ضرایب پوشش ریسک یونانی در قراردادهای آپشن برای اندازهگیری ریسک و طراحی استراتژی معامله کابرد دارند. معاملهگران با این ضرایب میتوانند به شکل بهتری پرتفوی خود را در برابر ریسک ها و شوک بازار محافظت کنند. این ضرایب: دلتا، گاما، وگا، تتا، رو و زتا است. هر کدام از این ضرایب دارای فرمول محاسبه و نحوه اندازه گیری است.
ضرایب پوشش ریسک یونانی در قراردادهای اختیار معامله برای اندازهگیری ریسک و طراحی استراتژیهای هوشمند و حرفهای کاربرد دارند. معاملهگران از طریق این ضرایب میتوانند به شکل بهتری پرتفوی خود را در برابر شوکهای بازار محافظت کنند. انواع پوشش یونانی در اختیار معامله نیز شامل دلتا، گاما، وگا، تتا، رو و زتا هستند که هر یک با شرایط متفاوتی در قراردادهای اختیار معامله کاربرد دارند. اگر میخواهید بدانید چرا معاملهگران در آپشن و اختیار معامله از ضرایب پوشش ریسک یونانی استفاده میکنند و این ضرایب چه مزایا و کاربردهایی دارند، این مطلب را از دست ندهید.
ضریب پوشش ریسک یونانی چیست؟
انواع ضرایب پوشش ریسک یونانی در بازار مشتقه، پارامترهایی هستند که حساسیت قیمت یک اختیار را نسبت به عوامل مختلف نشان میدهند. از آنجا که معاملهگران و پوششدهندگان ریسک از این ضرایب برای مدیریت ریسک پرتفوی استفاده میکنند، در قراردادهای اختیار معامله اهمیت زیادی دارند.
در واقع باید گفت این ضرایب درست مثل ابزارهای اندازهگیری برای یک مهندس هستند که بدون آنها نمیتوان فهمید یک آپشن یا پرتفوی چگونه در برابر تغییرات بازار رفتار میکند.
با توجه به این صحبتها، باید گفت ضریب پوشش ریسک یونانی یک معیار کاربردی برای اندازهگیری ریسک با دقت علمی، حفاظت از پرتفوی در شرایط متغیر بازار و طراحی و اجرای استراتژیهای پیچیده است. به طوری که با کمک هر یک از این ضرایب میتوان ریسکهای بازار را به شکل بهتری پیشبینی کرد. در ادامه در مورد کاربرد هر یک از انواع ضرایب پوشش ریسک یونانی بیشتر صحبت خواهیم کرد.
انواع پوشش یونانی در اختیار معامله
پوشش ریسک یونانی در قراردادهای آپشن و اختیار معامله انواع مختلفی دارد که در ادامه هر یک را بررسی کردهایم.
ضریب پوشش ریسک یونانی دلتا (Delta)
یکی از مهمترین و اصلیترین ضریب پوشش ریسک یونانی در بازار آپشن، "دلتا" نام دارد که بسیاری از استراتژیهای پوشش ریسک بر پایه آن ساخته میشوند. در واقع دلتا میزان حساسیت قیمت یک آپشن نسبت به تغییر قیمت دارایی پایه را نشان میدهد. به این صورت که اگر قیمت سهم (یا هر دارایی پایه) 1 واحد تغییر کند، قیمت آپشن تقریباً چند واحد تغییر خواهد کرد.
مهمترین کاربردهای دلتا نیز عبارتند از:
پوشش ریسک حرکت قیمت: اولین کاربرد دلتا، محافظت از دارایی ها در زمان سرمایه گذاری در مقابل ریسک پیشروست. در واقع دلتا به معاملهگر میگوید برای خنثیکردن ریسک تغییر قیمت دارایی پایه چند واحد از سهم را باید بخرد یا بفروشد.
پیشبینی احتمال اعمال آپشن: این ضریب پوشش نشان میدهد احتمال اینکه آپشن در سررسید In The Money باشد، به طور تقریبی نشان میدهد. اندازهگیری ریسک جهتدار: این ضریب پوشش ریسک یونانی میگوید پوزیشن شما چقدر جهتدار است؛ اگر دلتا زیاد باشد، به این معناست که پرتفوی شبیه سهم است. اما اگر دلتا کم شده است، ریسک جهتگیری کمتر خواهد بود.
