباید فراموش کرد که سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها همچنان در بستر بازارهای مالی انجام می‌شود و بنابراین در معرض ریسک‌های بازار، نوسانات قیمت دارایی‌های پایه و شرایط اقتصادی و سیاسی قرار دارد. هرچند تنوع‌بخشی می‌تواند شدت زیان را کاهش دهد، اما اصل ریسک حذف نمی‌شود و در صندوق‌های سهامی، طلا یا جسورانه ممکن است نوسانات قابل‌توجهی مشاهده شود. همچنین، ریسک «عملکرد مدیر» وجود دارد؛ یعنی کیفیت تصمیم‌گیری تیم مدیریت صندوق می‌تواند منجر به عقب‌ماندگی نسبت به شاخص‌های بازار شود.
به همین دلیل، بررسی سابقه عملکرد، ترکیب دارایی‌ها، استراتژی سرمایه‌گذاری و سطح ریسک هر صندوق، پیش از خرید واحدهای آن، برای هر سرمایه‌گذار ضروری است. این دقت در تحلیل، به‌ویژه زمانی اهمیت پیدا می‌کند که فرد بخواهد آگاهانه بین صندوق‌ها و سایر ابزارها – از جمله سبدگردانی اختصاصی – انتخاب کند و در عمل، فرق سبد گردانی و صندوق سرمایه گذاری را نه فقط در تئوری، بلکه در تطبیق با اهداف مالی و ظرفیت پذیرش ریسک خود ببیند.
در نگاه اول، هر دو روش سبدگردانی و صندوق سرمایه‌گذاری، ابزاری برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم هستند؛ اما زمانی که پای کارمزد، مدت زمان تعهد، حداقل مبلغ و میزان شخصی‌سازی سبد به میان می‌آید، اصلی ترین تفاوت سبد گردانی و صندوق سرمایه گذاری خود را نشان می‌دهد. در عمل، سرمایه‌گذار بین دو سناریو قرار می‌گیرد: یا یک «مدیریت کاملا اختصاصی» را انتخاب می‌کند که برای او طراحی شده، یا وارد یک «ساختار سرمایه‌گذاری جمعی» می‌شود که قواعد از پیش‌تعریف‌شده دارد.
در سبدگردانی، سبد دارایی بر اساس اهداف، افق زمانی و سطح ریسک‌پذیری هر سرمایه‌گذار به‌طور اختصاصی طراحی می‌شود و اوراق بهادار به نام خود او ثبت می‌گردد. در مقابل، در صندوق سرمایه‌گذاری همه افراد در یک سبد مشترک شریک‌اند و مالک «واحدهای صندوق» هستند، نه تک‌تک دارایی‌های زیرمجموعه؛ همین تفاوت در ساختار، نقطه شروع فهم اصلی ترین تفاوت سبد گردانی و صندوق سرمایه گذاری است.
سبدگردانی برای سرمایه‌گذارانی طراحی می‌شود که بتوانند حداقل مبلغ نسبتا بالایی را در اختیار مدیر دارایی قرار دهند، بنابراین مناسب سرمایه‌های خرد نیست. صندوق‌های سرمایه‌گذاری برعکس، با حداقل مبلغ‌های کوچک‌تر امکان ورود فراهم می‌کنند و برای افرادی که در ابتدای مسیر هستند، یا ترجیح می‌دهند با مبالغ خرد شروع کنند، گزینه در دسترس‌تری به شمار می‌آیند.
در سبدگردانی، کارمزد شامل یک بخش ثابت و یک بخش مبتنی بر عملکرد است؛ یعنی هرچه عملکرد بهتر باشد، سهم کارمزد عملکرد نیز بیشتر می‌شود و هزینه نهایی برای سرمایه‌گذار بالاتر از صندوق‌ها خواهد بود. در صندوق‌های سرمایه‌گذاری ساختار کارمزد شفاف‌تر و پایین‌تر است و به‌دلیل جمعی بودن سرمایه، هزینه مدیریت بین همه دارندگان واحد تقسیم می‌شود؛ به همین دلیل برای بسیاری از سرمایه‌گذاران، نسبت هزینه به مبلغ سرمایه‌گذاری جذاب‌تر است.
قرارداد سبدگردانی اغلب با رویکرد میان‌مدت تا بلندمدت تنظیم می‌شود و سرمایه‌گذار باید با این واقعیت کنار بیاید که نتیجه استراتژی در یک بازه زمانی مشخص قابل ارزیابی است. در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، انعطاف‌پذیری زمانی بیشتر است؛ بسیاری از صندوق‌ها اجازه ورود و خروج نسبتا سریع را می‌دهند (به‌ویژه صندوق‌های قابل‌معامله در بورس)، هرچند برای برخی صندوق‌ها در کوتاه‌مدت ممکن است جریمه یا محدودیت‌هایی اعمال شود.
در سبدگردانی، به‌دلیل امکان طراحی سبد متناسب با پروفایل ریسک فرد و استفاده از استراتژی‌های فعال‌تر، پتانسیل بازدهی بالاتر وجود دارد، اما سطح ریسک نیز متناسب با آن افزایش می‌یابد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری طیفی از سطح ریسک را پوشش می‌دهند؛ از صندوق‌های درآمد ثابت با نوسان کمتر تا صندوق‌های سهامی و طلا با نوسان بیشتر، و سرمایه‌گذار با انتخاب نوع صندوق، سطح ریسک خود را تنظیم می‌کند، نه با مداخله در تک‌تک دارایی‌ها.
در سبدگردانی، سرمایه‌گذار اگرچه تصمیم نهایی را به مدیر می‌سپارد، اما ارتباط مستقیم‌تری با مدیر سبد دارد و گزارش‌های اختصاصی دریافت می‌کند؛ این موضوع برای افرادی که علاقه‌مندند در جریان جزئیات باشند، جذاب است. در صندوق سرمایه‌گذاری، میزان درگیری روزمره سرمایه‌گذار بسیار کمتر است و شخص بیشتر در نقش یک «دارنده واحد» عمل می‌کند که فقط عملکرد کلی صندوق را پیگیری می‌کند و تصمیم اصلی او، انتخاب یا تغییر صندوق است.
در جدول زیر، با توجه به چند فاکتور کلیدی مانند حداقل مبلغ، کارمزد، مدت زمان و سطح ریسک، می‌توان دید که در هر وضعیت، کدام گزینه مناسب‌تر است. این مقایسه کمک می‌کند انتخاب بین سبدگردانی و صندوق، از حالت مبهم خارج شود و به تصمیمی آگاهانه و متناسب با شرایط شخصی تبدیل شود.
وضعیت سرمایه‌گذار
| صندوق سرمایه‌گذاری مناسب‌تر است اگر…
| سبدگردانی مناسب‌تر است اگر…
|
حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری
| با حداقل مبلغ شروع می‌کنید و می‌خواهید تدریجی سرمایه را افزایش دهید.
| سرمایه نسبتا بالایی در اختیار دارید و می‌خواهید یک سبد اختصاصی داشته باشید.
|
کارمزد و حساسیت به هزینه
| به کارمزد حساس هستید و ترجیح می‌دهید هزینه مدیریت، پایین و شفاف باشد.
| پرداخت کارمزد بالاتر در ازای استراتژی شخصی‌سازی‌شده را قابل‌قبول می‌دانید.
|
مدت زمان و انعطاف در ورود و خروج
| ممکن است در کوتاه‌مدت نیاز به نقد کردن بخشی از سرمایه داشته باشید.
| افق سرمایه‌گذاری میان‌مدت یا بلندمدت دارید و با تعهد زمانی قرارداد راحت هستید.