طراحی و مدیریت استراتژیهای آپشنی: دلتا در بسیاری از استراتژیها از جمله پروانه و کاندور یا گاما اسکالپینگ، نقش اصلی را برعهده دارد. مدیریت پرتفوی: دلتا در برابر حرکتهای ناگهانی بازار و نوسان زیاد، به شما کمک میکند بفهمید سود و زیان پوزیشن با چه سرعتی تغییر خواهد کرد و آیا باید پوزیشن را خنثی کنید یا خیر.
ضریب پوشش ریسک یونانی گاما (Gamma)
یکی دیگر از انواع ضرایب پوشش ریسک یونانی "گاما" نام دارد که یکی از مهمترین یونانیها برای مدیریت ریسک غیرخطی در قیمت آپشن است. این ضریب پوشش ریسک، از نظر میزان اهمیت، بعد از دلتا قرار دارد، اما همچنان در پایداری پوشش ریسک نقش مهمی را ایفا میکند.
گاما نرخ تغییر دلتا نسبت به تغییر قیمت دارایی پایه است. پس اگر قیمت سهم کمی تغییر کند، گاما نشان میدهد دلتا چقدر تغییر خواهد کرد. همانطور که در بالاتر اشاره کردیم، دلتا حساسیت قیمت آپشن نسبت به قیمت سهم است، اما گاما حساسیت دلتا نسبت به قیمت سهم را نشان میدهد و به شما میگوید دلتار چقدر "پایدار" یا "فرّار" است.
مهمترین کاربردهای گاما عبارتند از:
پایداری دلتا و کنترل ریسک غیرخطی: اگرچه دلتا برای تغییرات کوچک قیمت سهم، دقیق است، اما اگر قیمت زیاد حرکت کند، دیگر دقیق نخواهد بود. در اینجاست که گاما وارد میشود و نشان میدهد دلتا چقدر سریع عوض میشود.
گاما هدجینگ: این کاربرد گاما میگوید اگر معاملهگر فقط دلتا را خنثی کند، با حرکت قیمت سهم دلتا دوباره از تعادل خارج میشود. پس با استفاده از گاما میتوان پرتفویی ساخت که در آن دلتا و گاما خنثی باشند.
تشخیص میزان خطر پوزیشنهای فروش آپشن: اگر گامای پورتفوی منفی باشد، با کوچکترین تغییر قیمت، دلتا شدیداً تغییر میکند، ریسک غیرخطی بالا میرود و در نهایت ضررهای ناگهانی رخ میدهد.
درک منحنی ارزش آپشن: اگرچه دلتا یک رابطه خطی را نشان میدهد، اما قیمت آپشن در واقع غیرخطی تغییر میکند. اما گاما این رفتار منحنی را توضیح میدهد و برای مدلسازی دقیق پوزیشنها ضرورت دارد.
ضریب پوشش ریسک یونانی وگا (Vega)
یکی دیگر از انواع ضرایب پوشش ریسک یونانی "وگا" نام دارد که میزان حساسیت قیمت یک آپشن نسبت به تغییر نوسان ضمنی بازار را نشان میدهد. در واقع این ضریب پوشش ریسک میگوید اگر نوسان ضمنی بازار 1٪ افزایش پیدا کند، قیمت آپشن چقدر تغییر خواهد کرد.
اما فکر میکنید چرا وگا مهم است؟ در جواب باید گفت چون ارزش آپشنها بیشتر از آنکه به جهت قیمت سهم وابسته باشد، به نوسانپذیری بستگی دارد. پس با این حساب اگر نوسان بالا برود، احتمال اینکه قیمت سهم به نقاط دور برسد، بیشتر میشود و این، ارزش آپشن را بالاتر میبرد.
مهمترین کاربردهای وگا نیز عبارتند از:
پوشش ریسک نوسان: این ضریب پوشش ریسک مهمترین ابزار برای کنترل ریسک ناشی از تغییرات نوسان ضمنی است. پس اگر در موقعیتی هستید که وگا مثبت است، با افزایش نوسان، سود میکنید. اما وقتی وگا منفی شود، با افزایش نوسان ضرر میکنید.
استراتژیهای مخصوص نوسان: بیشتر استراتژیهایی که روی نوسان معامله میکنند به وگا تکیه دارند که از جمله باید به استرادل، استرنگل، اسپردهای تقویمی و وگا اسپرد اشاره کنیم.
پیشبینی واکنش قیمت آپشن به اخبار مهم: یکی دیگر از کاربردهای وگا، امکان پیشبینی واکنش قیمت قبل از رویدادهایی مثل گزارش سود، اعلام نرخ بهره یا تصمیمات سیاسی است. پس در واقع شما با دانستن وگا میتوانید پیشبینی کنید قیمت آپشن قبل از خبر چقدر بالا میرود.
مدیریت ریسک فروشندگان آپشن: فروشندگان آپشن وگای منفی دارند. پس اگر نوسان زیاد شود، ضرر آنها نیز شدیدتر میشود. به همین دلیل فروشندگان حرفهای از وگا برای محدود کردن اندازه معاملات و یا خنثیکردن ریسک با آپشنهای دیگر استفاده میکنند.
ضریب پوشش ریسک یونانی تتا (Theta)
تتا هم از دیگر ضرایب پوشش ریسک یونانی در آپشن است که میزان کاهش ارزش آپشن در اثر گذشت زمان را نشان میدهد. در واقع نقش اصلی آن توضیح تأثیر گذشت زمان بر ارزش آپشن است. در واقع این ضریب پوشش ریسک برای معاملهگران آپشن اهمیت بالایی دارد؛ زیرا زمان همیشه در حال گذر است و ارزش آپشن را کاهش میدهد.
شاید بپرسید چرا ارزش آپشن با گذشت زمان کم میشود؟ در جواب باید گفت زیرا هرچه به سررسید نزدیکتر میشویم، احتمال اینکه قیمت سهم به نقاط سودده برسد، کمتر میشود. به همین دلیل ارزش زمانی آپشن کاهش مییابد که همان تتا است.
مهمترین کاربردهای تتا نیز عبارتند از:
مدیریت ریسک افت ارزش زمانی: خریداران آپشنها معمولاً تتای منفی دارند؛ یعنی هر روز که میگذرد، بدون هیچ تغییری در قیمت سهم، ارزش آپشن آنها کم میشود. پس معاملهگر باید بداند زیان زمانی پوزیشن او چقدر است.
استراتژی فروش آپشن: کسانی که آپشن میفروشند، تتای مثبت دارند. پس زمان به نفع آنهاست و هر روز که میگذرد، آپشن فروختهشده آنها ارزانتر میشود؛ پس فروشنده از این کاهش ارزش سود میبرد.
پیشبینی اثر زمان بر استراتژیهای پیچیده: نقش تتا در استراتژیهای چندلایه از جمله پروانه، تقویمی و یا کاندو نقش مهمی برای تعیین نقطه بیشترین سود، سرعت کاهش ارزش و بهترین زمان خروج از معامله دارد.
ارزیابی سرعت کاهش ارزش آپشن نزدیک سررسید: هرچه به سررسید نزدیکتر میشوید، تتا افزایش مییابد و در نتیجه افت ارزش آپشن سریعتر میشود. مدیریت پرتفوی: معاملهگرانی که آپشن میخرند، برای جلوگیری از ضرر زمانمحور، باید طوری برنامهریزی کنند که حرکت قیمت سهم بزرگتر از افت زمانی باشد. در غیر این صورت حتی با پیشبینی درست، باز هم ممکن است ضرر کنند. اما در این میان تتا کمک میکند این تعادل برقرار شود.
ضریب پوشش ریسک یونانی رو (Rho)
از دیگر ضرایب پوشش ریسک یونانی باید به "رو" اشاره کنیم که تأثیر تغییر نرخ بهره را بر ارزش آپشن اندازهگیری میکند. در واقع میزان حساسیت قیمت آپشن نسبت به تغییر نرخ بهره است. اگرچه بسیاری از معاملهگران کمتر به این ضریب توجه میکنند، اما در معاملات بلندمدت یا بازارهای با نرخ بهره متغیر، نقش بسیار مهمی بر عهده دارد.
این ضریب پوشش ریسک نشان میدهد اگر نرخ بهره 1٪ تغییر کند، قیمت آپشن چقدر تغییر خواهد کرد
مهمترین کاربردهای رو نیز عبارتند از:
مدیریت ریسک نرخ بهره: در شرایطی که نرخ بهره در حال تغییر است، معاملهگران بزرگ و مؤسسات با استفاده از این ضریب میتوانند اثر افزایش یا کاهش نرخ بهره را بر ارزش پرتفوی آپشنهای خود بسنجند و استراتژیهای پوشش ریسک ایجاد کنند.
انتخاب آپشن خرید و فروش: در بازارهای نرخ بهره محور، برای انجام معاملات بلندمدت، وقتی نرخ بهره افزایش مییابد، جذابیت Call بالا میرود. در مقابل وقتی نرخ بهره
کاهش مییابد، شاهد جذابیت Put هستیم. با این حساب معاملهگر میتواند گزینههای بهتری انتخاب کند.