|
سطح ریسک و نوسان قابل تحمل
| سطح ریسک متوسط یا پایین می‌خواهید و ترجیح می‌دهید از طریق نوع صندوق آن را تنظیم کنید.
| پذیرش سطح ریسک بالاتر در ازای امکان کسب بازدهی بالاتر برایتان قابل‌قبول است.
|
علاقه و زمان برای پیگیری جزئیات
| زمان کمی برای پیگیری بورس دارید و یک راه‌حل ساده و کم‌درگیری می‌خواهید.
| علاقه‌مندید گزارش‌های اختصاصی بگیرید و در جریان جزئیات سبد شخصی خود باشید.
|
میزان نیاز به شخصی‌سازی سبد
| به یک راه‌حل استاندارد اما حرفه‌ای راضی هستید.
| می‌خواهید سبد دقیقا مطابق اهداف، محدودیت‌ها و ترجیحات شما طراحی شود.
|
انتخاب میان سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیش از آن‌که یک تصمیم تئوریک باشد، به واقعیت‌های زندگی مالی هر فرد گره خورده است؛ از میزان ریسک‌پذیری و افق زمانی گرفته تا حداقل سرمایه، وقتی که می‌تواند برای بازار بگذارد و سطح انتظاری که از بازدهی دارد. در چنین فضایی، وجود یک نهاد حرفه‌ای و شفاف مانند مجموعه دونگی می‌تواند بخش دشوار این مسیر را ساده‌تر کند؛ جایی که با تکیه بر زیرساخت‌های تخصصی، دسترسی به ابزارهای متنوع سرمایه گذاری و مشاوره مبتنی بر تحلیل، امکان طراحی و اجرای ایده‌های سرمایه‌گذاری در قالب مناسب‌تر فراهم می‌شود.
نویسنده: مانی حمزه زاده
آمیخته ای از اقتصاد، مالی، مدیریت و تلاقیشون با اتفاقات روز رو اینجا براتون مینویسم و امیدوارم به خوبی با این سبک محتواها ارتباط بگیرید.
در این مقاله به بررسی مفهوم سبدگردانی در بازار بورس، قوانین و شرایط آن، میزان کارمزد، مزایا و معایب، معیارهای انتخاب بهترین سبدگردان، تفاوت آن با صندوق‌های سرمایه‌گذاری و میزان ریسک‌های موجود در این روش سرمایه‌گذاری پرداخته می‌شود. اگر قصد دارید با خدمات سبدگردانی و نحوه مدیریت سرمایه خود توسط متخصصان بازار آشنا شوید، تا انتهای این مطلب با مجله دون...
عمده ترین تفاوت بین صندوق درآمد ثابت و صندوق سهامی در بازده و میزان ریسک آن هاست. اگر به دنبال ریسک پایین تر، حفظ سرمایه و بازدهی ثابتی هستید صندوق درآمد ثابت برای شما گزینه مناسب تری است اما اگر ریسک پذیری بیشتری دارید و به دنبال سودهای بزرگ هستید و توان تحمل نوسانات بازار را دارید صندوق های سهامی پتانسیل بازدهی بیشتری خواهند داشت.
صندوق سرمایه گذاری مشترک صندوقی است که برای کاهش ریسک، سرمایه‌گذاری با مبالغ کم (حداقل 100 هزار تومان) و بهره‌مندی از مدیریت حرفه‌ای ایجاد شده است. در واقع صندوق سرمایه گذاری مشترک با مدیریت حرفه‌ای تحلیلهای بازار را انجام می دهد و ریسک سرمایه‌گذاری را به حداقل می رساند. تنوع‌بخشی، قابلیت خرید و فروش واحدها از دیگر مزیت های این صندوق هاست، همچنین به دلیل اینکه می‌توانید حتی با صد هزار تومان هم سرمایه‌گذاری خود را شروع کنید؛ بنابراین برای همه افراد قابل دسترسی است.