ارزیابی پرتفوی های دارای آپشنهای LEAPS: یکی دیگر از کاربردهای رو برای ارزیابی آپشنهای با سررسید بلندمدت است که میزان ضریب رو در آنها بالاتر است. در نتیجه تغییرات نرخ بهره تأثیر قابل توجهی روی آنها میگذارد.
بهبود مدلسازی و ارزشگذاری: براساس گفته سایت آپشن کار بسیاری از تحلیلگران مؤسسات مالی از Rho برای سنجش حساسیت پرتفوی به تغییر نرخ بهره و بررسی سناریوهای مختلف اقتصادی استفاده میکنند. حتی این ضریب پوشش ریسک برای ارزشگذاری دقیقتر آپشنها نیز کاربرد دارد.
ضریب پوشش ریسک یونانی زتا
در آخر به ضریب پوشش ریسک یونانی به نام "زتا" میرسیم که در مقایسه با دلتا، گاما، وگا، تتا و رو کاربرد کمتری دارد. با این حال از آن در استراتژیهای پیچیده و آپشنهای چند متغیره برای مدیریت ریسک استفاده میشود.
زتا حساسیت قیمت آپشن را نسبت به تغییر در یک پارامتر غیرمرسوم یا پیچیده اندازهگیری میکند. حال آنکه این پارامتر میتواند نرخ بهره، نوسان سهامهای مرتبط، یا عوامل دیگر مدلمحور باشد. این ضریب پوشش ریسک بیشتر برای استراتژیهای چند متغیره استفاده میشود.
مدیریت ریسک در آپشنهای چندمتغیره: این ضریب در آپشنهایی که چند دارایی پایه دارند و یا آپشنهایی که همزمان دلتا و وگا آنها به چند متغیر وابسته است، به معاملهگران نشان میدهد چگونه تغییر یک متغیر، بر سایر یونانیها اثر میگذارد.
تحلیل تعامل بین یونانیها: این ضریب پوشش ریسک برای بررسی نحوه تغییر دلتا و گاما با تغییر وگا یا نرخ بهره کاربرد دارد. همچنین در شرایط پیچیده با ایجاد پرتفوی، به کنترل ریسک نیز کمک زیادی میکند.
پیشبینی اثرات غیرخطی: زتا برای استراتژیهایی که شامل آپشنهای Exotic یا آپشنهای Barrier، Lookback و Asian هستند، به پیشبینی اثر تغییر عوامل غیرمرسوم کمک زیادی میکند.
آموزش محاسبه ضریب پوشش ریسک یونانی
اگرچه همه فکر میکنند محاسبه ضرایب پوشش ریسک یونانی در اختیار معامله کار دشواری است، اما اگر به روش زیر عمل کنید، برایتان آسان خواهد بود:
وارد سایت ریسکاور شوید و بر روی اختیار مورد نظر کلیک کنید.
در مرحله بعد، بدون محاسبه ضرایب پوش ریسک یونانی در آپشن، میتوانید انواع آن را در صفحهای که در مقابلتان باز میشود، مطالعه کنید.
در صفحه باز شده نیازی به محاسبه تک به تک نیست و میتوانید اطلاعات جامع آن از قبیل تتا، گاما، وگا و غیره را بخوانید:
جمع بندی
ضرایب پوشش ریسک یونانی در بازار آپشن و قراردادهای اختیار معامله یک ابزار بسیار مهم برای اندازهگیری حساسیت قیمت آپشن نسبت به عوامل مختلف مانند قیمت دارایی، نوسان، زمان و نرخ بهره هستند. این ضرایب به شما (به عنوان یک معاملهگر) کمک میکنند تا ریسک پوزیشنها را کنترل کرده و استراتژیهای حرفهای طراحی کنید.
در این مطلب به معرفی انواع ضرایب شامل دلتا، گاما، وگا، تتا و رو پرداختیم و کاربردهای هر یک را معرفی کردیم. این ضرایب که هرکدام نوعی از ریسک را اندازهگیری میکنند، از طریق سایتهایی مانند Riskav، ایزیترید و Deriscope برای بازار ایران انجام میشود.
در آخر شما هستید که با درک و استفاده از یونانیها میتوانید تصمیمات دقیقتر و مدیریت ریسک بهتری داشته باشید.
نویسنده: مانی حمزه زاده
نویسنده: مانی حمزه زاده
آمیخته ای از اقتصاد، مالی، مدیریت و تلاقیشون با اتفاقات روز رو اینجا براتون مینویسم و امیدوارم به خوبی با این سبک محتواها ارتباط بگیرید.